نظریه هوش‏های چندگانه و شاخص‏های خلاقیت و درگیری یادگیرنده در کتب ریاضی

ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی

مقاله 6، دوره 10، شماره 2 - شماره پیاپی 38، آذر 1399، صفحه 151-170   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

علی شیروانی‌شیری¹؛ نفیسه آزادی^{* 2}

¹استادیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، شیراز، ایران

²دانشجوی کارشناسی آموزش ریاضی، دانشگاه فرهنگیان پردیس شهید باهنر شیراز، شیراز، ایران

چکیده

     هدف: هدف از این پژوهش، بررسی نظریه هوش‏های چندگانه و شاخص‏های خلاقیت و درگیری یادگیرنده در تصاویر کتب ریاضی پایه اول کشورهای آمریکا، ژاپن و ایران بود.
     روش: روشاینپژوهش کیفی و از نوع تحلیلمحتوا است.جامعه مورد مطالعه شامل کتب ریاضی اول کشورهای آمریکا، ژاپن و ایران در سال 98-1397 است.
     یافته ‏ها: تحلیل‏ ها نشان­ می­دهد که در کتاب ریاضی اول ایران، براساس شاخص خلاقیت گیلفورد، تفکر واگرا کمتر مورد توجه قرار گرفته‌است و در محتوای موجود تلاشی برای پرورش خلاقیت دانش­آموزان صورت نگرفته است. میزان توجه به هوش منطقی-ریاضی در محتوای کتاب ریاضی اول کشور ایران بسیار کم است.
     نتیجه‏ گیری: مفاهیم ریاضی کتاب ایران، بیش­ از توان ذهنی فراگیران در این سن است که باعث سردرگمی فراگیران و در نتیجه منجر به عملکرد معکوس در فرایند یادگیری می­شود. گنجاندن مطالب حاشیه­ای و دور از مباحث درسی، در این کتاب، مانع از تفکر مطلوب فراگیران خواهدشد.

کلیدواژه‌ها

تحلیل محتوا؛ خلاقیت گیلفورد؛ گاردنر؛ ویلیام رومی

مراجع

آزادمنش، سعید و حسینی، افضل­السادات (1393). تحلیل تطبیقی اهداف تربیت اخلاقی دوره ابتدایی در کشورهای ژاپن و ایران، با نظر به ارزش­های حاکم بر برنامۀ درسی، اسلام و پژوهش­های تربیتی، سال ششم، شماره دوم، پیاپی۱۲، پاییز و زمستان ۱۳۹۳: ۱۱۹-136.

احمدی، غلامعلی (1385). بررسی میزان همخوانی و هماهنگی بین سه برنامه درسی قصد شده، اجرا شده و کسب­شده در برنامه جدید آموزش علوم دوره ابتدایی، فصلنامه تعلیم و تربیت. 22(2) : 51- 92.

آقازاده، احمد (1380). مسائلآموزشوپرورشایران، تهران: انتشارات سمت.

پیرخائفی، علیرضا (1379). پرورشخلاقیت،کانونپرورشفکریکودکانونوجوانان، مرکز آموزش از راه دور.

پیرخائفی، علیرضا، برجعلی، احمد، دلاور، علی و اسکندری، حسین. (1388). تأثیر آموزش خلاقیت بر مؤلفه‏های فراشناختی تفکر خلاق دانشجویان، فصلنامهرهبریومدیریتآموزشی دانشگاهآزاداسلامیواحدگرمسار، سال سوم، شماره 2: 51- 61.

حسنلو، حسین و فرجی­خیاوی، زلیخا و ضکراللهی، رقیه (1391). «تحلیل محتوای کتاب­های علوم تجربی چهارم و پنجم براساس اهداف آموزشی مریل»، پژوهش در برنامه درسی، سال نهم، دوره2، شماره6.

حسن­مرادی، نرگس (1395). تحلیل محتوای کتاب درسی، تهران: آییژ.

حسینی، افضل­السادات، (1388). ماهیتخلاقیتوشیوه­هایپرورشآن، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.

چوبینه، مهدی (1384). «جزوه کمک آموزشی تحلیل محتوا»، قابل دسترسی در www.geographyamayesh.blogfa.com

ذاکری، مختار و نوایی مسعود (1397). تحلیل محتوای کتاب­های فارسی، علوم تجربی و مطالعات اجتماعی ششم دبستان بر مبنای مفروضه­های سازنده­گرایی، فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات آموزشی و آموزشگاهی، شماره13.

رحمنی، ملیحه (1390)، تحلیل محتوای کتاب فارسی پایه­­ی اول ابتدایی بر اساس عوامل خلاقیت گیلفورد، پایان نامه کارشناسی ارشد برنامه ریزی درسی، دانشکده روان شناسی و علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی و احد تهران مرکزی.

رضایی، معرفت (1380). بررسی عوامل مؤثر در تعیین محتوای کتاب­های تعلیمات دینی دوره­ی ابتدایی از دیدگاه معلمان استان آذربایجان، پایان­نامه کارشناسی‌ارشد، تهران دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.

سمیعی، اعظم و افضل­خانی، مریم (1392). تحلیل محتوای کتاب هدیه­های آسمانی پایه­ی ششم ابتدایی از منظر فعال و غیرفعال­بودن براساس روش ویلیام رومی درسال تحصیلی1392-1391، مجله­یعلمیپژوهشی «پژوهش­های برنامه­ی درسی»، انجمن مطالعات برنامه­ی درسی ایران، دوره­3، شماره­2.

ستایش، حسن (1385). ساختار محتوای کتاب درسی دانشگاهی با رویکرد کاوش-محور در کتاب درسی دانشگاهی: ساختار ویژگی­ها (جلد اول)، اولین همایش بین­المللی کتاب درسی دانشگاهی: نشر سمت.

ظفری­نژاد، عادل (1394). تحلیل محتوای کتاب درسی، چاپ دوم، تهران: کوروش.

سیف، علی­اکبر (1387)، روانشناسی پرورشی، ویراست پنجم، چاپ دوازدهم. تهران: آگاه.

شعبانزاده­چماچایی، حمید  (1384). بررسی تحلیل محتوای کتاب­های فارسی دوم ابتدایی بر اساس عوامل خلاقیت گیلفورد، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.

عسکری‌رباطی، غلامحسین و خلیلی‌کلاکی، زری (1399). تحلیل محتوای کتاب درسی ریاضی پایه نهم با تکنیک ویلیام رومی و طبقه بندی بلوم، فصلنامه پویش در آموزش علوم پایه، دوره6، شماره19.

فرنودیان، فرج­الله (1369). محتوای درسی و پرورش خلاقیت دانش­آموزان، مجله رشد تکنولوژی آموزشی، شماره7.

کتاب درسی ریاضی پایه اول ایران، 1398.

کتاب درسی ریاضی پایه اول ایالت کالیفرنیا، 2019.

کتاب درسی ریاضی پایه اول ژاپن 2019.

کرمی، زهره، اسدبیگی، پژمان و کرمی، مهدی (1392). تحلیل محتوای کتاب ریاضی 1 پایه اول متوسطه بر اساس تکنیک ویلیام رومی و حیطه شناختی بلوم، پژوهش در برنامه ریزی درسی، دوره 10، شماره 37: 166-178

کوی، لوتان (1392). آموزش و پرورش تطبیقی، ترجمه دکتر محمد یمنی­دوزی­سرخابی، چاپ نهم.

گرمابی، حسنعلی (1394). تحلیل محتوای کتاب­های علوم تجربی دوره ابتدایی از منظر شاخص خلاقیت گیلفورد، فصلنامه مطالعات پیش­دبستان و دبستان، دانشگاه علامه طباطبایی، سال دوم، شماه پنجم، پاییز95: 17 تا 32 .

منطقی، مرتضی (1380). بررسی پدیده خلاقیت در کتاب­های درسی دبستان، بررسی تأثیر آموزش خلاقیت در دانش­آموزان ابتدایی و ارائه الگویی برای آموزش آنان، رساله دکتری، دانشگاه تربیت معلم.

موسی­پور، بتول(1396). میزان توجه به عوامل خلاقیت گیلفورد در کتاب ریاضی 1 پایه دهم(رشته­های ریاضی و تجربی) ، پویش در آموزش علوم پایه، دوره سوم، شماره چهارم.

مهدوی پور، محمدرضا (1387). تحلیل محتوای کتاب شیمی نظام جدید متوسطه از نظر تطبیق با عوامل خلاقیت گیلفورد و مهارت حل­مسئله گانیه،پایان­نامهکارشناسیارشد، دانشگاه شهید رجایی.

میزامحمدی، محمدحسین (1393). مقدمه‌ای بر روش‌شناسی پژوهش تطبیقی در فلسفه تعلیم‌وتربیت، تهران: آییژ.

نسودیان‌شالچی، سارا و محمدیان، سمیه (1399). تحلیل محتوای کتاب ریاضی اول ابتدایی سال 98-99 بر اساس تکنیک ویلیام رومی، اولین کنفرانس مهندسی و فن‌آوری،  دانشگاه تبریز.

یار محمدیان، محمد حسین (1381). اصولبرنامه­ریزی درسی، تهران: یادواره کتاب.

Bereday, G.Z.F. (1966). Comparative Method in Education. New York: Winston.

Reyhani, Ebrahim & Mehdi, Izadi (2018). Comparative Content Analysis of Mathematics Textbooks in first Grade Students of Elementary Schools in Iran, Japan and America, department of Mathematics, Shahid Rajaei Teacher training university, Tehran, Iran. 229-314.