علل و انگیزه‌های کاربرد مضامین تعلیمی در منظومۀ غنایی ازهر و مزهر نزاری قهستانی

پژوهشنامه ادبیات تعلیمی

مقاله 5، دوره 12، شماره 45، خرداد 1399، صفحه 93-122   

نوع مقاله: علمی- پژوهشی

نویسندگان

یوسف صفیان بلداجی¹؛ احمدرضا یلمه ها^{* 2}؛ عطامحمد رادمنش³

¹دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان

²استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان

³استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد

چکیده

یکی از عمده‌ترین گونه‌های ادب فارسی، اشعار تعلیمی هستند؛ این اشعار بر پایۀ اخلاق و پند و موعظه به‌صورت غیرمستقیم در گونه‌های دیگر ادبی به‌مانند منظومه‌های غنایی یافت می‌شوند. منظومۀ ازهر و مزهر در سدۀ هفتم، یکی از آثاری است که سرشار از آموزه‌هایی با مضمون‌های گوناگون تعلیمی است. سعدالدین نزاری قهستانی در این منظومه، مفاهیم مختلف تعلیمی‌اخلاقی را به شیوه‌های گوناگون بیان کرده است و از شگردهایی مانند تذکر، تبشیر، انذار و عبرت و استدلال و مفاخره بهره جسته است تا بهتر بتواند در جهت اقناع مخاطب بکوشد. هدف این پژوهش آن است که چرایی بازتاب مضامین تعلیمی را در این منظومه بررسی و مشخص کند شاعر در اقناع مخاطب بیشتر از چه راه‌هایی استفاده کرده و کدام‌یک از مفاهیم اخلاقی را با چه شگردی برای خوانندۀ خود تبیین کرده است.

کلیدواژه‌ها

تعلیم؛ منظومه‌های غنایی؛ ازهر و مزهر؛ شگرد‌های تعلیمی

مراجع