تحلیل محتوای کتاب مطالعات اجتماعی دورة اول دبیرستان بر اساس شاخص‌های محتوایی برنامه درسی ملی

پژوهش در برنامه ریزی درسی

مقاله 12، دوره 17، شماره 64، اردیبهشت 1399، صفحه 178-187   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30486/jsre.2020.1871401.1411

نویسندگان

پرستو صلواتی¹؛ حسن ملکی^{* 2}؛ فاطمه سهرابی³

¹کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی درسی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

²استاد مدیریت برنامه‌ریزی درسی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

³کارشناس ارشد مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

چکیده

هدف از پژوهش حاضر، تحلیل محتوای کتاب درسی مطالعات اجتماعی دورة اول دبیرستان بود. روش پژوهش از طریق تحلیل محتواست. جامعة آماری پژوهش، کتاب درسی مطالعات اجتماعی اول دبیرستان بود که متشکل از 1605 جمله، تصویر و عبارات مستقل است. منابع مورد مطالعه و تحلیل در این پژوهش، چک‌لیست تحلیل محتوای کمی است. نتایج یافته‌های پژوهش گویای آن است که درمجموع حدود 34 درصد از پیام‌های کتاب درسی منطبق بر تربیت اجتماعی است. شاخص‌های مشارکت اجتماعی حدود 103 مورد و شاخص وحدت و همبستگی 90 مورد می‌باشند که بیشترین فراوانی را در کتاب درسی به خود اختصاص داده است. به‌عنوان نتیجه‌گیری می‌توان گفت مؤلفه‌های بسیار مهم تربیتی که تقریباً در این کتاب نادیده گرفته شده است مواردی مانند حیا و امربه‌معروف و نهی از منکراست. علاوه بر اینکه صداقت، عدالت، نقدپذیری و... از اجزای اساسی تربیت اجتماعی است که با توجه به یافته‌های پژوهش محتوای کتاب نادیده گرفته شده است.

کلیدواژه‌ها

تحلیل محتوا؛ دورة اول متوسطه؛ شاخص‌های برنامه درسی؛ مطالعات اجتماعی

مراجع

Asgharikhah,N. (2017). A review of the sixth elementary science book from the perspective of the nature of science. Master thesis. Shahid Rajaee Faculty of Basic Sciences. Shahid Rajaee Teacher Training University.

Gordon, M. (1998). “Oxford Dictionary of Sociology”.Oxford University Press. pp: 624- 625.

Haji Deh Abadi, M.A. (2012). Child Rights in Islam. Tehran, University of Tehran.

Hashemian Nejad, F. (2001). A theoretical framework for a critical-thinking-based syllabus in elementary school with an emphasis on social studies. (Unpublished

 

Doctoral dissertation). Islamic Azad University, Research and Science Branch, Tehran.

Ham,A & Heinze, A. (2018). Does the textbook matter? Longitudinal effects of textbook choice on primary school students’ achievement in mathematics, Studies in Educational Evaluation 59. 133–140.

Kripendrov, C. (2002). Content Analysis Methodology Basics. Translation by Houshang Nayebi, Tehran: Nayer Ney.

Sadeghi, A. Nazari,V. (2019). Philosophy of Social Studies Education in the Education System of the Islamic Republic of Iran, Research in Social Studies Education, 1(1), 77-100.

Marzougi, R. Anari Nejad, A. (2007). Social education from the perspective of Nahj al-Balaghah. Islamic education, 3rd.

Motaghzade,E. (2018). Content Critique and Analysis in Academic Textbook Balance Case Study: A Book of Rules and Arabic Texts. Critical Research Journal of Texts and Humanities Programs, Humanities and Cultural Studies Research Institute, Eighth Year, No. 18, No. 213-230

Nourollahi,F. (2016). Content Analysis of Elementary Sixth Grade Social Studies Curriculum from the Perspective of Moral Education, MSc Thesis, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Islamic Azad University of Central Tehran.

Fathi Vajarkhah, C. (2009). Principles and concepts of curriculum planning. Tehran, Wing.

Yarmohammadian, M. H. (2009) Principles of Curriculum Planning. Tehran, Revelation Publishing House.