اثربخشی آموزش حافظه کاری هیجانی بر کاهش مشکلات رفتاری و بازداری رفتاری در دانش‌آموزان

نشریه علمی آموزش و ارزشیابی (فصلنامه)

مقاله 8، دوره 13، شماره 49، خرداد 1399، صفحه 169-184   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jinev.2020.673987

نویسندگان

مریم قهرمان¹؛ رامین حبیبی‌کلیبر^{* 2}؛ ابوالفضل فرید²

¹دانشجوی کارشناسی‌ارشد روانشناسی تربیتی، گروه علوم‌تربیتی، دانشکده علوم‌تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران

²دانشیار گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش حافظه کاری هیجانی بر کاهش مشکلات رفتاری و بازداری رفتاری دانش­آموزان دختر دوره­ی اول متوسطه انجام شد. این پژوهش از نوع مطالعات نیمه آزمایشی با طرح پیش­آزمون- پس­آزمون همراه با گروه کنترل بود. جامعه­ آماری پژوهش شامل کلیه دانش­آموزان دوره­ی اول متوسطه ناحیه 5 شهر تبریز در سال تحصیلی 97-1396 بود. از این جامعه، نمونه­ای به حجم 30 نفر دارای مشکلات رفتاری بر اساس نمونه­گیری هدفمند انتخاب شده و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (15 نفر) و کنترل (15 نفر) جایگزین شدند. برای جمع‌آوری داده­ها از پرسشنامه مشکلات رفتاری راتر فرم اولیاء و معلمان، بازداری رفتاری برو/ نرو و نرم­افزار حافظه کاری هیجانی استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده­ها با روش آماری تحلیل کوواریانس انجام شد. نتایج پژوهش نشان داد که آموزش حافظه کاری هیجانی بر مشکلات رفتاری و بازداری رفتاری دانش­آموزان تأثیر معناداری دارد (05/0>P). در واقع آموزش حافظه کاری هیجانی باعث کاهش مشکلات رفتاری و بهبود بازداری رفتاری در دانش­آموزان می­شود. بنابراین با توجه به نتایج پژوهش حاضر، آموزش حافظه کاری هیجانی نقش مهمی در مشکلات رفتاری و بازداری رفتاری در دانش­آموزان دارد

کلیدواژه‌ها

بازداری رفتاری؛ مشکلات رفتاری؛ حافظه کاری هیجانی

مراجع

امیرطهماسب، گلناز؛ باقری، فریبرز و ابوالعمالی، خدیجه (1397). اثربخشی روش فرزندپروری مثبت بر مشکلات عاطفی-رفتاری کودکان با اختلال یادگیری در دوره ابتدایی. مجله علوم روانشناختی، 17(69)، 601-609.

حسنی، مژگان؛ نادی، محمدعلی؛ و سجادیان، ایلناز (1398). اثر بخشی آموزش مداخله شناختی-هیجانی-اجتماعی حافظه فعال بر بهبود تنظیم شناختی هیجان دانش‌آموزان دختر پایه پنجم دبستان‌های تهران. مجله آموزش و ارزشیابی، 12(47)، 39-66.

صمیمی، زبیر؛ رامش، سمیه؛ افزون، جواد و کاظمی­رضایی، سیدعلی (1396). اثربخشی آموزش حافظه کاری هیجانی بر بهبود حافظه نوجوانان مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه. مجله روانشناسی شناختی، 5(1)، 66-76.

کردتمینی، مسلم (1394). تأثیر آموزش حافظه کاری هیجانی در توانایی مهار شناختی- عاطفی و نظم جویی هیجان افراد دارای اضطراب صفت بالا.پایان­نامه کارشناسی‌ارشد، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه فردوسی مشهد.

کردتمینی، مسلم؛ صمیمی، زبیر و رامش، سمیه (1394). اثربخشی آموزش حافظه کاری هیجانی در  بازداری رفتاری مبتلایان به اختلال وسواس فکری ـ عملی. مجله عصب روانشناسی، 1(3)، 9-22.

مسعودنیا، ابراهیم و پوررحیمیان، الهه (1395). بررسی رابطه بین بازی های رایانه­ای و بروز اختلالات  رفتاری در میان دانشآموزان پسر دبستانی. مجله جامعه شناسی کاربردی، 27(3)، 117-134. 

نجاتی، وحید و ایزدی­نجف آبادی، سارا (1391). اختلال روانی کلامی و حافظه کاری بستگان درجه یک   کودکان مبتلا به اوتیسم. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی گرگان. مجله دانشگاه علوم پزشکی گرگان، 14(3)، 109-114.

Amirtahmaseb, G., Bagheri, F., & Abolmaali, K. (2018). Effectiveness of positive parenting method on affective-behavioral difficulties of primary school children with learning disorders (disability). Journal of Psychological Science, 17(69), 601-609 [In Persian].

Bannon, S., Gonsalvez, C. J., Croft, R. J., & Boyce, P. M. (2002). "Response inhibition deficits in obsessive compulsive disorder". Psychiatry Research, 110(4), 165–174.

Barkley, R. A. (1997). Behavioral inhibition, sustained attention, and executive functions: constructing a unifying theory of ADHD. Psychological Bulletin, 121(1), 65–94.

Best, J. R., & Miller, P. H. (2010). "A developmental perspective on executive function". Child development, 81(6), 1641-1660.

Bomyea, J., & Lang, A. J. (2016). Accounting for intrusive thoughts in PTSD: Contributions of cognitive control and deliberate regulation strategies. Journal of affective disorders, 192, 184- 190.

Chambers, C. D., Garavan, H., & Bellgrove, M. A. (2009). Insights into the neural basis of response inhibition from cognitive and clinical neuroscience. Neuroscience & bio behavioral reviews, 33(5), 631- 646.

Charach, A., McLennan, J. D., Belanger, S. A., & Nixon, MK. (2017). Screening for disruptive behavior problems in preschool children in primary health care settings. Journal of Can Acad Child Adolesc Psychiatry, 26(3), 172-178.

Fauth, R.C., Platt, L. & Parsons, S. (2017). The development of behavior problems among disabled and non-disabled children in England. Journal Appl Dev Psychol, 52(17), 46-58.

Friedman, N. P., & Miyake, A. (2004). The Relations among Inhibition and Interference Control Functions: A Latent-Variable Analysis. Journal of Experimental Psychology: General, 133(1), 101–135. 

Hasani, M., Alinadi, M., & Sajadian, I. (2019). Examining the effectiveness of the cognitive-emotional-social working memory training intervention of on cognitive emotion regulation of 5th grade female elementary school students in Tehran. Journal of Education and Evaluation, 12(47), 39-66 [In Persian].

Joormann, J., Levens, S. M., & Gotlib, I. H. (2011). "Sticky thoughts depression and rumination are associated with difficulties manipulating emotional material in working memory". Psychological science, 22(8), 979-983.

Kordtamini, M. (2015). The effect of emotional memory training on cognitive-emotional inhibition and emotion regulation of people with high anxiety. Master Thesis, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Ferdowsi University of Mashhad [In Persian].

Kordtamini, M., Samimi, Z., & Ramesh, S. (2016). The effectiveness of emotional working memory training on the improvement of behavioral inhibition of people with obsessive compulsive disorder. Neuropsychology, 1(3), 9-22 [In Persian].

Krause-Utz, A., Elzinga, B. M., Oei, N. Y., Paret, C., Niedtfeld, I., Spinhoven, P., & Schmahl, C. (2014). Amygdala and dorsal anterior cingulate connectivity during an emotional working memory task in borderline personality disorder patients with interpersonal trauma history. Frontiers in Human Neuroscience, 848(8), 1-18.

López-Caneda, E., Holguín, S. R., Cadaveira, F., Corral, M., & Doallo, S. (2014). Impact of alcohol use on inhibitory control (and vice versa) during adolescence and young adulthood: a review. Alcohol and alcoholism, 49(2), 173-181