نقش سواد فناورانه در تمایل به کارآفرینی دانشجویان مهندسی: یافته‌های مطالعه ترکیبی

پژوهش در برنامه ریزی درسی

دوره 17، شماره 67، اسفند 1399، صفحه 72-89   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30486/jsre.2021.1891875.1558

نویسندگان

علی ترکاشوند¹؛ فرهاد سراجی^{* 2}

¹کارشناس ارشد مطالعات برنامه‌درسی، گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بوعلی‌سینا، همدان، ایران.

²دانشیار مطالعات برنامه‌درسی، گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بوعلی‌سینا، همدان، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر، بررسی نقش سواد فناورانه در تمایل به کارآفرینی دانشجویان مهندسی بود. این پژوهش با رویکرد ترکیبی و طرح اکتشافی انجام شد. در مرحلۀ کیفی با استفاده از روش نمونه‌گیری ملاک‌محور با 15 نفر از دانشجویان کارآفرین مصاحبۀ نیمه‌ساختار یافته‌ای صورت گرفت و داده‌ها با طی هفت مرحله‌ای کلایزی تحلیل شد. سؤالات مصاحبه حول ابعاد سواد فناوری و نسبت آن با کارآفرینی طراحی شد و برای اطمینان از روایی سؤالات، از نظرات هفت نفر از افراد خبره استفاده شد. به‌منظور اطمینان از کیفیت تحلیل داده‌ها، یافته‌ها پس از تحلیل دوباره به مصاحبه‌شوندگان ارجاع داده شد تا از انحراف‌های احتمالی جلوگیری شود. یافته‌های مصاحبه‌ها نشان داد که کارآفرین‌های فناوری از ماهیت، طراحی، تولید، کاربرد و ارتباط فناوری با جامعه درک عمیقی دارند. سپس به‌منظور توسعۀ یافته‌ها با استفاده از رویکرد کمی، از بین 517 نفر دانشجوی ترم آخر رشته‌های مهندسی، 200 نفر به شیوۀ نمونه‌گیری طبقه‌ای نسبتی به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوری داده‌های کمی پرسشنامۀ ویرایش شده سواد فناورانه سراجی و خاوری (1395) با 18 گویه، با تأکید بر ابعاد درک ماهیت فناوری، طراحی و تولید فناوری، نگهداری و کاربرد فناوری، ارتباط فناوری با جهان اطراف و تعامل جامعه و فناوری و مقیاس پنج‌درجه‌ای لیکرت با پایایی 88/0 و پرسشنامۀ تمایل به کارآفرینی لنین و چن (2009) با 25 گویه، مقیاس پنج‌درجه‌ای لیکرت و پایایی 89/0 بود. داده‌ها با استفاده از همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه تحلیل شد. یافته‌ها نشان داد؛ دانشجویان کارآفرین از ارتباط سواد فناورانه و کارآفرینی درک مناسبی دارند. بین سواد فناورانه دانشجویان و تمایل به کارآفرینی همبستگی وجود دارد. نتایج رگرسیون نیز نشان داد که از بین ابعاد سواد فناورانه دو بعد درک ماهیت فناوری و ارتباط فناوری با جهان اطراف می‌توانند 7/19درصد از واریانس تغییر در تمایل به کارآفرینی دانشجویان مهندسی را تبیین کنند. پیشنهاد می‌شود برای پرورش شایستگی‌های کارآفرینی در دانشجویان به توسعۀ مهارت‌های سواد فناورانه آنها بیشتر توجه شود و برنامه‌های درسی آنها با توجه به این موضوع طراحی و اجرا شود.

کلیدواژه‌ها

سواد فناورانه؛ تمایل به کارآفرینی؛ فناوری؛ کارآفرینی فناورانه؛ مهندسی

مراجع

Abolhasani, Z., Safaei Movahhed, S. (2019). providing a proposed framework for the work and technology curriculum of the middel school With emphasis on flipped classroom pattern. Research in Curriculum Planning, 16(61), 1-13. doi: 10.30486/jsre.2019.665140 [Persian].

Atman, C. J., Sheppard, S. D., Adams, J. T. R. S., Fleming, L. N., Stevens, R., Streveler,R. A.,... Lund, D. (2010). Enabling engineering student success: The final report for the Center for the Advancement of Engineering Education. San Rafael, CA: Morgan & Claypool Publishers.

Bagerzadeh. Z., Keshtiarai. N & Asareh. A(2018). Designing engineering curriculum

 

with emphasize on technological education through classical grounded theory. Bi-quarterial Journal of higher education curriculum studies, 8(2), 131-169. [Persian].

Barak,M (2013) Teaching engineering and technology: cognitive, knowledge and problem-solving taxonomies. Journal of Engineering, Design and Technology, 11(3), 316- 333., https:// doi.org/10.1108/JEDT-04-2012-0020

Bae, T.J., Qian, S., Miao, C. and Fiet, J.O. (2014). The relationship between entrepreneurship education and entrepreneurial intentions: A meta-analytic review. EntrepreneurshipTheory and Practice, 38(2): 217-254 https://doi.org/10.1111/etap.12095.

Bazargan. A(2008). An introduction to qualitative and mixed method research. Tehran: Didar. [Persian].

Berestov, A. V., Baryshev, G. K., Biryukov, A. P., & Rodko, I. I. (2019). Changes in the Engineering Competence Requirements in Educational Standards. In Handbook of Research on Engineering Education in a Global Context (pp. 70-79). IGI Global.

Bilán, S. G., Kisenwether, E. C., Rzasa, S. E., & Wise, J. C. (2005). Developing and assessing students' entrepreneurial skills and mind‐set. Journal of Engineering Education, 94(2), 233-243.

Duval-Couetil, N., Reed-Rhoads, T., & Haghighi, S. (2012). Engineering students and entrepreneurship education: Involvement, attitudes and outcomes. International Journal of Engineering Education, 28(2), 425-443.

Foster, W. T., Shahhosseini, A. M., & Maughan, G. (2016). Advancing Diagnostic Skills for Technology and Engineering Undergraduates: A Summary of the Validation Data. Journal of Technology Education, 28(1), 2-18.

Frank. M(2005). A Systems Approach for Developing Technological Literacy. Journal of Technology Education, 17(1).19-34.

Gorbunova, T. N., Papchenko, E. V., Bazhenov, R. I., & Putkina, L. V. (2018). Professional Standards in Engineering Education and Industry 4.0. In 2018 IEEE International Conference" Quality Management, Transport and Information Security, Information Technologies"(IT&QM&IS)(pp. 638-642). IEEE.

Hattab, Hala W. (2014). Impact of Entrepreneurship Education on Entrepreneurial Intentions of University Students in Egypt. Journal of Entrepreneurship, 23(1), 1-18.

Holzmann, P., Hartlieb, E., & Roth, M. (2018). From Engineer to Entrepreneur-Entrepreneurship Education for Engineering Students: The Case of the Entrepreneurial Campus Villach. International Journal of Engineering Pedagogy (iJEP), 8(3), 28-39.

Karimi. S(2014). Studying the direct, indirect and moderating effects of institutional environment on entrepreneurial intentions of agricultural students. Journal of entrepreneurship development. 8(2), 371-290.

Liñán, F., & Chen, Y. W. (2009). Development and cross-cultural application of a specific instrument to measure entrepreneurial intentions. Entrepreneurship Theory and Practice, 33(3), 593-617.

Mani, M. (2018). Entrepreneurship Education in Engineering Curriculum: Some Insights into Students' Viewpoints. In Entrepreneurship, Collaboration, and Innovation in the Modern Business Era (pp. 243-261). IGI Global. doi: 10.4018/978-1-5225-5014-3.ch012.

Memarian, H. (2020). Design of Master of Engineering Education Program. Iranian Journal of Engineering Education, 22(85), 1-21. doi: 10.22047/ijee.2020.199311.1672

Miller, T., Walsh, S., Hollar, S., Rideout, E., & Pittman, B. (2011). Engineering and innovation: An immersive start-up experience". Computer, 44(4), 38-46.

Moradi. M., Imanipour. N., Arasti. Z., Mohammadkazemi. R(2018). Identification of different dimensions of entrepreneurial intention in poor people based on the capabilities approach. Journal of entrepreneurship development, 11(2).  361-380. [Persian].

Motahhari nejad. H., Yaghobi. M & Davami. P(2010).Requirements of engineering education for meeting the needs of industry in Iran. Iranian engineering education Journal,13(4), 23-39. [Persian].

Nouri, F., Yarmohammadian, M., Nadi, M. (2019). Investigating the Role of Technology-Related Competency Components in the Curriculum. Research in Curriculum Planning, 16(63), 49-65. doi: 10.30486/jsre.2019.575574.1247 [Persian].

Seraji. F & Khavari. S (2015). Students and teachers’ technological literacy: analyzing two generation differences. Journal of social current researches, 5(2), 31-52. [Persian].

Souitaris, V., Zerbinati. S and Al-Laham. A(2007). Do entrepreneurship programs raise entrepreneurial intention of science and engineering students? The effect of learning, inspiration and resources, Journal of Business Venturing, 22, 566–591.

Täks, M., Tynjälä, P., Toding, M., Kukemelk, H., & Venesaar, U. (2014). Engineering students' experiences in studying entrepreneurship. Journal of Engineering Education, 103(4), 573-598.

Tynj€al€a, P. (2008). Perspectives into learning at the workplace. Educational Research Review,3, 130–154. doi:10.1016/j.edurev.2007.12.001.

Tynj€al€a, P., & Gijbels, D. (2012). Changing world – Changing pedagogy. In P. Tynj€al€a,M.-L. Stenstr€om, & M. Saarnivaara (Eds.), Transitions and transformations in learning and education (pp. 205–222). Dordrecht, the Netherlands: Springer.

Volkmann, C. K., & Tokarski, K. O. (2009). Students' attitudes to entrepreneurship. Management & Marketing, 4(1) 56-70.

Yadollahi Farsi, J., Baradaran, M. S., Hejazi, S. R., & Akbari, M. (2018). Extending the Concept of Technology Entrepreneurs’ Competence by an Interpretive Approach; a Phenomenological Study. Journal of Science & Technology Policy, 10(3), 45-58. DOI: 10.22034/jstp.2018.10.3.53 [Persian].

Yemini, M., & Haddad, J. (2010). Engineer-entrepreneur: Combining technical knowledge with entrepreneurship education—The Israeli case study. International Journal of Engineering Education, 26(5), 12-20.

Walther, J., Kellam, N., Sochacka, N., & Radcliffe, D. (2011). Engineering competence? An interpretive investigation of engineering students' professional formation. Journal of Engineering Education, 100(4), 703-740.

Wells, J. G. (2016). Efficacy of the Technological/Engineering Design Approach: Imposed Cognitive Demands within Design-Based Biotechnology Instruction. Journal of Technology Education, 27(2), 4-20.