برنامه‌ریزی توسعه گردشگری و فضایی شهر نور با بهره‌گیری از رهیافت شهر خردورز

فصلنامه جغرافیایی فضای گردشگری

دوره 10، شماره 38 - شماره پیاپی 25، خرداد 1400، صفحه 1-18   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مهدی صادقیها^{* 1}؛ سولماز نوری²

¹گروه برنامه ریزی و طراحی شهری و منطقه ای، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهیدبهشتی، تهران، ایران

²گروه برنامه ریزی و طراحی شهری و منطقه ای ، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

رشد و توسعه شهرها نیازمند هدایت با فرایندی برنامه محور و مشکل نگر در توجه به زمینه است. از سویی نیاز به مشارکت جامعه شهری در فرایندهای حل مسائل باعث ترویج رویکرد جدیدی در برنامه‌ریزی شهری به نام رهیافت شهر خردورز گردیده است. این رویکرد ضمن استفاده از فن‌آوری‌های نوین، هوشمندی را در جهت رفع مسائل به کار می‌برد. درواقع رهیافت شهر خردورز در تفاوت با رویکرد شهر هوشمند، تنها به کاربست فنّاوری اکتفا نمی‌کند و پایداری را با به‌کارگیری مسئله محور ابزارهای هوشمند ایجاد می‌کند. شهر ساحلی نور باوجود دارا بودن پتانسیل‌های گردشگری در حال حرکت به سمتی ناپایدار در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی است. در این مطالعه قصد داریم با استفاده از تدوین یک برنامه‌ریزی راهبردی به شناسایی پیشنهاد‌هایی فضایی در جهت رفع مشکلات مربوطه شهر با توجه به رهیافت شهر خردورز و گردشگری پایدار بپردازیم تا با دیدگاهی مسئله‌نگر بتوانیم هوشمندی را در برنامه‌های تدوینی به‌کارگیریم. روش پژوهش در این تحقیق توصیفی تحلیلی است. پس از شناختی مشکل‌نگر با استفاده از نرم‌افزار میک مک و برسی آن به‌وسیله درخت تحلیل مشکلات بیانه مشکلات و عرصه‌های تصمیم‌گیری مشخص شد. سپس تدوین راهبردهای برنامه بر اساس ماتریس QSPM صورت پذیرفت. در پایان نیز سیاست‌گذاری‌هایی فضایی نظیر احداث اقامتگاه‌های بوم گردی در زمین‌های کشاورزی و مسیر مدور گردشگری ساحلی برای شهر نور، از اقدامات اجرایی پیشنهادشده در برنامه راهبردی بود.

کلیدواژه‌ها

شهر خردورز؛ گردشگری پایدار؛ برنامه‌ریزی راهبردی؛ شهر نور

مراجع

• ابتکار، ت. 1380. دل در هوای پاک: برگزیده‌هایی از مقالات تقی ابتکار.چاپ اول. انتشارات دایره سبز. 328 صفحه.

الوانی، م. پیروز بخت، م. 1385. فرایند مدیریت جهانگردی. چاپ اول. دفتر پژوهش‌های فرهنگی. 216 صفحه.

• پوروخشوری، ز.1380. راهکارهای توسعه بهینه زیست‌محیطی در گردشگری ساحلی. چاپ اول. سازمان حفاظت محیط‌زیست. 268 صفحه.
• دانش پور، ز.1387. معرفی رهیافت گام‌به‌گام مشکل- یابی- مشکل- گشایی پیشنهادی مقدماتی برای آزمون شیوه تدبیر شده مشکل - یابی در شهر تهران. هنرهای زیبا. (36), 5-16.
• رمضان‌زاده لسبوئی، م. اکبریان رونیزی، س. رمضانی فر، ح. حیدری، ز. 1394. توسعۀ گردشگری در شهرهای ساحلی و امنیت اجتماعی (مطالعۀ موردی: شهر تنکابن). پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری. 309-324.
• صرافی، م. 1394. پایداری شهر ایرانی: کندوکاو در چالش‌ها و نقش برنامه‌ریز توسعه‌ی شهری‌. چاپ اول. نشر علم. 384 صفحه.
• قره نژاد، ح. 1374. مقدمه‌ای بر اقتصاد و سیاست‌گذاری توریسم. چاپ اول. انتشارات مانی.131 صفحه.
• کیانفر، ک. 1391. رشد هوشمند اصول و راهکارهای اجرایی، دومین کنفرانس برنامه‌ریزی و مدیریت محیط‌زیست، تهران
• محلاتی، ص. 1382. جهان گردی شهری. چاپ اول. نشر دانشگاه شهید بهشتی.196 صفحه.
• مخدوم، م. 1391. شالوده آمایش سرزمین. چاپ سیزدهم. انتشارات دانشگاه تهران. 300 صفحه.
• BATAGAN, L. (2012). The use of Intelligent Solutions in Romanian Cities. Informatica Economica, 16(4), 37-43.
• Barrionuevo, J. M. Berrone, P. & Ricart, J. E. (2012). Smart cities, sustainable progress. Iese Insight, 14(14), 50-57.‏
• Bulter, R.W, 1993. “Tourism and Sustainable Development: Monitoring, Planning, Managing”, University of Waterloo, Canada.
• Caragliu, A., Del Bo, C., & Nijkamp, P. (2011). Smart cities in Europe. Journal of urban technology, 18(2), 65-82.‏
• Craglia, M., & Granell, C. (2014). Citizen science and smart cities. Number EUR, 26652.‏
• Deakin, M., & Al Waer, H. (2011). From intelligent to smart cities. Intelligent Buildings International, 3(3), 140-152.‏
• Florida, R. (2002) The Rise of the Creative Class and How It’s Transforming Work: Leisure, Community and Everyday Life, Basic Books, New York.
• Florida, R. (2005) The Flight of the Creative Class: The New Global Competition for Talent, Harper Business, New York.

 

• Harrison, C., & Donnelly, I. A. (2011). A theory of smart cities. In Proceedings of the 55th Annual Meeting of the ISSS-2011, Hull, UK.‏
• Komninos, N., 2002, Intelligent Cities: Innovation, knowledge systems and digital spaces, London and New York, Spon Press.
• Komninos, N. (2006). The architecture of intelligent cities: Integrating human, collective, and artificial intelligence to enhance knowledge and innovation. 2nd International Conference on Intelligent Environments, Athens, 13-20.
• Komninos, N., & Sefertzi, E. (2009). Intelligent cities: R&D offshoring, Web 2.0 product development and globalization of innovation systems. Second Knowledge Cities Summit, 2009.‏
• Kourtit, K., Nijkamp, P., & Arribas, D. (2012). Smart cities in perspective–a comparative European study by means of self-organizing maps. Innovation: The European journal of social science research, 52(5), 229-249.
• Liugailaitė-Radzvickienė, L., & Jucevičius, R. (2014). Going to be an Intelligent City. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 156, 116-120.
• Mason, W.H, 1995, "Tourism, Environment and Development Perspective" Godalming, U.K.
• Nam, T., & Pardo, T. A. (2011). Smart city as urban innovation: Focusing on management, policy, and context. In Proceedings of the 5th international conference on theory and practice of electronic governance . 185-194.‏
• Rodrigues, K., and Tomé, E. (2011). Knowledge Cities: A Portuguese Case. Proceedings of the European Conference on Intellectual Capital, 2011, 350-358
• Washburn, D., Sindhu, U., Balaouras, S., Dines, R. A., Hayes, N., & Nelson, L. E. (2009). Helping CIOs understand “smart city” initiatives. Growth, 17(2), 1-17.‏
• WCED, S. W. S. (1987). World commission on environment and development. Our common future, 17(1), 1-91.‏
• World Urbanization Prospects: The (2014) Revision. Report ST/ESA/SER.A/366. New York.