آنالیز کیفی ریسک‌های منابع انسانی با استفاده از روش دیمتل‌فازی(مطالعه موردی: دانشگاه‌ آزاد اسلامی)

مجله توانمندسازی سرمایه انسانی

مقاله 1، دوره 3، شماره 2 - شماره پیاپی 9، شهریور 1399، صفحه 73-94   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

آمنه گلرسان کرمانی^{* 1}؛ ملیکه بهشتی فر^{* 2}؛ محمد منتظری³؛ علیرضا عرب پور⁴

¹دانشجوى دکترى مدیریت دولتى، گروه مدیریت، واحد رفسنجان، دانشگاه آزاد اسلامى، رفسنجان، ایران.

²دانشیار گروه مدیریت، واحد رفسنجان، دانشگاه آزاد اسلامى، رفسنجان، ایران.

³استادیار گروه مدیریت، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

⁴دانشیار بخش آمار دانشکده ریاضی و کامپیوتر، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر با هدف آنالیز کیفی ریسک های منابع انسانی با استفاده از روش دیمتل فازی به انجام رسید. و از لحاظ هدف کاربردی، از لحاظ رویکرد اکتشافی و از رویکرد کیفی و کمی بهره برد و روش اصلی جهت دستیابی به الگوی مورد نظر در آن، متدولوژی کیفی بوده که مدل‌سازی آن بر پایه مدل پارادایمی بنا نهاده شده است. جامعه آماری پژوهش برای بخش کیفی شامل معاونین دانشگاه آزاد اسلامی که به نوعی در مباحث ریسک های حوزه منابع انسانی دارای تجربه و تخصص بودند، شکل می‌دادند، برای انتخاب نمونه‌ها تعداد 35 نفر به شیوه گلوله‌برفی انتخاب گردیدند، در مرحله اول برای شناسایی ریسک‌ها ابتدا از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته از خبرگان ریسک های منابع انسانی در دانشگاه آزاد شناسایی و طبقه بندی شدند در این مرحله 66 ریسک استخراجی در قالب 10 ریسک اصلی طبقه‌بندی شناسایی گردید. در مرحله دوم در پرسشنامه ای به روش دیمتل از خبرگان خواسته شد تا میزان اهمیت هر یک از ریسکها را بر یکدیگر را نشان دهند، و در نهایت ریسکها بر اساس دیمیتل فازی با استفاده از نرم افزار اکسل تحلیل شدند. نتایج نشان داد که ریسک «مقاومت سازمانی» از بیشترین تاثیرگذاری، ریسک «روانشناسی» بیشترین تاثیرپذیری و ریسک «اخلاقی» بیشترین تعامل را با دیگر ریسکها داشت. و همینطور ریسک «توانایی و مهارت کارکنان، مسیر شغلی، مقاومت سازمانی، مقرراتی و منابع مالی» متغیر علت بوده و «اخلاقی، نااطمینانی شغلی، اقتصادی، روانشناسی و فرهنگی و اجتماعی» معلول هستند.

کلیدواژه‌ها

ریسک؛ منابع انسانی؛ دانشگاه‌ آزاد اسلامی؛ دیمتل فازی

مراجع

ابراهیمی، ا.، قلی پور، آ.، مقیمی، س. و قالیباف اصل، ح. (1396). تحلیل و سنجش ریسک‌های منابع انسانی با به‌کارگیری تکنیک‌های دیمتل فازی و مشابهت فازی مجله علمی مدیریت فرهنگ سازمانی، 15(1)، 1-23.

اندایش، ع.، عبدالهی، ب.، جعفری نیا، س. و حسن پور، ا. پ. ه. م. م. ا. (1398). طراحی الگوی توسعه استراتژی های منابع انسانی مبتنی بر مدیریت ریسک های منابع انسانی. 11(1).

بی بی حبیب لی، ب. و رجبی، ا. (1393). فرایند مدیریت ریسک منابع انسانی. سومین همایش ملی سالیانه علوم مدیریت نوین، گرگان، انجمن علمی و حرفه ای مدیران وحسابداران گلستان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علی آباد کتول،

سرمست، م. و زنگنه، ج. (1397). پیاده سازی مدیریت ریسک منابع انسانی در گروه صنعتی بارز. سومین کنفرانس مدیریت منابع انسانی، دانشکده مدیریت دانشگاه تهران.

شاه نظری، پ.، کچوئیا، آ.، جهانشاه، ب.، براتلو، م. و لشگری، ا.(1397). بررسی اجرای مدیریت ریسک منابع انسانی، مطالعه موردی: دانشگاه فنی و مهندسی بوئین زهرا.

عالم تبریز، ا. و حمزه ای، ا. (1390). ارزیابی و تحلیل ریسکهای پروژه با استفاده ازرویکرد تلفیقی مدیریت ریسک استاندارد PMBOK و تکنیک RFMEA. فصلنامه علمی ـ پژوهشی مطالعات مدیریت صنعتی، 9(23)، 1-19.

عرب‌‌صالحی، م.، مؤیدفر، ر. و کریمی، س. (2012). تأثیر ریسک محیط، استراتژی شرکت و ساختار سرمایه بر عملکرد شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. پژوهش های حسابداری مالی، 4(3)، 47-70.

غلامی، ب. (1396). بررسی نقش ابزارهای مدیریت استراتژیک در برنامه‌ریزی منابع انسانی راهبردی پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی، 9(2)، 119-142.

قبادی الوار، ا.، موسوی، س. ا. و شریعت نژاد، ع. (1397). تحلیل و ارزیابی ریسک های منابع انسانی در نظام آموزش عالی؛ مورد: دانشگاه آزاد اسلامی لرستان. پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی، 24(3).

محمدی، ا.، عسکری، ر. ا. و حربی زاده، م. (1395). ارزیابی نقش مدیریت ریسک در ارتقای کارایی نیروی انسانی سازمان ها. کنفرانس بین المللی نخبگان مدیریت، تهران.

محمدی مقدم، ی.، سلگی، ز. و دادفر، آ. (1395). اولویتبندی ابعاد ریسک منابع انسانی با رویکرد مدلسازی ساختاری تفسیری. فصلنامه پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی دانشگاه جامع امام حسین(ع)، 8(4)، 147-154.

محمود فال، س.، محمد حجی، پ. و حجت الله، ص. (1392). مقایسه کارآیی روش های تصمیم گیری چند شاخصه AHPو تاپسیس به منظور تعیین نواحی مستعد کشت محصول پسته در دشت مختاران شهرستان بیرجند در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی. تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 1392(31).

مصطفائی دولت آباد، خ.، آذر، ع. و مقبل باعرض، ع. (1397). شناسایی و تحلیل ریسک‌های عملیاتی با استفاده از نگاشت شناختی فازی. مدیریت دارایی و تأمین مالی، 6(4)، 1-18.

Bombiak, E. (2018). ASSESSMENT OF SCOPE OF IMPLEMENTATION OF THE HUMAN RESOURCES RISK MANAGEMENT. Scientific Papers of Silesian University of Technology. Organization and Management Series, 2018, 35-48. Doi:10.29119/1641-3466.2018.128.3

Flouris, T., & Yilmaz, A. (2010). The Risk Management Framework to Strategic Human Resource Management. 36.

Ibrahim, I. H., & Melhem, B. (2016). Impact of the Human Resources on the Risk Management and the Company Performance. International Journal of Economics & Management Sciences, 05. Doi:10.4172/2162-6359.1000320

Kupi, E., Ilomäki, S.-K., Talja, H., Lönnqvist, A., & Sillanpää, V. (2019). Risk Management of Intangible Assets – Risks and Risk Management Practices in Companies. Finland: VTT Working.

Lengnick-Hall, C. A., Beck, T. E., & Lengnick-Hall, M. L. (2011). Developing a capacity for organizational resilience through strategic human resource management. Human Resource Management Review, 21(3), 243-255. Doi: https://doi.org/10.1016/j.hrmr.2010.07.001

Marshall, M., & Alexander, C. (2020). Planning for the Unexpected: Human Resource Risk and Contingency Planning.

Mazen, M. A. S., & Samy, S. A. N. (2017). The Efficiency of Information Technology and its Role of e- HRM in the Palestinian Universities. International Journal of Engineering and Information Systems (IJEAIS), 1(5), 36-55.

Meyer, M., & Robbins, M. (2010). HR Risk Management: Balancing HR governance, risk and compliance. Paper presented at the SABPP Professional Review Conference. Midrand: Knowledge Resources.

Mitrofanova, A., Konovalova, V., Mitrofanova, E., Ashurbekov, R., & Konstantin, T. (2017). Human resource risk management in organization: methodological aspect.