تحلیل چالشها، راهکارها و ارائه مدل مطلوب جذب گردشگران خارجی(مورد مطالعه: شهر تبریز)

جغرافیا و مطالعات محیطی

مقاله 6، دوره 8، شماره 31، آبان 1398، صفحه 73-88   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

صیاد ایرانی هریس¹؛ مجید ولی شریعت پناهی^{* 2}؛ بیژن رحمانی³

¹گروه جغرافیا، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران

²گروه جغرافیا، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یادگار امام خمینی (ره) شهرری، تهران، ایران

³دانشیار گروه جغرافیا، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

گردشگری شهری یکی از ابزارها و راهبردهای توسعه پایدار شهرها به شمار می‌رود و در این میان گردشگران خارجی و بازار و نقاضای گردشگری در توسعه گردشگری شهرها اهمیت بسیاری دارد. بر همین اساس است که برنامه ریزان شهری همواره به دنبال برنامه ریزی و اولویت بندی سرمایه‌های شهری، شناخت تقاضای گردشگری و مدل‌های توسعه گردشگری خارجی در شهرها بودند. ضرورت توسعه مطلوب گردشگری خارجی تبریز، شناخت عوامل موثر، تقاضای گردشگری خارجی شهر و ارائه مدل مطلوب توسعه گردشگری شهری است. بنابراین هدف اصلی پژوهش، ارائه مدل پیشنهادی مطلوب برای توسعه گردشگری خارجی در شهر تبریز می‌باشد. برای این منظور ابتدا از طریق روش تحلیل محتوای کیفی استقرایی و با داده‌های حاصل از مردم، گردشگران داخلی و خارجی، کارشناسان و مشاهدات میدانی، مقوله‌ها و عوامل اصلی موثر بر گردشگری خارجی شهر تبریز شناسایی شد و سپس با تکمیل پرسشنامه از 221 گردشگر خارجی، تقاضای گردشگری بررسی شد. نتایج نشان می‌دهد که تقاضای گردشگری در شهر تبریز دارای کشش پذیری بالایی است و توان‌های گردشگری و امنیت بالا و برنامه‌های تازه در کنار رقبای گردشگری، چالش‌های شهری و ضعف حفاظت و مسائل قومی و نژادی در شکل گیری سیستم گردشگری خارجی تبریز، نقش آفرین هستند. در نهایت مدل مطلوب توسعه گردشگری در این شهر بر پایه گردشگران چند کارکردی، آژانس‌های چند منظوره، فرهنگ سازی گردشگری، تجربه‌های گردشگری، رقبای گردشگری، مدیریت یکپارچه گردشگری، تطبیق محصول – بازار گردشگری، نوآوری و کارآفرینی و پیوندهای قومی و فرهنگی طرح ریزی و ارائه شده است

کلیدواژه‌ها

گردشگری شهری؛ گردشگران خارجی؛ SWOT؛ شهر تبریز؛ مدل توسعه گردشگری

مراجع

1. ایرانی هریس، صیاد؛ شریفی، علی؛ جوهری، زهرا (۱۳۹۷) شهرهایی برای همه، نشر انتخاب، تهران

2. آذردوست بقال، نیر،)1389(، ارزیابی عوامل موثر در تقاضا برای گردشگری شهری (مطالعه موردی: شهر تبریز)، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان تهران

3. تقوایی مسعود و امید مبارکی (13۸۹)؛ بررسی و تحلیل فضاهای توریستی شهر تبریز به منظور برنامه­ریزی توریسم، جغرافیا و برنامه ریزی، پاییز, دوره  ۱۵ , شماره  ۳۳، صفحه‌ ۵۹ تا صفحه ۸۲

4. تیموری، راضیه؛ کرمی، فریبا؛ تیموری زینب؛ صفدر امین (1393)؛ عوامل موثر بر گردشگری مکانهای تاریخی شهری، نمونه موردی: بازار تاریخی کلانشهر تبریز؛ محله گردشگری شهری، دوره 1، شماره 1 صص 63-78

5. حاتمی نژاد، حسین؛ اروجی، حسن؛ شکروی، نگین؛ مولائی قلیچی، محمد (1393)؛ بررسی و ارزیابی سایت­های گردشگری شهری (مطالعه ی موردی: شهر ارومیه)؛ نشریه برنامه ریزی و توسعه گردشگری ، شماره 9، تابستان 1393  صص 152-169  

6. حیدری چیانه، رحیم؛ سعدلونیا، حسین(۱۳۹۵) تحلیلی بر فرایند مدیریت تصویر مقصد گردشگری شهری مورد مطالعه: کلانشهر تبریز، مجله برنامه­ریزی و توسعه گردشگری سال پنجم، شماره19،  ص. 94-109.

7. خسروآبادی، محمد، (1385)، تخمین تابع تقاضای گردشگری خارجی ایران طی دوره1383-1344 و ارائه استراتژیهای گسترش صنعت گردشگری ایران (با استفاده از استراتژیهای توسعه گردشگری در مالزی، سنگاپور و مصر)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشکده مهندسی صنایع و سیستمها، اصفهان

8. زنگی آبادی، علی؛ عبدالله‌زاده مهدی، مبارکی امید، پورعیدی وند لاله؛ (1390)؛ بررسی و تحلیل فضاهای گردشگری شهر ارومیه؛ فصلنامه علمی – پژوهشی فضای جغرافیایی، سال دوازدهم، شماره 39، صص 77-93

9. سلیمانی صدیق, پیمان (۱۳۹۳)، بررسی نقش دیپلماسی شهری برای ایجاد تعامل درصنعت توریسم و جذب گردشگر با مدل swot و تأکید بر توان های فضایی تاریخی- فرهنگی گردشگری مطالعه موردی: شهر تبریز، نخستین سمینار علمی تخصصی جاذبه­ها و دافعه‌های گردشگری آذربایجان شرقی، تبریز

10. شاهیوندی، احمد؛ رئیسی وانایی، رضا؛ سلطانی، مرضیه (1389)؛ تأثیر امنیت روانی و اجتماعی بر جذب گردشگران خارجی (نمونه موردی گردشگران خارجی وارد شده به شهر اصفهان در سال 1389)؛ پژوهشنامه نظم و امنیت انتظامی، دورم چهارم، شماره 12

11. لومسدن، لس؛ (1380)؛ بازاریابی گردشگری؛ ترجمه محمدابراهیم گوهریان؛  دفتر پژوهش­های فرهنگی، تهران

12. منفردی، مهدی. (1394). سنجش تقاضای گردشگری در شهر مشهد. پایان‌نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی توریسم دانشگاه تهران

13. متقی سمیرا، صادقی محمد، دلالت مراد (1395) نقش امنیت در توسعه گردشگری بین المللی (نمونه موردی: گردشگران خارجی شهر یزد)؛ گردشگری شهری، دوره 3، شماره 1 صص 77-91

14. ولی زاده، حمید (1385) چالشهای فراروی توسعه صنعت توریسم در ایران با تاکید بر کلانشهر تبریز پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی گروه جغرافیا، دانشگاه تبریز

15. هاشمی، المیرا؛ (۱۳۹۶) بررسی وضعیت زیرساختهای خدمات الکترونیک گردشگری شهر تبریز در افق تبریز ۲۰۱۸، پایان­نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه­ریزی گردشگری، دانشکده علوم انسانی گروه جغرافیا، دانشگاه زنجان

16. Bramwell, B. (1998). User satisfaction and product development in urban tourism, Tourism Management, 19 (1): 35-47.

17. Chang Tung – zing and Su- Jan Chen., 1998, Market Orientation, service Quality and Business Profitability: and conceptual Model and Empirical Evidence, The Journal of service marketing, 12, 45- 46

18. Lohmann, G. and Pearce, D.G. 2012. Tourism and Transport relationships, the suppliers perspective in gateway destinations in new Zealand Asia pacific journal of tourism research 17(1):14-29

19. Morley clive; (1992); a microeconomic theory of international tourism demand; annul of tourism research, vol. 19. Pp. 250-267, 1992

20. Chang Tung – zing and Su- Jan Chen., 1998, Market Orientation, service Quality and Business Profitability: and conceptual Model and Empirical Evidence, The Journal of service marketing, 12, 45- 46

21. Jefferson. A & l. Lickorish; (1988) , Marketing Tourism-A practical Guaide, Longman Essex