سرمایه های تحولی درونی و بیرونی و بهزیستی تحصیلی: نقش واسطه ای پایستگی تحصیلی

روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی

دوره 16، شماره 64، تیر 1399، صفحه 426-436   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

ماه آزادیان بجنوردی¹؛ سعید بختیارپور^{* 2}؛ بهنام مکوندی³؛ پروین احتشام زاده²

¹دانشجو دکتری روانشناسی تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز

²استادیار گروه روانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز

³استادیار گروه روان شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز

چکیده

هدف این پژوهش تعیین رابطه بین سرمایه‌های تحولی و بهزیستی تحصیلی با نقش واسطه‌ای پایستگی تحصیلی بود. جامعه آماری آن شامل همه دانش‌آموزان سال آخر دوره متوسطه شهرستان اهواز بود که در سال تحصیلی 98 -1397 داوطلب ورود به دانشگاه بودند. تعداد 353 نفر با روش نمونه‌برداری تصادفی خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند و به پروفایل سرمایه‌های تحولی (موسسه پژوهشی مینه‌سوتا، 2005)، مقیاس پایستگی تحصیلی (مارتین و مارش، 2008) و مقیاس بهزیستی تحصیلی (تومینن‌ـ سوینی، سالمیلا‌ـ آرو و نیمیویرتا، 2012)، پاسخ دادند. داده‌ها با روش مدل‌یابی معادلات ساختاری تحلیل شد. نتایج نشان داد بین سرمایه‌های تحولی درونی و بیرونی با پایستگی تحصیلی، رابطه مستقیم معنادار وجود دارد. همچنین پایستگی تحصیلی، رابطه سرمایه‌های تحولی درونی و بیرونی با بهزیستی تحصیلی را به‌صورت نسبی واسطه‌گری می‌کند. درنتیجه می‌‌توان با افزایش سرمایه‌های تحولی، میزان پایستگی و به‌واسطه آن، بهزیستی تحصیلی دانش‌آموزان را بهبود بخشید.

کلیدواژه‌ها

بهزیستی تحصیلی؛ پایستگی تحصیلی؛ سرمایه‌های تحولی بیرونی؛ سرمایه‌های تحولی درونی

مراجع

بخشی، ن. و فولادچنگ، م. (1397). رابطه جوّ مدرسه و تاب‌‌آوری تحصیلی: نقش واسطه‌‌ای سرزندگی تحصیلی. مجله مطالعات روان‌شناسی تربیتی، 15(30)، 80 -51.

دهقان حصار، م. (1390). رابطه سرمایه‌های تحولی و خودتنظیمی با هویت اخلاقی در دانش‌آموزان دختر پایه اول دبیرستان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران.

ربیعی، م. (1394). پایستگی تحصیلی: نقش عوامل پایدار و ناپایدار روان‌شناختی. مشاوره کاربردی، 5(2) 56 -37.

رضائی ورمزیار، م. (1397). رابطه بین حمایت‎های اجتماعی ادراک‌شده با بهزیستی روان‌شناختی: نقش واسطه‌ای سرمایه‎های تحولی. فصلنامه روان‌شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی، 15(58)، 188 -175.

 

1. Masten, A. S.

 

رضائی ورمزیار، م.، سعدی‌پور، ا.، ابراهیمی قوام، ص.، دلاور، ع. و اسدزاده، ح. (1397). الگوی ساختاری نقش میانجی سرمایه‌های تحولی درونی و سرمایه روان‌شناختی در پیوند بین سرمایه‌های تحولی بیرونی و درگیری تحصیلی دانش‌آموزان. مطالعات آموزشی و آموزشگاهی، 7(1)، 37 -9.

 

سپهرنوش مرادی، ف. و حجازی، ا. (1397). رابطه سرمایه‌های تحولی خانواده، مدرسه و سایرین با بهزیستی روان‌شناختی: نقش واسطه‌ای امید. مجله دست‌آوردهای روان‌شناختی، 25(2)، 90 -73.

شریف موسوی، ف. (1393). سرمایه‌های تحولی و درگیری تحصیلی: نقش واسطه‌ای تاب‌آوری تحصیلی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران

کمری، س.، فولادچنگ، م.، خرمایی، ف.، شیخ الاسلامی، ر. و جوکار، ب. (1397). تبیین علّی مشغولیت تحصیلی بر اساس شناخت اجتماعی: نقش واسطه‌‌ای هیجان‌‌های مثبت تحصیلی و اجتماعی. فصلنامه روان‌شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی، 14(55)، 284 -269.

گلستانه، م.، سلیمانی، ل. و دهقانی، ی. (1396). رابطه سرمایه‌های تحولی و پیشرفت تحصیلی: با نقش میانجی سرمایه روان‌شناختی. دست‌آوردهای روان‌شناختی، 24(1)، 150 -127.

لکی، د.، شکری، ا.، سپاه منصور، م. و ابراهیمی، س. (1397). رابطه تاب‌آوری تحصیلی و ارزیابی‌‌های شناختی با خودناتوان‌‌سازی تحصیلی: نقش واسطه‌‌ای هیجان‎های پیشرفت. فصلنامه روان‌شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی، 14(55)، 341 -328.

مرادی، م. (1396). ارائه مدلی علّی‎ـ تجربی از بررسی نقش واسطه‌گری درآمیزی تحصیلی در رابطه باورهای خودکارآمدی تحصیلی و حرمت خود تحصیلی با بهزیستی تحصیلی در نوجوانان دبیرستانی. مطالعات آموزش و یادگیری، 9(1)، 90 -68.

مرادی، م.، سلیمانی خشاب، ع.، شهاب‌زاده، ص.، صباغیان بغدادآباد، ح. و دهقانی‌زاده، م. (1395). آزمون ساختار عاملی و سنجش همسانی درونی نسخه‌ ایرانی پرسشنامه‌ بهزیستی تحصیلی. فصلنامه اندازه‌گیری تربیتی، 7(26)، 148 -123.

میرزابیگی، ا.، بختیارپور، س.، افتخار صعادی، ز.، مکوندی، ب. و پاشا، ر. (1397). مقایسه سرزندگی تحصیلی، احساس تعلق به مدرسه، انگیزه پیشرفت تحصیلی در بین دانش‌آموزان دختر و پسر مدارس متوسطه دوم شهر ایلام. نشریه پژوهش در نظام‌های آموزشی، 12(ویژه‌نامه)، 1085 -1104.

هومن، ح. (1395). مدل‌یابی معادلات ساختاری با کاربرد نرم‌افزار لیزرل (با اصلاحات). تهران: انتشارات سمت

یوسف‌وند، م.، قدم‌پور، ع.، صادقی، م. و غلامرضایی، س. (1397). نقش پایستگی آموزشی، مکان کنترل و هیجانات تحصیلی در پیش‎بینی تاب‌آوری تحصیلی. تدریس پژوهی، 6(4)، 144 -127.

 

Benson, P. L., Scales, P. C., & Syvertsen, A. K. (2011). The contribution of the developmental assets framework to positive youth development theory and practice. Advances in Child Development and Behavior, 41, 197-230.

Benson, P. L., Scales, P. C., Hamilton, S. F., & Semsa, A., Jr. (2006). Positive youth development: Theory, research, and applications. In R. M. Lerner (Ed.). Theoretical models of human development (6^th ed.). Hoboken, NJ: Wiley

Bronfenbrenner, U. (1979). The ecology of human development: Experiments by nature and design. Cambridge, MA: Harvard University Press.

Carlisle, M. (2011). Healthy relationships and building developmental assets in middle school students. Canadian Journal of Education, 34(3), 18-32.

Chew, W., Osseck, J., Raygor, D., Eldridge‐Houser, J., & Cox, C. (2010). Developmental assets: Profile of youth in a juvenile justice facility. Journal of School Health, 80(2), 66-72.

Collie, R. J., Ginns, P., Martin, A. J., & Papworth, B. (2017). Academic buoyancy mediates academic anxiety’s effects on learning strategies: an investigation of English-and Chinese-speaking Australian students. Educational Psychology, 37(8) , 947-964.

Lerner, J. V., Phelps, E., Forman, Y., & Bowers, E. P. (2009). Positive youth development. In R. M. Lerner & L. Steinberg (Eds.), Handbook of adolescent psychology: Individual bases of adolescent development. (3^rd ed., pp. 524-558). New York, NY: Wiley.

Martin, A. J. (2014). Academic buoyancy and academic outcomes: Towards a further understanding of students with attention-deficit/hyperactivity disorder (ADHD), students without ADHD, and academic buoyancy itself. British Journal of Educational Psychology, 84, 86-107.

Martin, A. J., & Marsh, H. W. (2006). Academic resilience and its psychological and educational correlates: A construct validity approach. Psychology in the Schools, 43, 267-282.

Martin, A. J., & Marsh, H. W. (2008). Academic buoyancy: Towards an understanding of students' everyday academic resilience. Journal of School Psychology, 46, 53-83.

Martin, A. J., Yu, K., Ginns, P., & Papworth, B. (2016). Young people’s academic buoyancy and adaptability: A cross-cultural comparison of China with North America and the United Kingdom. Educational Psychology. Retrieved May 26, 2019 from https://www.tandfonline.com

Martin, A., Colmar, S., Davey, L., & Marsh, H. (2010). Longitudinal modeling of academic buoyancy and motivation: Do the ‘5Cs’ hold up over time? British Journal of Educational Psychology, 80, 473-496.

Pashak, T., Hagen, J., Allen, J., & Selley, R. (2014). Developmental assets: Validating a model of successful adaptation for emerging adults. College Student Journal, 48(2), 243-248.

Search Institute. (2005). Developmental Assets Profile. User manual. Minneapolis, MN: Author. Retrieved March 20, 2019 from http://www.search-institute.org/sites/default/files/a/FluidDAP-User-Guide-1-2016.pdf

Scales, P. C., Benson, P. L., Roehlkepartain, E. C., Sesma, A., & van Dulmen, M. (2006). The role of developmental assets in predicting academic achievement: A longitudinal study. Journal of Adolescence, 29(5), 691-708.

Shek, D. T., Ma, C. M., & Liu, T. T. (2015). Adolescent developmental assets and service leadership. International Journal on Disability and Human Development, 14(3), 275-283.

Smith, L. H., & Barker, E. (2009). Exploring youth development with diverse children: Correlates of risk, health, and thriving behaviors. Journal for Specialists in Pediatric Nursing, 14, 12-21.

Soares, A. S. B., Pais-Ribeiro, J. L., & Silva, I. M. S. L. (2019). Developmental Assets Predictors of Life Satisfaction in Adolescents. Frontiers in Psychology, 10, 236.

Syvertsen, A. K., Scales, P. C., & Toomey, R. B. (2019). Developmental assets framework revisited: confirmatory analysis and invariance testing to create a new generation of assets measures for applied research. Applied Developmental Science, 1-16.

Tuominen-Soini, H., Salmela-Aro, K., & Niemivirta, M. (2012). Achievement goal orientations and academic well-being across the transition to upper secondary education. Learning and Individual Differences, 22(3), 290-305.

Wigfield, A., Eccles, J. S., Schiefele, U., Roeser, R., & Davis-Kean, P. (2006). Development of achievement motivation. In N. Eisenberg (Ed.), Social, emotional, and personality development. Volume 3 of the Handbook of child psychology (6^th ed., pp. 933-1002). Hoboken, NJ: Wiley.