نام‌های محلی درختان تیره‌های افراییان، اَنجیلیان، باقلاییان، توسکایان، خرمالوییان، راشیان، شمشادیان و گردوییان در ایران

فصلنامه بیولوژی کاربردی

مقاله 4، دوره 10، شماره 39، مهر 1399، صفحه 55-84   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

قاسم حبیبی بی بالانی^{* 1}؛ پریسا محمدپور²؛ فاطمه موسی زاده صیاد محله³

¹دانشیار،گروه کشاورزی و منابع طبیعی، واحد شبستر، دانشگاه آزاد اسلامی، شبستر، ایران

²استادیار، بخش تحقیقات جنگل‌ها و مراتع و آبخیزداری (بخش تحقیقات منابع طبیعی)، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گیلان؛ سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران.

³کارشناسی ارشد ادبیات فارسی، شبستر، ایران.

چکیده

هدف:هدف این پژوهش شناسایی و ثبت اسامی مختلف مورد استفاده برای درختان، درختچه‌‌ها و بوته‌‌ها در مناطق مختلف استان‌‌های گیلان، مازندران و گلستان از آستارا تا رامیان می‌باشد که در این میان درختانی که براساس بررسی منابع انجام شده در مناطق خارج از این استان‌‌ها دارای اسامی محلی بودند نیز ثبت گردیدند.
مواد و روش‌ها:تحقیق حاضر به روش میدانی و مطالعه کتابخانه‌ای انجام شده است. با وجود اینکه همه محققان این پژوهش آشنایی کاملی با زبان و گویش گیلکی داشتند، با این حال برای تعیین دقیق معادل فارسی لغات و مدخل‌های مربوط به درخت در گویش‌های مختلف محلی، اقدام به مصاحبه با گویش‌وران این زبان (به ویژه افرادی با سن بالای 60 سال) گردید. تمام واژه‌ها و اصطلاحات این تحقیق مربوط به مهم‌ترین واژه‌ها و اصطلاحات مربوط به درختان، درختچه‌ها و بوته‌های درختان تیره‌های افراییان، اَنجیلیان، باقلاییان، توسکایان، خرمالوییان، راشیان، شمشادیان و گردوییان در مناطق مختلف گیلان، مازندران و گلستان می‌باشند.
یافته‌ها:در این تحقیق 102 نام محلی برای درختان تیره‌‌های افراییان (23 نام محلی)، اَنجیلیان (2 نام محلی)، باقلاییان (14 نام محلی)، توسکایان (18 نام محلی)، خرمالوییان (9 نام محلی)، راشیان (20 نام محلی)، شمشادیان (6 نام محلی) و گردوییان (10 نام محلی) در ایران که عمدتاً اسامی مورد استفاده در سه استان گیلان، مازندران و گلستان در لهجه‌‌های مختلف گویشی می‌‌باشند، ثبت گردید. براساس نتایج این تحقیق، درخت شیردار با نام علمی Acer laetum با نام‌های محلی بزبرگ (در گرگان)، میرزابرگ (در رامیان)، پلت (در گیلان)، شیردار (در نور، کجور و مازندران) و زبندار (در بندرگز)؛ درخت سفید کرکو با نام علمی Acer opulifolium با نام‌های محلی کرکو (در رامیان) و سفید کرکو (در کتول)؛ درخت کرکف با نام علمی Acer platanoides با نام‌های محلی کرکف (در زیارت) و ککم (در طوالش)؛ درخت توسکا با نام علمی Alnus glotinosa با نام‌های محلی سیاتوسه (در لاهیجان)، توسا (در رودسر)، توسه (در رشت)، توسکا (در گرگان و مازندران) و زرد دار (در آستارا و طوالش) نامیده می‌شود.
 

کلیدواژه‌ها

نام‌های محلی؛ درختان؛ استان گیلان؛ استان مازندران؛ استان گلستان

مراجع

1. Modaresi M. An Introduction to the Sociology of Language. Tehran: Institute of Humanities and Cultural Studies; 1987. [In Persian]
2. Payende Langroudi M. The culture of Gil and Dilam.Tehran: Amirkabir Publishing Institute, 1989. [In Persian]
3. Sheikh Sang T, Yousefi Grakui A. Sociological study and comparison of address phrases in Persian and Gilaki languages. Social Linguistics. 2017; 1(2): 46-63.
4. Vocabulary Group. Dictionary of words approved by the Academy. Persian language press, Fifth Office; 2008. [In Persian]
5. Lewis G, Schrire B, Mackinder B & Lock M (eds.). Legumes of the world. UK: The Royal Botanic Gardens, Kew, Reino Unido; 2005.
6. Angiosperm Phylogeny Group. An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG IV. Botanical Journal of the Linnean Society. 2016; 181(1): 1-20.
7. Christenhusz MJM & Byng JW. The number of known plants species in the world and its annual increase. Phytotaxa. 2016; 261(3): 201-217.
8. Mozaffarian V. Dictionary of Iranian Plants: Latin, English, Persian. Tehran: Contemporary Culture;1990.[In Persian]
9. Sotoudeh M. Gilaki culture. Rasht: Ilia culture Press; 2011: 346.
10. Kianpour M, Fayazi M. Environmental themes in Gilaki poems based on ecological critique approach. Contemporary Persian Literature. 2017; 7(3): 43-69.
11. Lockwood RM. The Gilaki Language, SIL International consultant, Forum Linguistik in Eurasien e. V., An der Schwemme 4, 79400 Kandern, Germany.2012.