مدل فرهنگ سازمانی در دانشگاه آزاد اسلامی بر اساس سبک‌های رهبری (تحول‌گرا یا نوآورانه و عمل‌گرا)، تعهد سازمانی و توانمندسازی

ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی

دوره 10، شماره 2 - شماره پیاپی 38، آذر 1399، صفحه 241-266   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

احمد امیدی فر¹؛ فتاح ناظم^{* 2}؛ افسانه صابر²

¹گروه مدیریت آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن

²گروه مدیریت آموزشی، دانشکده علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن، رودهن، ایران

چکیده

     هدف: هدف از پژوهش ارائه مدل فرهنگ سازمانی در دانشگاه آزاد اسلامی بر اساس سبک­های رهبری (عمل­گرا، تحول­گرا)، تعهد سازمانی و توانمندسازی بود.
     روش: روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی – پیمایشی بود. جامعه آماری شامل تمامی کارکنان شاغل در دانشگاه آزاد اسلامی واحدهای استان تهران به تعداد 5800 نفر بود و نمونه با استفاده از جدول گرجسی و مورگان به تعداد 360 نفر به روش نمونه­گیری خوشه­ای چندمرحله­ای طبقه­ای انتخاب و به وسیله پرسشنامه­های استاندارد فرهنگ سازمانی رابینز (1999)، سبک­های رهبری (عمل­گرا، تحول­گرا) باس و اولیو (1985)، تعهد سازمانی آلن و مایر (1990) و توانمندسازی اسپریتزر (1997) مورد ارزیابی قرار گرفتند.
     یافته‌ها: نتایج حاصل از تحلیل داده­ها با روش تحلیل عاملی (تأییدی، اکتشافی) و مدل­یابی معادلات ساختاری و آزمون تی نشان داد که مؤلفه­های فرهنگ سازمانی در دانشگاه آزاد اسلامی به ترتیب اولویت شامل خلاقیت و نوآوری (84/0)، خطرپذیری (84/0)، توجه به جزئیات (89/0)، توجه به ره­آورد(87/0)، توجه به اعضاء(91/0)، نتایج تصمیمات(81/0)، توجه به سیستم (82/0)، جاه­طلبی(87/0)، پایداری(90/0)، می­باشند. همچنین وضعیت ابعاد شناسایی شده فرهنگ سازمانی در دانشگاه آزاد اسلامی در حالت بالاتر از میانگین قرار دارد. علاوه بر این، مؤلفه­های سبک­های رهبری با ضریب مسیر(84/0)، تعهد سازمانی(91/0)، توانمندسازی (82/0)، تاثیر معناداری با اجرای مدل فرهنگ سازمانی دارند. از طرف دیگر، در وضعیت موجود، سطح معناداری در همه متغیرها در وضعیت مطلوبی قرار دارد.
      نتیجه­گیری: بر اساس مؤلفه­های شناسایی شده مدل فرهنگ سازمانی ارائه شد و برازش آن با استفاده از شاخص­های مطلق، نسبی و تعدیل یافته مورد ارزیابی قرار گرفت که نتایج حاکی از برازش آن داشت.

کلیدواژه‌ها

"تعهد سازمانی"؛ "توانمندسازی"؛ "سبک‌های رهبری(تحول گرا یا نوآورانه-عمل گرا)"؛ "فرهنگ سازمانی "

مراجع

ابراهیمی نژاد رفسنجانی، مهدی و زارعی، مژگان (1397). تاثیر رهبری تحول آفرین بر رفتار شهروندی سازمانی. فصلنامه مطالعات مدیریت (بهبود و تحول)، پیاپی 90، 160-141.

توکل، سارا و شاه طالبی، بدری (1398). رابطه بین هوش معنوی با رفتار شهروندی سازمانی،تعهد سازمانی و رهبری تحولی مدیران دوره ابتدایی شهرستان گلپایگان.  فصلنامه رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، سال دهم شماره ۱، 108-85.

جعفری فکرت، امین و حسینی شکیب، مهرداد (1397). تأثیر رهبری خدمتگزار بر فرهنگ سازمانی، تعهد سازمانی، رفتار شهروندی سازمانی و عملکرد کارکنان. فصلنامه مطالعات منابع انسانی، شماره 29، ص 68-45.

جلیلیان، حمیدرضا؛ مرادی، مرتضی و کاکایی ماوایی، حسین (1389). رهبری تحول­گرا و خلاقیت کارکنان. فصلنامه توسعه انسانی پلیس، شماره 32، 72-59.

ﺣﺴﯿﻨﯽ، ﻓﺮﺷﯿﺪ؛ راﯾﺞ، ﺣﻤﺰه؛ اﺳﺘﯿﺮی، ﻣﻬﺮداد؛ ﺷﺮﯾﻔﯽ، ﻣﻬﺪی. (1389). بررسی ارتباط میان فرهنگ سازمانی و سبک­های رهبری تحول آفرین و مبادله رهبر-پیرو. نشریه مدیریت دولتی، دوره 2، شماره 4، 72-55.

خالق­خواه، علی و بابایی منقاری، محمدمهدی (1394). رابطه تعهد سازمانی، فرهنگ سازمانی و سبک رهبری (مورد مطالعه مدیران و کارکنان نیروی انتظامی شهر آمل). فصلنامه توسعه مدیریت منابع انسانی و پشتیبانی، شماره 36، 16-1.

رضائیان، علی (1386). مبانی سازمان و مدیریت. تهران: انتشارات سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.

زارع، کوروش؛ حکیم، اشراف السادات؛ نعامی، عبدالزهراء و شفیعی، محسن (1397). رابطه بین رهبری تحول آفرین با اشتیاق کاری در پرستاران. مجله علوم مراقبتی نظامی، سال پنجم ، شماره 1، 71-63.

صفایی شکیب، علی؛ عبدالملکی، بابک؛ حسین زاده، سید علی اکبر و موسیوند، مریم (1394). اﺛﺮ رﻫﺒﺮی ﺗﺤﻮل­­ﮔﺮا ﺑﺮ ﺗﻌﺎﻟﻲ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ﺑﺎ نقش واﺳﻄﻪای  ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪﺳﺎزی ﺳﺎﺧﺘﺎری و روانشناختی کارکنان. فصلنامه مطالعات رفتار سازمانی، شماره 5، 24-1.

علامه، سیدمحسن؛ کیانپور، کیانوش؛ پورطاهری، ملک و قاضی نورنائینی، شراره (1394). تحلیل تأثیر رهبری تحولگرا بر ایجاد شرایط لازم برای نوآوری سازمانی با نقش میانجیگری فرهنگ سازمانی در شرکت ذوب آهن اصفهان. کنفرانس بین المللی مدیریت، فرهنگ و توسعه اقتصادی.

کوهی، امیرحسن؛ احمدی، غلامعلی؛ عاشوری، جمال و بیرامی، رضا (1397). رابطه میان سبک های مدیریتی، خلاقیت و تعهد سازمانی با رضایت شغلی مدیران. فصلنامه مطالعات آموزشی و آموزشگاهی، پیاپی ۱۷، 28-9.

مهرابی طالقانی، علیرضا و محمدیان ساروی، محسن (1398). رابطه میان سبک­های رهبری و عدالت سازمانی با اعتماد کارکنان.  فصلنامه مدیریت منابع انسانی در صنعت نفت، سال دهم شماره 40، 228-207.

 مطلبی، مهنوش؛  فریبرزی، الهام و سادات ناصری، نازیا (1398). رابطه مدیریت مشارکتی با رفتار شهروندی سازمانی و تعهد سازمانی پرستاران بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی مشهد. فصلنامه افق دانش، سال بیست و پنجم شماره ۳، 215-198.

ﻣﻌﻤﺎرزاده، ﻏﻼﻣﺮﺿﺎ؛ ﺻﺎﻧﻌﯽ، ﻣﻬﺪی(1390). الماس رهبری معنوی در نظام اداری ایران. فصلنامه مدیریت توسعه و تحول، دوره7، 18-9.

یوسفی سعیدآبادی، رضا؛ حسن زاده، رمضان؛  اسماعیل تبار، فاطمه (1389). رابطه رهبری خدمتگزار و کیفیت زندگی کاری کارکنان در سازمان بیمه خدمات درمانی تهران. فصلنامه تحقیقات مدیریت آموزشی، شماره 3، 48-31.

Aghayar, Sirus. (2003). empowering the new method in a competitive environment. Tadbir monthly, No.135. (Persian)

Allen N. J. & Meyer, J. P. (1996). Affective, continuance, and normative commitment to the organization: An examination of construct validity. Journal of vocational behavior; 49(3): 252-76.

Alvesson, M. (2002). Understanding organizational culture. Thousand Oaks, CA: Sage.

Block, L. (2003). `The leadership-culture connection: An exploratory investigation', Leadership and Organization Development Journal, 24 (5/6), 318-334.

Bass, B. M. (1997). Does the transactional–transformational leadership paradigm transcend organizational and national boundaries? American Psychologist, 52(2), 130–139.

Braun S., Peus C., Weisweiler S., & Frey D. (2013). Transformational leadership, job satisfaction, and team performance: A multilevel mediation model of trust. The Leadership Quarterly, 24, 1: 270–283.

Caillier, J. G. (2015). Transformational leadership and whistle-blowing attitudes: Is this relationship mediated by organizational commitment and public service motivation. American Review of Public Administration, 45(4), 458-475.

Davenport, J. (2010), Leadership style & organizational commitment: The moderating of locus of control, proceedings of ASBBS, V 17, N 1, 277-290.

Einolander J. (2015).  Evaluating organizational commitment in support of organizational Leadership. Procedia Manufacturing, 3: 668-673.

Ercutlu H. (2008). The impact of transformational leadership on organizational and leadership effectiveness. Journal of Management Development, 27, 7: 708-726.

Haerudin; Santoso, Bedjo. (2016). International Review of Management and Business Research; Peshawar 5.3, Sep, pp. 827-843.

Jafari, Sakineh; Ahmadi, Dariush; Nowruz, Koohdasht. (2017). Investigating the effect of employee empowerment on organizational development with emphasis on perceived organizational support. Journal of Organizational Culture Management, 15, 1: 69-91.

Julia, C. (2011). Innovation or imitation? The role of organizational culture. Management Decision, Emerald Group Publishing Limited, 49(1), 55-72.

Li, J. & Yuan, B. (2017). Both angel and devil: The suppressing effect of transformational leadership on proactive employee’s career satisfaction. International Journal of Hospitality Management, 65: 59-70

Obudi, Hamid, Lotfi Zangeh, Darvish, Mossadegh Kazemian, Fershteh. (2014). The relationship of organizational culture with employees’ empowerment of social security organization of Khuzestan, monthly Journal of Human Resource Management Research at Imam Hossein University, 6th year, 1st period, No. 16, p.223-244. (Persian).

Ojha, D., Acharya, C., & Cooper, D. (2018). Transformational leadership and supply chain ambidexterity: Mediating role of supply chain organizational learning and moderating role of uncertainty. International Journal of Production Economics, 197, 215-231.

Parsaeiyan A, Arabi M. (2004). Organizational behavior management. Tehran: Pajoohesh Publication; 2004. [Persian].

Robbins, Stephen P. (2009). Organizational theory (organizational structure and design), Translated by Alvani, Seyed Mehdi, Danayi Fard, Hasan.19th edition, Tehran: Safir. (Persian)

Tesfaw, T. A. (2014). The relationship between transformational leadership and job satisfaction the case of government secondary school teachers in Ethiopia. Educational Management Administration & Leadership, 42(6), 903-918.

Vigoda-Gadot, E., Beeri, I., Birman-Shemesh, T., & Somech, A. (2007). Group-level organizational citizenship behavior in the education system: A scale reconstruction and validation. Educational Administration Quarterly, 43(4), 462-493.

Yang, F.H., & Chang, C. C. (2008). Emotional labour, job satisfaction and organizational commitment amongst clinical nurses: A questionnaire survey. International Journal of Nursing Studies; 45 (6):879-87. 9.