اثر عصاره هیدروالکلی ریحان (Ocimum basilicum) بر مورفومتری مخاط کولون و اسهال ناشی از روغن کرچک در موش‌‌های صحرایی نر

فصلنامه بیولوژی کاربردی

دوره 10، شماره 40، دی 1399، صفحه 23-36   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

محمد محمد علی منصوری^{* 1}؛ لطف اله خواجه پور²؛ ملیحه محمدی³

¹دانشجوی دکتری فیزیولوژی جانوری، گروه فیزیولوژی جانوری، دانشکده علوم، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

²دانشیار، گروه فیزیولوژی جانوری، دانشکده علوم، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.

³دانشجوی دکتری فیزیولوژی جانوری، گروه فیزیولوژی جانوری، دانشکده علوم، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.

چکیده

هدف: گیاه ریحان (Ocimum basilicum) که دارای خواص ضد اسپاسمی می‌باشد، در طب سنتی دارویی مناسب برای اسهال و استفراغ معرفی شده است. تحقیق حاضر به منظور تعیین اثر عصاره هیدروالکلی گیاه ریحان بر بافت‌شناسی کولون و شدت اسهال در موش‌های صحرایی انجام شد.
مواد و روش‌ها: در این مطالعه تجربی، 56 سر موش صحرایی نر نژاد ویستار 5±200 گرمی به طور تصادفی به هفت گروه مساوی تقسیم شدند. گروه حلال (سرم فیزیولوژی)، گروه دیفنوکسیلات (mg/kg5)، و پنج گروه دریافت‌کننده عصاره هیدروالکلی ریحان با مقادیر (mg/kg) 800 و 600 ،400، 200، 100. یک ساعت پس از خوراندن داروها، روغن کرچک به میزان 2 میلی‌لیتر به هر حیوان از طریق گاواژ خورانده شد. سپس حیوانات به مدت 4 ساعت در قفس‌های جداگانه نگهداری شدند و شاخص‌های تعداد دفع، درصد کاهش وزن، محتوی آب مدفوع و درصد مهار ثبت گردید. موش‌ها یک ساعت بعد از مطالعات اسهال، به وسیله اتر آسان‌کشی شدند و بافت کولون جدا شده از نظر میکروسکوپی ارزیابی شد. داده‌‌ها با آزمون ANOVA و سپس آزمون Tukey آنالیز شدند. سطح 05/0>P معنی‌دار در نظر گرفته شد.
یافته‌ها: گاواژ دیفنوکسیلات و عصاره به مقدار (mg/kg) 400 و 200 توانست موجب بهبود اسهال ایجاد شده با روغن کرچک شود. مطالعات بافت‌شناسی نشان داد که اگرچه تفاوت معنی‌داری بین گروه‌های مختلف وجود نداشت، با این حال مقدار (mg/kg) 800 عصاره تا حدودی توانست موجب افزایش ضخامت دیواره کولون شود.
نتیجه‌گیری: نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌‌دهد، عصاره هیدروالکلی ریحان، ویژگی‌‌هایی شبیه به دیفنوکسیلات در کاهش علائم اسموتیک اسهال و حجم آب دفع شده دارد، همچنین به صورت کوتاه مدت می‌تواند تاثیرات کمی بر ضخامت دیواره کولون داشته باشد.

کلیدواژه‌ها

اسهال؛ دیفنوکسیلات؛ عصاره هیدروالکلی ریحان؛ روغن کرچک؛ مورفومتری مخاط کولون؛ موش‌‌های صحرایی نر

مراجع

Casburn-Jones AC & Farthing MJG. Management of infectious diarrhea. Gut. 2004; 53(2): 296-305.

Achnine L, Blancaflor EB, Rasmussen S & Dixon RA. Colocalization of L-phenylalanine ammonia-lyase and cinnamate 4-Hydroxylase for metabolic channeling in phenylpropanoid biosynthesis. The Plant Cell. 2004; 16.

Amrani S, Harnafi H, Bouanani Nel H, Aziz M,Caid HS, Manfredini S, Besco E, Napolitano M & Bravo E. Hypolipidaemic activity of aqueous Ocimum basilicum extract in acute hyperlipidaemia induced by triton WR-1339 in rats and its antioxidant property. Phytother. Res. 2006; 20: 1040-5.

Amrani, S & et al. Hypolipidaemic activity of aqueous ocimum basilicum extract in acute hyperlipidaemia induced by triton WR‐1339 in rats and its antioxidant property. Phytotherapy Research. 2006; 2(12): 1040-1045

Bai J. Malabsorption syndromes. Digestion.1998; 59(5): 530-46.

Chiang LC & et al. Antiviral activities of extracts and selected pure. Journal of agricultural and food chemistry.2005; 50(21): 5878-5883.

de Almeida I & et al. Antigiardial activity of Ocimum basilicum essential oil. Parasitology research. 2007; 101(2): 443-452

Elisabetsky E, Brum LF & Souza DO. Anticonvulsant properties of linalool in glutamatrelated seizure models. Phytomedicine. 1999;6(2): 107-13.

Ghasemi Dehkordi A. Iranian Herbal Pharmacopeia. Vol. 1-2. Tehran: Ministry of Health, Treatment and Medical Training Publication. 2002: 470.[In Persian]

Gulcin I, Elmastas M & Aboul-Enein HY. Determination of antioxidant and radical scavenging activity of Basil (Ocimum basilicum L.Family Lamiaceae) assayed by different methodologies. Phytother. Res. 2007; 21: 354-61.

Jonh AB& et al.Solanum paniculatum root extract reduces diarrhea in rats. Revista Brasileira de Farmacognosia. 2016; 26: 375-378.

Katiyar NS, Singh AP & Saravanan K. Evaluation of Anti-Diarrhoeal Potential of Leaf Extracts of Ocimum Sanctum Linn. in Expetimental Rats. Int J Pharm Sci Res. 2015; 6(11): 4804-09.

Amin F, Shamsizadeh A, Ayoobi F, Rezazadeh H, Hakimizadeh E, Mashayekhimazar J & et al . Effect of hydro-alcoholic extract of Teucrium polium, Descurainia sophia and Artemisia aucheri on naloxone-precipitated morphine withdrawal in male rat.
J Shahrekord Univ Med Sci. 2015; 17(3): 84-92

Sarowar Hossain M, Badrul Alam M, Asadujjaman Ronok Zahan M, Monirul Islam M, Ehsanul H & Mazumder Md. Ekramul Haque, Antidiarrheal, Antioxidant and AntimicrobialActivities of the Musa sapientum Seed. Avicenna Journal of Medical Biotechnology. 2011; 3(2): 95-105.

Mohanjit K, Amarjeet S & Bimlesh K. Comparative antidiarrheal and antiulcer effect of the aqueous and ethanolic stem bark extracts of Tinospora cordifolia in rats. Journal of Advanced Pharmacological and research. 2014; 5(3): 122-128.

Nakhaei, MM & et al. In vitro anti-Helicobacter pylori effects of sweet basil (Ocimum basilicum L.) and purple basil (Ocimum basilicum var. purpurascens). Pakistan J. Biol. Sci. 2006; 9: 2887-2891.

Odo Christian E, Nwodo Okwesili FC, Joshua Parker E, & Ugwu Okechukwu PC. Acute Toxicity Investigation and Anti-diarrhoeal Effect of the Chloroform-Methanol Extract of the Leaves of Persea Americana. Iran Journal of Pharmacological Research. 2014; 13(2): 651-658.

Offiah VN & Chikwendu UA. Antidiarrhoeal effects of Ocimum gratissimum leaf extract in experimental animals. J Ethnopharmacol. 1999; 68(1-3): 327-330.

Sharma P, Vidyasagar G, Singh S, Ghule S & Kumar B. Antidiarrhoeal activity of leaf extract of celosia argentea in experimentally induced diarrhoea in rats. Journal of Advanced Pharmacological and research. 2010; 1(1): 41-48.

Raskin I. Role of salicylic acid in plants. Annual review of plant biology. 1992; 43(1): 439-463.

Santoro GF & et al. (2007). Trypanosoma cruzi: Activity of essential oils from Achillea millefolium L., Syzygium constituents of Ocimum basilicum. Clinical and Experimental Pharmacology. 2007; 116(3): 90-283.

Zargari A. Iranian medicinal plants. Tehran:Tehran University; 1997.

Zoving J, Wilson JH, Valkema AJ & Woldring MG. Gastroenterology. 1997; 72(3):
406-12.