اثربخشی آموزش خود دلگرمسازی بر لغزش شناختی و ترس از ارزیابی منفی

روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی

دوره 16، شماره 64، تیر 1399، صفحه 401-410   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

زهرا سهرابی¹؛ فریبرز درتاج^{* 2}؛ اسماعیل سعدی پور²

¹کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی

²استاد گروه روانشناسی تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

این پژوهش با هدف تعیین اثربخشی آموزش خود دلگرم‌سازی بر لغزش شناختی و ترس از ارزیابی منفی دانش‎آموزان دختر انجام شد. روش پژوهش شبه‌تجربی با طرح پیش‎آزمون‌ـ پس‎آزمون و گروه گواه و نمونه آن شامل 30 نفر (15 نفر برای هر یک از گروه‎های آزمایشی و گواه) بود که با استفاده از روش نمونه‎برداری خوشه‎ای مرحله‎ای از بین دانش‎آموزانی که در پیش‌آزمون نمره بالاتر از نمره میانگین را به‌دست آوردند، انتخاب شد. سپس گروه آزمایش به مدت 8 جلسه تحت آموزش خود دلگرم‎‌سازی قرار گرفت و گروه گواه نیز هیچ آموزشی دریافت نکرد. ابزارهای این پژوهش شامل مقیاس لغزش شناختی (میرز و رولین، 1985) و پرسشنامه ترس از ارزیابی منفی (واتسون و فرند، 1969) بود. نتایج تحلیل کوواریانس چندمتغیری نشان داد آموزش خود دلگرم‎سازی باعث کاهش لغزش شناختی و ترس از ارزیابی منفی دانش‎آموزان می‌شود. با توجه به اثربخشی این آموزش بر کاهش لغزش شناختی و ترس از ارزیابی منفی، ارائه‌ این آموزش برای دانش‎آموزان سودمند است.

کلیدواژه‌ها

ترس از ارزیابی منفی؛ خود دلگرم‌سازی؛ لغزش شناختی

مراجع

اصلانی فر، ع.، بهرامی، ه. و اسدزاده، ح. (۱۳۹۶). مقایسه اثربخشی گروه‌درمانی مثبت‌نگر و گروه‌درمانی آدلری در ارتقاء تاب‌آوری و عزت‌ نفس زنان مطلقه. اولین کنفرانس ملّی پژوهش‌های نوین ایران و جهان در روان‎شناسی و علوم تربیتی، حقوق و علوم اجتماعی، شیراز، دانشگاه علمی کاربردی شوشتر.

آقایوسفی، ع.، مهمان‌نوازان، ا. و دهستانی، م. (1394). اثربخشی آموزش خود دلگرم‌سازی شوناکر مبتنی بر نظریه آدلر بر راهبردهای تنظیم شناختی هیجان در زنان سرپرست خانوار. مجله روان‎شناسی و روان‌پزشکی شناختی، 3(2)، 15 -1.

بیکدلی، ش.، سدرپوشان، ن. و جوادزاده، ا. (۱۳۹۱). اثربخشی مشاوره‌ گروهی با رویکرد آدلر بر سلامت عمومی زنان مطلقه شهر تهران. سومین همایش ملّی مشاوره، خمینی‌شهر، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خمینی‌شهر.

چشمی، م. (1396). بررسی رابطه بین گواه عواطف، دشواری‎ها در تنظیم هیجان با لغزش شناختی در زوجین در آستانه طلاق در شهرستان سبزوار. پایان‎نامه‎ کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد واحد سبزوار.

حیدری، خ. (۱۳۹۶). هنجاریابی آزمون مقیاس لغزش شناختی، میرز و رولین در استان همدان. کنفرانس سالانه پژوهش در علوم انسانی و مطالعات اجتماعی، تهران، پژوهشکده مدیریت و توسعه پژوهشگاه فرهنگ و هنر.

دلاور، ع. (1396). مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی. تهران: انتشارات رشد.

دمرچلی، ن.، کاکاوند، ع. و جلالی، م. (۱۳۹۶). نقش واسطه‎ای ترس از ارزیابی مثبت و منفی در ارتباط اضطراب اجتماعی و اختلال خوردن در ارتباط اضطراب اجتماعی و اختلال خوردن. فصلنامه روان‎شناسی تحولی: روان‎شناسان ایرانی، 51(13)، 284 -271.

سامانیان، م. (1391). اثربخشی مشاوره گروهی آدلر بر میزان گواه درونی و افسردگی دختران ایثارگر مقطع راهنمایی شهر شیراز. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی ‌واحد مرودشت.

شکری، ا.، گراوند، ف.، نقش، ز.، علی طرخان، ر. و پاییزی، م. (1387). ویژگی‌های روان‌سنجی فرم کوتاه مقیاس ترس از ارزیابی منفی. مجله روان‎پزشکی و روا‎ن‎شناسی بالینی ایران، ۱۴(۳)، 325 -316.

عرب محبی شهرابی، ع.، پاکدامن، ش. و حیدری، م. (۱۳۹۵). رابطه بین خودناتوان‌سازی و حرمت خود ناپایدار: نقش واسطه‌ای ترس از ارزیابی منفی. فصلنامه روان‌شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی، 55(13)، 155 -143.

عسلی، س. و سلیمی بجستانی، ح. (1392). اثربخشی آموزش خود دلگرم‌سازی بر کاهش اضطراب امتحان و کمال‌گرایی دانش‌آموزان دختر سال اول دبیرستان منطقه 9 شهر تهران در سال 1391. فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، 4(14)، 74 -57.

علیزاده، ح. و سجادی، ح. (1389). رودولف درایکورس، روابط مسئولانه و احترام متقابل. تهران: انتشارات دانژه.

علیزاده، ح.، نصیری‌فرد، ن. و کرمی، ا. (1389). تأثیر آموزش دلگرمی مبتنی بر رویکرد آدلر بر روی خودکارآمدی و عزت‌ نفس دختران نوجوان. مجله مطالعات اجتماعی‎ـ روان‌شناختی زنان، 8(4)، 168 -143.

علی‌صوفی، ا. ن.، فرنام، ع، و شیرازی، م. (1397). اثربخشی آموزش خود دلگرم‌سازی شوناکر بر احساس تنهایی دانشجویان. دوماهنامه علمی‎ـ پژوهشی راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، ۱۱(۴)، 135 -129.

فرکوراوند، پ. (1393). تعیین میزان اثربخشی آموزش خود دلگرم‌سازی بر سلامت روان و کیفیت زندگی زنان دارای همسر معتاد شهر تهران. پایان‎نامه کارشناسی ارشد، رشته مشاوره توان‌بخشی، دانشگاه علامه طباطبائی.

فرهادی، ع. و امیری، ح. (۱۳۹۶). اثربخشی آموزش مادران با رویکرد آدلری بر بهبود استراتژی‌های مثبت شناختی عاطفی کودکان افسرده و کاهش افسردگی. کنفرانس بین‌المللی روان‎شناسی، مشاوره، تعلیم و تربیت، مشهد، مؤسسه آموزش عالی شاندیز.

لی‎هی، ر. (1394). تکنیک‌های شناخت‌درمانی (راهنمای کاربردی برای متخصصین بالینی). ترجمه ح. حمیدپور. و ز. اندوز. تهران: کتاب ارجمند (تاریخ انتشار اثر اصلی، 2003).

مبینی، ا. (1391). بررسی اثربخشی آموزش خود دلگرم‌سازی به مادران بر کاهش تنیدگی والدینی در مادران دارای فرزندان با اختلال‎های رفتاری. پایان‎نامه کارشناسی ارشد، رشته مشاوره خانواده، دانشگاه علامه طباطبائی.

ملکی، ع. و شیخ‌الاسلامی وطنی، د. (1395). اثر درمان تلفیقی شناختی رفتاری آدلری بر گواه افکار وسواسی و کاهش احساس حقارت در یک مورد وسواسی جبری با مشکل عزت ‌نفس پایین. سومین کنفرانس بین‌المللی نوآوری‌های اخیر در روان‎شناسی، مشاوره و علوم رفتاری، تهران، مؤسسه آموزش عالی نیکان.

 

Adler, A. (2019). The fundamental views of individual psychology. The Journal of Individual Psychology, 75(3), 185-187.

Bahlmann, R., & Dinter, L. D. (2001). Encouraging self-encouragement: An effect study of the encouraging-training schoenaker-concept®. Journal of Individual Psychology, 57(3), 273-288.

Becker, E. S., & Vrijsen, J. N. (2017). Cognitive processes in CBT. In The science of cognitive behavioral therapy (pp. 77-106). Academic Press (An imprint of Elsevier).

Bright, J. (2018). Opinion more support and less shouting. Sydney Morning Herald Retrieved from https://search.proquest.com/docview/1991146015?

Carlson, J., Watts, R. E., & Maniacci, M. (2006). Adlerian therapy: theory and practice. Washington, DC: American Psychological Association.

Deloatch, R., Bailey, B. P., Kirlik, A., & Zilles, C. (2017). I need your encouragement!: Requesting supportive comments on social media reduces test anxiety. In proceedings of the 2017 CHI Conference on Human Factors in Computing Systems (pp. 736-747). New York, NY: Association for Computing Machinery.

Dryman, M. T., Gardner, S., Weeks, J. W., & Heimberg, R. G. (2016). Social anxiety disorder and quality of life: How fears of negative and positive evaluation relate to specific domains of life satisfaction. Journal of Anxiety Disorders, 38, 1-8.

Eckstein, D., Belongia, M., & Elliott-Applegate, G. (2000). The four directions of encouragement within families. The Family Journal, 8(4), 406-415.‏

Ellis, A., & MacLaren, C. (2005). Rational emotive behavior therapy: A therapist’s guide (2nd ed). Impact Publishers.‏

Evans, T. (2005). The tools of encouragement. Online Journal of The International child &Youth Care Network(cyc-Net). Retrieved March23, 2019 from www.cycnet.org

Heimberg, R. G., Brozovich, F. A., & Rapee, R. M. (2014). A cognitive-behavioral model of social anxiety disorder. In Social anxiety (pp. 705-728). Academic Press (An imprint of Elsevier).

Kang, G., Park, T., Han, S., & Park, J. (2012). The effects of an encouragement program on inferiority feeling and self-esteem of children. In Computer Applications for Modeling, Simulation, and Automobile (pp. 317-324). Berlin, Heidelberg: Springer.‏

Kimuyu, P. (2018). Genetic and neurobiological basis of schizophrenia. Munich, GRIN Verlag, https://www.grin.com/document/411952

Lemberger, M. E., & Dollarhide, C. T. (2006). Encouraging the Supervisee's Style of Counseling: An Adlerian Model for Counseling Supervision. Journal of Individual Psychology, 62(2), 107-125.

McEvoy, P. M., Saulsman, L. M., & Rapee, R. M. (2018). Imagery-enhanced CBT for social anxiety disorder. New York: Guilford Publications.‏

Miers, T. C., & Raulin, M. L. (1985). The development of a scale to measure cognitive slippage. Paper presented at the Eastern Psychological Association Convention, Boston, MA.‏

Rnic, K., Dozois, D. J., & Martin, R. A. (2016). Cognitive distortions, humor styles, and depression. Europe’s Journal of Psychology, 12(3), 348-362.

Rocha, F. L., Uchoa, E., Guerra, H. L., Firmo, J. O., Vidigal, P. G., & Lima-Costa, M. F. (2002). Prevalence of sleep complaints and associated factors in community-dwelling older people in Brazil: the Bambuı Health and Ageing Study (BHAS). Sleep Medicine, 3(3), 231-238.