ارائه ابعاد و مولفه های رفتار جست‌وجو و بازیابی اطلاعات توسط کاربران چند زبانه در وب

دانش شناسی

مقاله 5، دوره 12، شماره 47، دی 1398، صفحه 52-68   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

معصومه معظمی¹؛ نجلا حریری^{* 2}؛ عاطفه زارعی³؛ فهیمه باب الحوائجی⁴

¹دانشجوی دکترای علم اطلاعات و دانش‌شناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

²استاد گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران

³استادیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه آزاد همدان، همدان، ایران

⁴دانشیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران

چکیده

هدف:این پژوهش با هدف شناسایی ابعاد و مولفه های مؤثر بر رفتار جست‌وجو و بازیابی اطلاعات توسط کاربران چند زبانه که باعث ایجاد تفاوت در ماهیت بازیابی اطلاعات در محیط وب می‌شوند، انجام شده است.
 روش‌ پژوهش: پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی از نوع داده های کیفی و شیوه پژوهش تحلیل محتوا بوده است. مشارکت کنندگان در این تحقیق بر اساس قاعده و اصل اشباع نظری شامل 35 نفر از دانشجویان دکتری و افراد صاحب نظر و خبرگان که از وب برای جستجو استفاده می‌کردند که با روش نمونه گیری هدفمند و نظری انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها با استفاده از نرم افزار7 Camtasia Studioرفتارکاربران را از پایگاه اطلاعاتی WorldWideScienceضبط نمود و همچنین از تکنیک تفکر با صدای بلند نیز استفاده گردید. در آخر با استفاده از مصاحبه از تجربه و احساس کاربران سوال شد. داده ها با استفاده از نرم افزار MAXQDA مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. اعتبار آن با استفاده از روش تائید پذیری توسط مشارکت کنندگان صورت پذیرفت.
یافته ها: بر اساس یافته ها پژوهش ماهیت رفتار بازیابی اطلاعات توسط افراد چند زبانه شامل 5 بعد(تعریف وظایف، فرموله کردن استراتژی بازیابی، استفاده از ابزار ترجمه، روبرو شدن با چالش‌های بازیابی و مدیریت (کنترل) چالش‌های بازیابی)  و 22 مؤلفه می‌باشد.
نتیجه گیری: به طور کلی از میان مؤلفه‌ها می‌توان مؤلفه‌های «شکست عملیات بازیابی»، «تعریف فعالیت»، «ماندن در صفحه اصلی سایت» و «استفاده از ابزار ترجمه» را متعلق به دسته رفتار کاربر با فراوانی بالا قلمداد کرد. این در حالی است که «بکارگیری عملگرهای منطقی»، «رها کردن بازیابی»، «فقدان دانش زمینه ای»، «عدم درک (فهمیدن) فعالیت» و «تدوین استراتژی‌های بازیابی با انتخاب بازیابی آسان (فیلتر چندگانه)» به دسته رفتار کاربر با فراوانی پایین تعلق دارند.

کلیدواژه‌ها

رفتار بازیابی اطلاعات؛ کاربران چند زبانه؛ بازیابی اطلاعات

مراجع

اسدی، م .(1388). مطالعه رفتار اطلاع یابی اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مازندران در اینترنت. پایان نامه کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، همدان.

جلالی دیزجی، ع.؛ پروینی، زهره. (1390). الگوی اطلاع یابی مناسب برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه رازی در وب. تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی، 17(3): 403.

جوکار، ط. (1395). مطالعه کمی و کیفی رفتار اطلاع یابی جوانان شهر شیراز برای اطلاعات سلامت از طریق اینترنت براساس مدل کسب اطلاعات سلامت فرایموث و همکاران به منظور ارائه یک مدل بومی. پایان نامه دکتری علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه شهید چمران، اهواز.

حیاتی، ز.؛ تصویری قمصری، ف. (1378). بررسی رفتار اطلاع یابی اعضای هیات علمی سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران. فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 10(2): 27-42

حریری، ن.؛ اسدی، م.؛ نوشین فرد، ف. (1392). تحلیل رفتار جست‌وجوی اطلاعات پژوهشگران حوزه های مختلف علوم از وب بر اساس سبک های شناختی کلامی و تصویری. فصلنامه پردازش و مدیریت اطلاعات،(4)29.

داورپناه، م. (1386). ارتباط علمی: نیازهای اطلاعاتی و رفتارهای اطلاع یابی. تهران: دبیزش، چاپار.

داورپناه، م ،؛ نوکاریزی، م. (1385). تحلیل الگوهای رفتار اطلاع یابی. کتابداری و اطلاع رسانی، 34.

درزی، ص. (1390). بررسی رفتار اطلاع یابی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه مازندران در استفاده از منابع اطلاعاتی پیوسته. فصلنامه دانش شناسی (علوم کتابداری و اطلاع رسانی و فناوری اطلاعات)، 3 (12): 17- 25.

 رجبی، ع. (1389). موتور جست‌وجوی WorldWideScience. org. [آنلاین]. وبلاگ کتابداران ایران. در دسترس در: http: //www. lisiran. blogfa. com/category/28

رداد، الف. (1388). رفتار اطلاع یابی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد اسلامی در استفاده از شبکه جهانی وب. اطلاع رسانی کتابداری ، 3 (12): 141- 168.

سلاجقه، م.؛ حیاتی، ز. (1384). بررسی رفتارهای اطلاع یابی اعضای هیئت علمی دانشکده‌های پزشکی. رهیافت، 34 : 69-63.

سلاجقه، م. (1385). ارائه الگوی اطلاع یابی منتج از بررسی رفتار اطلاع یابی: مطالعه موردی اعضای هیئت علمی دانشکده‌های پزشکی دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور. پایان نامه دکتری کتابداری و اطلاع رسانی، دانشگاه شیراز، شیراز.

سیفی ملکی، م.؛  عگبهی، ع. (1392). مقایسه رفتار اطلاع یابی اینترنتی: مطالعه موردی دانشجویان تحصیلات تکمیلی. فصلنامه توسعه آموزشی جندی شاپور، (4)7: 55-64.

عرب پور داهویی، ح. (1393). بررسی رفتارهای اطلاع یابی زنان روستایی بخش مرکزی شهرستان زرند کرمان. پایان نامه کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه الزهرا، تهران.

عینی، الف. (1384). مفهوم نیاز اطلاعاتی از دیدگاه پیشگامان علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی. فصلنامه علوم اطلاع‌رسانی، 20 (3 و 4)، 13.

کربلاآقایی کامران، م. (1389). مدل سازی رفتار اطلاع یابی اعضای هیأت علمی رشته‌های هنرهای تجسمی: رویکرد آمیخته کمی و کیفی. پایان نامه دکتری کتابداری و اطلاع رسانی، دانشگاه تهران، تهران.

نورعلیزاده، ف. (1390). بررسی رفتار اطلاع یابی اساتید دانشگاه آزاد اسلامی میانه به اطلاعات تخصصی و تأثیر آن بر روز آمد سازی اطلاعات دانشگاه. ماهنامه ارتباط علمی، 9(1).

نوکاریزی، م.؛ داورپناه، م. (1385). تحلیل الگوهای رفتار اطلاع یابی. کتابدارای و اطلاع رسانی، 9(2): 119-152.

Abou-Auda. H. (2008). Information Seking Behaviors and Attitudes of Physicians toward Drug Information Centers in SaudiArabia. Saudimedical Journal, 29(1). Available at: http: //www. smg.org.sa.

Internetworldstats. (2018). avaeleble at: www. internetworldstats.com/stats.html.

 

Kadli. J. & Kumbar, B. D. (2011). Faculty information-seeking behavior in the changing ICT environment: A study of commerce colleges in Mumbai. Library philosophy and Practive Available at: http//www. webpages.uidaho.edu/mbolin/kadli-kumbar.pdf

Li Si., Qiuyu Pan., Xiaozhe Zhuang. (2017). An empirical analysis of user behaviour on multilingual information retrieval. The Electronic Library, 35(3): 410-426, https: //doi.org/10.1108/EL-01-2016 -0004 .

Nzomo,P., Ajiferuke, I., Vaughan, L., & McKenzie, P. (2016). Multilingual Information Retrieval & Use: Perceptions and Practices amongst Bi/Multilingual Academic Users. The Journal of Academic Librarianship, 42(5): 495-502.

Pimient, D, Prado, D. and Blanco. (2009). Twelve years of measuring linguistic diversity in the internet: balance and perspectives, available at: www. UNESCO. org/new/en/communication-andinformation/access-to-knowledge/linguistic-diversity-and-multilingualism-on-internet/Measuring-linguistic-diversity-on-internet/ (accessed 7 January 2016).

Rahimi, R. Shakery, A. and King, I. (2015). Multilingual information retrieval in the language modeling framework. Information Retrieval, 18(3): 246-281.

Rieh. H. and Rieh, S. Y. (2005). Web searching across languages: preference and behavior of bilingual academic users in Korea. Library & Information Science Research, 27(2). 2

Rahimi, R., Shakery, A. and King, I. (2015). Multilingual information retrieval in the language modeling framework. Information Retrieval,18(3): 246-281.