تجارب زیسته معلمان از منزلت اجتماعی به منظور ارائه مدلی برای آموزش و پرورش دولتی ایران

فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی

دوره 14، شماره 1 - شماره پیاپی 51، خرداد 1399، صفحه 143-159   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

اکبر رضایی¹؛ بدری شاه طالبی^{* 2}؛ نرگس سعیدیان³

¹دانشجوی دکترای مدیریت آموزشی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران

²دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران

³دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف شناسایی تجارب زیسته معلمان از منزلت اجتماعی و ارائه مدلی مناسب در دو بخش کیفی و کمی انجام شد. در بخش کیفی از رویکرد پدیدارشناسی توصیفی استفاده شد. از 13 نفر از معلمان نمونه با روش نمونه­گیری هدفمند ملاک­محور، مصاحبه نیمه­ساختاریافته اکتشافی به عمل آمد. روش تحلیل داده­ها در بخش کیفی، پدیدارشناسی توصیفیِ کلایزی بود. یافته­های بخش کیفی نشان داد که منزلت اجتماعی معلمان بر مبنای سه مقوله تعریفِ منزلت اجتماعی، بازدارندگیِ منزلت اجتماعی و ارتقاءبخشی منزلت اجتماعی شکل گرفته است. در بخش کمی، روش پژوهش، توصیفی از نوع پیمایشی و جامعه آماری معلمان مقاطع مختلف شاغل در آموزش‌ و پرورش دولتی ایران بوده که از این تعداد به روش نمونه گیری سهل الوصول420 نفر انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده­ها پرسشنامه محقق­ساخته برگرفته از بخش کیفی بود که اعتبار محتوایی آن توسط تعدادی از متخصصان تأیید گردید. پایایی ابزار نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ بالاتر از مقدار 7/0 برآورد گردید. داده­ها در بخش کمی با استفاده از نرم افزار SPSS و Smart Pls مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته­های بخش کیفی نشان داد که منزلت اجتماعی معلمان بر مبنای سه مقوله تعریفِ منزلت اجتماعی، بازدارندگیِ منزلت اجتماعی و ارتقاءبخشی منزلت اجتماعی شکل گرفته است. نتایج بخش کمی نیز نشان داد که الگوی ارائه شده از تجارب زیسته معلمان از برازش کافی برخوردار بوده است.

کلیدواژه‌ها

منزلت اجتماعی؛ قشربندی اجتماعی؛ تجارب زیسته معلمان؛ پدیدارشناسی توصیفی؛ آموزش و پرورش دولتی

مراجع

سام آرام، عزت اله و قائم­پور، محمد علی. (1390). سنجش منزلت اجتماعی معلمان در بین دانش­آموزان، مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران. 3 (4): 87 – 77.

غلامی، میثم. صفری، حسین. یعقوبی، مصطفی. (1395). بررسی تطبیقی جایگاه معلم در ایران و پنج کشور پیشرو در عرصه آموزش و پرورش، دومین کنگره بین المللی توانمند سازی جامعه در حوزه علوم اجتماعی، روانشناسی و علوم تربیتی، تهران: مرکز توانمندسازی مهارتهای فرهنگی و اجتماعی جامعه.

قادرزاده، امید و فرجی، سیروان. (1393). تحلیل تجربه­های معلمان از دوشغله بودن: مطالعه کیفی دلایل و پیامدها، راهبرد فرهنگ، 26: 146 – 119.

مهدیان، سمیه. حکیم­زاده، رضوان. صفایی موحد، سعید. صالحی، کیوان. (1396). بازنمایی ادراک و تجربه زیسته معلمان از منزلت اجتماعی­شان: مطالعه­ای به روش پدیدارشناسی، خانواده و پژوهش، 15 (1): 18 – 19.

نوید ادهم، مهدی و شفیع­زاده، حمید. (1393). بررسی عوامل فرهنگی و اجتماعی مؤثر بر منزلت اجتماعی معلمان، فصلنامه راهبرد، 23 (4): : 194 – 175.

نویدی، احد و برزگر، محمود. (1387). راههای ارتقاء منزلت اجتماعی معلمان، مجله تعلیم و تربیت، 74: 100 – 55

Berliner, D. C. (2013). Effects of Inequality and Poverty vs Teachers and Schooling on America's Youth. Teachers College Record, 115(12): 58-71.

Cameron, M. (2017). Teacher Status Project: identifying teacher status, its impact, and recent teacher status initiatives, Wellington, NZ: New Zealand Ministry of Education.

Chan, D. W. (2002). Stress, self-efficacy, social support, and psychological distress among prospective Chinese teachers in Hong Kong, Educational psychology, 22(5): 557-569.

Chang, M. C., Shaeffer, S., Al-Samarrai, S., Ragatz, A. B., De Ree, J., & Stevenson, R. (2013). Teacher reform in Indonesia: The role of politics and evidence in policy making, The World Bank.

Chaplain, R. P. (2008). Stress and psychological distress among trainee secondary teachers in England, Educational Psychology, 28(2): 195-209.

Hargreaves, L. (2019). The status and prestige of teachers and teaching, In International handbook of research on teachers and teaching, Springer, Boston, MA.

Khanna, V. (2017). Measuring job satisfaction of academicians using Herzberg theory. Delhi Business Review, 18(2): 75-86.

Moussa, M., & Somjai, K. (2019). Job dissatisfaction and employee turnover: A qualitative case study in Thailand, SAGE Publications: SAGE Business Cases Originals.

Okeke, C. I., & Mtyuda, P. N. (2017). Teacher job dissatisfaction: Implications for teacher sustainability and social transformation, Journal of Teacher Education for Sustainability, 19(1): 54-68.

Parkay, F. W., Stanford, B. H., & Gougeon, T. D. (2010). Becoming a teacher, Pearson/Merrill.

Pérez‐Díaz, V., & Rodríguez, J. C. (2014). Teachers' Prestige in S pain: probing the public's and the teachers' contrary views, European Journal of Education, 49(3): 365-377.

Reio Jr, T. G. (2005). Emotions as a lens to explore teacher identity and change: A commentary, Teaching and Teacher Education, 21(8): 985-993.

Saifullova, R., Krapotkina, I., Pospelova, N., & Kayumova, G. (2018). The social status of teachers and education in the Russian empire of the second half of the XIX century, Journal of Social Studies Education Research, 9(3): 97-108.

Vähäsantanen, K., Hökkä, P., Eteläpelto, A., Rasku-Puttonen, H., & Littleton, K. (2008). Teachers’ professional identity negotiations in two different work organizations, Vocations and Learning, 1(2): 131-148.