ارائه الگوی اثربخش توانمندسازی روانشناختی کارکنان (مطالعه موردی: دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز)

مجله توانمندسازی سرمایه انسانی

مقاله 4، دوره 2، شماره 3 - شماره پیاپی 6، آذر 1398، صفحه 211-223   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

ملیکه بهشتی فر^{* 1}؛ احد شهبازیان²

¹مدیریت ، علوم انسانی ، دانشگاه آزاد اسلامی ، رفسنجان ، ایران

²دانشگاه آزاد اسلامی

چکیده

یکی از مهم‌ترین چالش‌های مدیران در سازمان‌ها، استفاده کافی از منابع فکری، توان ذهنی و ظرفیت‌های بالقوه منابع انسانی است. از این‏رو پژوهش حاضر با هدف ارائه الگوی اثربخش توانمندسازی روانشناختی کارکنان انجام گرفت. روش انجام تحقیق تلفیقی از روش کیفی-کمی بود. جامعه آماری از دو گروه تشکیل شده است؛ گروه اول شامل خبرگان حوزه توانمندسازی روانشناختی منابع انسانی است که تعداد آن‏ها نامعلوم است و در سطح کشور پراکنده اند، 15 نفر از آن‏ها به صورت نمونه‏گیری هدفمند گزینش شدند و در بخش تدوین و طراحی مدل از نظر آن‏ها استفاده شد. گروه دوم شامل تمامی کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی  واحد تبریز (1100 نفر) هستند که با توجه به فرمول کوکران 285 نفر به عنوان نمونه انتخاب گردیدند. در زمینه جمع‌آوری داده‌ها از روش مصاحبه عمیق و در فاز برازش مدل، از پرسشنامه توانمندسازی روانشناختی کارکنان که روایی محتوایی و پایایی آن به ترتیب 5/91 درصد و 6/94 درصد محاسبه شده، استفاده گردید. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش‏های تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی و از نرم ‌افزارهای SPSS ویراست 21 و LISREL ویراست 8/8 استفاده شده است. نتایج حاکی از آن است که قدرت رابطه میان فرهنگ سازمانی (38/0)، ساختار سازمانی (48/0)، نظام پایش سازمانی (83/0)، نظام پاداش سازمانی (56/0)، نظام‏های مدیریتی سازمان (68/0) با متغیر توانمندسازی روانشناختی مورد قبول است. آماره t آزمون نیز بزرگتر از مقدار بحرانی t در سطح خطای 5% یعنی 96/1 بوده و نشان داد همبستگی مشاهده شده معنادار است. بنابراین با اطمینان 95 درصد می‏توان گفت که هر  5 عامل در طراحی الگوی اثربخش توانمندسازی روانشناختی کارکنان در دانشگاه آزاد اسلامی  واحد تبریز تأثیر بسزایی داشتند.

کلیدواژه‌ها

"توانمندسازی روانشناختی؛ فرهنگ سازمانی؛ نظام پایش؛ نظام مدیریت؛ دانشگاه آزاد اسلامی"

مراجع

ابوطالبی، م.، و صادقی بروجردی، س. (1395). تبیین مدل توانمندسازی روان‌شناختی کارکنان بر اساس سبک تفکر مدیران اداره کل ورزش و جوانان اصفهان، نشریه مدیریت ورزشی، دوره 8، شماره 6، صص 957-975.

امیری، و.، و بیگی،ک.، (1396). بررسی عوامل مؤثر بر توانمندسازی در رضایت شغلی کارکنان (مطالعه موردی: کارکنان ستادی بانک آینده)، کنفرانس بین المللی چالش‏ها و راهکارهای مدیریت و توسعه اقتصادی، امارات- دبی، پژوهشکده مدیریت و توسعه پژوهشگاه فرهنگ و هنر.

باقرسلیمی، س.، و دشمیر، ح. (۱۳۹۷). تأثیر آمادگی الکترونیکی بر توانمندسازی شغلی کارکنان دولت (مطالعه موردی: کارکنان استانداری و فرمانداری های تابعه استان گیلان)، فصلنامه پژوهش های جدید در مدیریت و حسابداری، دوره 4، شماره 11، صص 78-65.

تقی زاده، ه.، و ضیائی حاجی پیرلو، م. (1395). بررسی روابط درونی مؤلفه‌های توانمندسازی کارکنان با توسعه الگوی ساختاری- مقایسه‌ای، فصلنامه پژوهش‏های مدیریت منابع انسانی، سال هشتم، شماره2، صص85-111.

جزنی، ن.، رستمی،ع. (1390). طراحی و توسعه مدل ‌استراتژیک توانمندسازی منابع ‌انسانی در سازمان‌های دانش‌محور، نشریه پژوهش‏های مدیریت منابع انسانی، دوره 1، شماره 3، صص 54-23.

جلالی، ر.، الوانی، س.م.، حسن پور، ا.، و محب زادگان، ی. (1396). شناسایی و مدل‏سازی عوامل مؤثر بر توانمندسازی مدیران دریایی، نشریه آموزش علوم دریایی، دوره 4، شماره 8، صص 29-14.

حسینی پور، س.و.، سید جوادین، س.ر.، و نظریان، ب. (1397). بررسی رابطه بین جوّ سازمانی نوآورانه و مؤلفه‏هایش با توانمنـدسازی روانشناختی در کارکنان سازمان‏های دولتی شهـرستان‌های رودسر و املش، فصلنامه توانمندسازی سرمایه انسانی، سال دوم، شماره 1، صص 85-95.

سلیمی ،ج.، و عبدی، آ. (1396). بررسی رابطه بین توانمندسازی روان‌شناختی و رضایت شغلی معلمان؛ بررسی نقش میانجی رفتار شهروندی سازمانی دبیران مرد و زن مقطع متوسطه آموزش و پرورش (ناحیه 1 و 2) شهرستان سنندج، فصلنامه روانشناسی مدرسه، سال ششم، شماره4، صص 70-98.

شریعتی، م.، ولی‏پور، م.، و نوبخت، ا. (1395). طراحی مدل توانمندسازی روانشناختی کارکنان سازمان فرهنگی (مورد مطالعه سازمان عقیدتی و سیاسی ناجا)، فصلنامه بصیرت و تربیت اسلامی، سال سیزدهم، شماره 28، صص 75-96.

فراهانی، ا.، کشاورز، ل.، فردوسی، م.ح. (1393). طراحی مدل توانمندسازی روانشناختی کارکنان مبتنی بر ساختار سازمانی و فرهنگ سازمانی نوآورانه در وزارت ورزش و جوانان، فصلنامه رویکردهای نوین در مدیریت ورزشی، سال دوم، شماره 7، صص 87-97.

فیروزفر، ف.، منصوری، ا.، و ولی زیبایی، خ. (1396). پیش درآمدی بر ادبیات مفهومی توانمندسازی روانی اجتماعی، نشریه رویش روانشناسی، دوره 6، شماره 2، صص 206-189.

مشرف، م.، شاهین، آ.، طغیانی، م.، و میرآقایی، م. (1386). طراحی الگوی توانمندسازی روانشناختی کارکنان شرکت گاز اصفهان. پایگاه جامع مدیریت.

موسویان، م. (1391). طراحی الگوی توانمندسازی منابع انسانی در رسانه ملی، فصلنامه پژوهش های ارتباطی، سال نوزدهم، شماره72، صص 93-114.

میرمحمدی، س.م.، پورداوود، ح.، و قاسمی بنابری، ح.ر. (1396). عوامل کلیدی موفقیت توانمندسازی کارکنان. نشریه مطالعات مدیریت بهبود و تحول، دوره 25، شماره 83، صص 113-93.

Avolio, B. (2018). Modeling the Effect of Employees' Psychological Empowerment on Crisis Management Considering the Role of Change Management in Slovak Universities, Origins, effects and development ,Vol 3. p: 155-182. San Diego, CA, Elsevier.

Bavlar. W., & Orsova.Y. (2016). Investigating the Relationship between Psychological Empowerment of Human Resources and Organizational Agility in Sri Lankan Governmental Organizations.  Academy   of   management Executive.

Brown, M. E. (2016). Identifying and Evaluating Factors Affecting Employees' Psychological Empowerment and Its Relationship with Organizational Citizenship Behavior, Academy of Management Executive, Vol 18. p: 69−81.

Deci, E. L. (2018). Explaining the Relationship between Employees' Psychological Empowerment with Organizational Maturity Capacity in Stockholm City Government Offices, Journal of Management Studies, Vol 45(2). p: 402-424.

Minyoung, Ch., Francis, J., Shelley, D.Dionne., Seth, M.Spain., & Chou-Yu, T. (2018). A review of the effectiveness of empowering leadership, The Leadership Quarterly Available online 8 September, In Press.

Morgeson, F.P. (2018), Designing a Model of Employee Psychological Empowerment Based on Organizational Entrepreneurship in Service Organizations in Toronto, European Management Journal, Vol 25. p: 171-184.

Mumford, M.D., Zaccaro, S.J., Johnson, J.F., Diana, M., Gilbert, J.A.,  & Threlfall, K.V. (2017). Empowering frontline staff and perceived customer satisfaction in Portugal, Leadership Quarterly Vol 11 (1). p: 115-33.

Nursalam, N., Rizeki, D.F., Slamet, R.Y., Muhammad, H., Ferry, E., & Angeline, B. (2018). Development of an empowerment model for burnout syndrome and quality of nursing work life in Indonesia, International Journal of Nursing Sciences, Available online 26 May, In Press.

Sadeghi, S., & Hasani, K. (2013). Relationship between Knowledge Management and Employee Empowerment in the Sport and Youth Organization of Iran, International Journal of Research in Organizational Behavior and Human Resource Management, Vol 1(4). p. 195–209.