ارزیابی عوامل موثر بر رضایتمندی از کیفیت محیطی محلات مسکونی (نمونه موردی: شهر جدید پردیس)

آمایش محیط

مقاله 2، دوره 12، شماره 46، آذر 1398، صفحه 21-40   

نوع مقاله: کاربردی

نویسندگان

درسا علی پور¹؛ پویان شهابیان^{* 2}

¹(دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)

²(استادیار گروه شهرسازی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)

چکیده

    محیط شهری با کیفیت و محله به عنوان عنصر بنیانی هر شهر القا کننده احساس رفاه و رضایتمندی به ساکنان از راه خصوصیات کالبدی، اجتماعی یا نمادین است. هدف این پژوهش مفهوم‌سازی کیفیت محیط محلات مسکونی در شهر جدید پردیس است که از طریق سنجش رضایتمندی آنها از عوامل کیفیت محیطی انجام می‌شود. بدین منظور 25 شاخص کیفیت محیطی بر اساس ادبیات موضوع در ابعاد مختلف تجربی، عملکردی و محیطی انتخاب شده است که کیفیت محیطی 4 محله از فازهای مختلف شهر پردیس به عنوان نمونه از طریق پرسشنامه بررسی خواهد شد. سپس ارتباط شاخص‌های کیفیت محیطی با رضایتمندی از محیط مسکونی شده و هر کدام از این شاخصها با توجه به نظریات ساکنین امتیازبندی شده و نقش آن در رضایتمندی از کیفیت محیطی محله مشخص می‌شود، که منتج به مدلی تجربی برای سنجش عوامل مؤثر در رضایتمندی و نارضایتی از کیفیت محیط می‌شود.
   نتایج حاصل از این ارزیابی نشان می‌دهد که 6 عامل کلی تعریف کننده رضایتمندی از کیفیت محیطی شهر پردیس است و این در حالیست که میزان امتیازات حاصل از این عوامل نشان می‌دهد، سطح کیفی رضایتمندی از محیط سکونتی تقریباً نامطلوب است و محیط شهر پردیس نتوانسته به طور مطلوب نیازها و خواسته‌های ساکنین را برآورده سازد.

کلیدواژه‌ها

شهر جدید پردیس؛ محله؛ رفاه؛ کیفیت محیطی؛ سطح رضایتمندی

مراجع

- منابع و مآخذ:

1-     ابراهیم زاده، ع، م قرخلو، و م شهریاری. “ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ ﺑﺮ ﻧﻘﺶ ﺷﻬﺮ ﺟﺪﻳﺪ ﭘﺮدﻳﺲ در ﺗﻤﺮﻛﺰزداﻳﻲ از ﻣﺎدرﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان.” ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎ و ﺗﻮﺳﻌﻪ، 1386: 27-46.

2-     بحرینی، ح. مکنون، ر. 1380. توسعه شهری پایدار فکر تا عمل. نشریه محیط شناسی.27(27): 52.

3-     بحرینی، سید حسین و طبیبیان، منوچهر. 1377. مدل ارزیابی کیفیت محیطی زیست شهری. محیط شناسی، سال 24، شماره 21 و 22. دانشگاه تهران: دانشکده محیط زیست، 41- 56.

4-     دیزخلیلی،ن. 1385. ارتقای کیفیت محیط شهری در مرکز تاریخی شهرها با استفاده از رویکرد برنامه‌ریزی طراحی - محور.” پایان نامه کارشناسی ارشد شهرسازی. تهران : دانشگاه تهران:45.

5-     رفیعیان، م. صالحی،ف. 1389 . تقوایی، ع. سنجش کیفیت محیط سکونت در شهرک اکباتان تهران. نشریه دانشگاه تربیت مدرس علوم انسانی- برنامه‌ریزی و آمایش فضا.14(4): 67.

6-      شهابیان، پویان. سعید پور، سمیرا. پیرایه گر، میلاد. سنجش رضایتمندی سکونتی ساکنان محله منظریه و ساکنان محله خواهر امام در شهر رشت. فصلنامه آمایش محیط. 24(7): 41-62.

7-     شهابیان، پویان. اسدی، ریحانه. میزان تحقق اصول عملکردی توسعه مبتنی بر حمل و نقل همگانی مطالعه موردی: مجتمع ایستگاهی شهرک اکباتان. فصلامه آمایش محیط. 36(10): 133-156.

8-     صالحی، ا. 1387. ارتقای کیفیت محیط سکونت در مجتمع‌های بلند مرتبه و ارائه راهکار مناسب نمونه موردی شهرک اکباتان. پایان نامه کارشناسی ارشد شهرسازی. دانشگاه تربیت مدرس:68-70.

9-     طبیبیان، م.1378.تعیین شاخص‌های پایداری و نماد آن در محیط زیست.محیط شناسی. 24(25): 7.

10- کلانتری، خ. 1385 . پردازش و تحلیل داده‌ها در تحقیقات اجتماعی و اقتصادی با استفاده از نرم افزار spss. تهران: انتشارات شریف، چاپ دوم:284.

11- لینچ، ک. 1376. تئوری شکل خوب شهر.ترجمه حسین بحرینی. تهران: دانشگاه تهران:16.

12- مازلو، ا.1375. انگیزش و شخصیت. ترجمه احمد رضوانی. مشهد: چاپ چهارم،آستان قدس رضوی، معاونت فرهنگی چاپ و انتشارات:20-88.

13- محمدی، ج. حسینی خواه، حسین. محمدی دوست، سلیمان. 1395. سنجش میزان رضایت از کیفیت زندگی در نواحی شهری با استفاده از تکنیک روش تشابه به گزینه ایده آل فازی. فصلنامه آمایش محیط. 35(9): 1-22.

14- محمدی، س.1388. ارزیابی توسعه پایدار محله‌ای با تأکید بر کیفیت محیطی. پایان نامه کارشناسی ارشد شهرسازی. تهران. دانشگاه هنرهای زیبای تهران:34.

15-  Abolina، K. Zilans، A.2002. Evaluation of urban sustainability in specific sectors in Latvia. In: Environment، Development and Sustainability. Netherlands:299–314.

16-  Bentley، I. Alcock، A، Murrain، P. McGlynn،S. Smith،G. 1985. Responsive Environments: A Manual for Designers. London: The Architectural Press.

17-  Bonaiuto، M.، Fornara، F.، & Bonnes، M.2004. Indexes of perceived residential environment quality and neighborhood attachment in urban environments: a confirmation study on the city of Rome. In: Landscape and Urban Planning: 41–52.

18-  Bramley، G. Dempsey، N. Power، S. Brown، C. Watkins، D. 2009. Social sustainability and urban form: evidence from five British cities. In: Environment and Planning A، V: 41:2125 – 2142

19-  Choguill. C، L. (2008). Developing sustainable neighborhoods. In: Habitat International 32 (2008) 41–48

20-  Greene، S. 1992. Cityshape.JAPA.58(2): 177-189

21-  Haughton، G.and Hunter، C. 1994. SustainableCities، London: Jessica Kingsley.

22-  Howell، M.2005. Neighborhood sustainability workshop، summary report. In:beaconpathway.co.nz

23-  Ierne Van Kamp et al، 2003. Urban environment quality and human well-being towards aconceptual framework and demarcation of concept; a literature study. Landscape and Urban planning، 65، 5-18

24-  Jacobs، J.1961، The Death and Life of Great American Cities. Random House، New York

25-  Kowaltowski D.C.C.K، da Silva V.G، Pina S.A.M.G، Labaki L.C، Ruschel R.C، Moreira D.dC. (2006) Quality of life and sustainability issues as seen by the population of low-income housing in the region of Campinas، Brazil. In: Habitat International 30 (2006) 1100–1114.

26-  Lynch، K. 1981. A Theory of Good City Form، Cambridge، Mass: MIT Press.

27-  Marans R.W. 2003. Understanding environmental quality through quality of life studies: the 2001 DAS and its use of subjective and objective indicators. In: Landscape and Urban Planning:73–83.

28-  Olewiler، N.2006. Environmental sustainability for urban areas: The role of natural capital indicators. In: Cities، Vol. 23، No. 3:184–195

29-  Southworth، M. 1989. Theory and practice of contemporary urban design: a review of urban design plans in the United States. TPR. Vol. 60.No. 4

30-  Tibbalds، F.2001.Making People-friendly Towns. London: Spon Press

31-    Vanpoll، R.1997 .the perceived quality of the urban residential environment a multi-attribute evaluation.” thesis to obtain doctorate in mathematics & Natural science. University of Groningen: Westrom Drukkerij، Roermond:1-22