بررسی اثرگذاری قابلیتهای پویا و نوآوری در مدیریت عملکرد (مورد مطالعه: سازمان منطقة ویژة اقتصادی انرژی پارس)

مجله توانمندسازی سرمایه انسانی

دوره 4، شماره 2 - شماره پیاپی 13، شهریور 1400، صفحه 79-94   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

فریبرز ذوالفقاری نصرآبادی¹؛ رضا نجف بیگی^{* 2}؛ مهدی باقری³

¹دانشجوی دکتری، گروه مدیریت دولتی، واحد قشم، دانشگاه آزاد اسلامی

²استاد و مدیرگروه مدیریت دولتی دانشگاه آزاد اسلامی،واحد علوم وتحقیقات تهران،ایران

³دانشیار و عضو هیات علمی، گروه مدیریت، واحد بندرعباس، دانشگاه آزاد اسلامی، بندرعباس، ایران

چکیده

در سال‌های اخیر، تلاش بسیاری با هدف طرح الگوی مدیریت عملکرد در سازمان‌ها و بنگاه‌های دولتی و شبه‌دولتی صورت گرفته است. به‌رغم این اقدامات، بسیاری از سازمان‌ها همچنان بهره‌وری اندکی دارند، زیرا الگویی کارآمد و مؤثر ارائه نشده است که بتواند عملکرد را به‌صورت اصولی و در مسیر اعتلای سازمان، مدیریت کند. هدف این پژوهش شناساندن مدلی از مدیریت عملکرد است که، با بهره‌گیری از آن، بستر مناسبی برای ایجاد نوآوری و رشد آن در سازمان فراهم ‌آید. به بیانی دیگر، نشان داده می‌شود که سازمان‌ چگونه می‌تواند، با به‌کارگیری نوآوری و قابلیتهای پویا، مدیریت عملکرد خود را ارتقا بخشد. در این پژوهش، ابتدا با نظرخواهی از خبرگان، پرسشنامة پژوهش تدوین و با استفاده از شاخص‌های CVI و CVR، روایی محتوایی سؤالات پرسشنامه بررسی و تایید گردید. سپس 380 پرسشنامه میان جانعه آماری (مدیران و کارکنان سازمان منطقة ویژة اقتصادی انرژی پارس) توزیع شد که 292 مورد از آن‌ها پاسخ و عودت داده شد. داده‌های جمع‌آوری شده، با استفاده از نرم‌افزار SmartPLS و تکنیک مدل‌سازی معادلات ساختاری، به همراه تحلیل عاملی تأییدی، تحلیل و رابطه بین متغیرها بررسی گردید. بر اساس یافته‌های حاصله از تحلیل‌های آماری، مشخص شد که هر سه بعد متغیر قابلیتهای پویا (درک، کسب و تغییر) اثرگذاری مثبت و معنا‌داری در مدیریت عملکرد دارد. در خصوص متغیر نوآوری نیز، هر سه بعد نوآوری (نوآوری در محصول، نوآوری در فرایند و نوآوری در ساختار)، به صورت مثبت و معنا‌داری بر مدیریت عملکرد اثر دارند.

کلیدواژه‌ها

سازمان؛ مدیریت عملکرد؛ نوآوری؛ قابلیتهای پویا

مراجع

اسکندری، محمد. قیدر خلجانی، جعفر و اعرابی، سید محمد. (1390). الگوی هماهنگی راهبردهای نوآوری محصول و فرایند بر اساس چارچوب ارزش‌های رقیب. بهبود مدیریت. سال 5، شمارة 2، صص. 36-9.

حسن‌زاده، علی. (1396). ارائة مدلی جهت شناسایی ابعاد قابلیتهای پویای یادگیری فناورانه و تأثیر آن بر عملکرد سازمانی و فردی. کنفرانس بین‌المللی برق. تهران، ایران. آبان 1396.

حسین‌زادة شهری، معصومه و صاحبه شاهینی. (1397). تأثیر قابلیت‌های پویا و قابلیت نوآوری بر مزیت رقابتی. کاوش‌های مدیریت بازرگانی. سال 10، شمارة 19.

خداداد حسینی، حمید.، سهیلا خدامی. و اصغر مشبکی. (1394). طراحی مدل عملکرد بازار مبتنی بر قابلیتهای پویای بازاریابی با رویکرد چابکی عملیاتی. پژوهش‌های مدیریت در ایران. دورة 19، شمارة 3.

رفیع‌زاده، علاءالدین و میرسپاسی، ناصر (1396). طراحی مدل مدیریت عملکرد با تأکید بر آموزش عالی. مطالعات اندازه گیری و ارزشیابی آموزشی. دوره  7، شماره 17، صص 55-33.

رفیع‌زاده، علاءالدین. میرسپاسی، ناصر و آذر، عادل. (1395). ارائة مدل مدیریت عملکرد در دولت. مدیریت سازمان‌های دولتی. دورة 4، شمارة 16، صص100-81.

زرگری زنوز، احمد و همکاران (1398). شناسایی قابلیت‌های پویا برای تدوین و اجرای استراتژی پرتفولیو: مطالعة موردی یک هلدینگ پایین‌دستی نفت و گاز. پژوهش‌های سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی انرژی. سال 5، شمارة 14، صص102-98.

سیدکلانی، نادر و همکاران (1395). رابطة قابلیت‌های پویا و عملکرد شرکت با میانجی‌گری قابلیت‌های عملیاتی. چشم‌انداز مدیریت بازرگانی. شمارة 27، صص 140-125.

طیبی ابوالحسنی، سید امیرحسین و ابراهیمی مهدی. (1398). بازاندیشی مفهوم قابلیتهای پویا. مدیریت کسب‌و‌کارهای بین‌المللی. سال 2، شمارة 1، صص 147-101.

مبینی دهکردی، علی، وهابی ابیانه، محبوبه و باغستانی، بیتا. (1395). بررسی تأثیر بعد پیکربندی مجدد منابع داخلی از قابلیتهای پویا بر عملکرد کسب‌و‌کارها. مدیریت منابع انسانی در صنعت نفت. سال 7، شمارة 28، صص 27-3.

یاوری، وحید و  زاهدی، شمس‌السادات. (1391). طراحی مدل مفهومی مدیریت عملکرد سازمانی برای سازمان‌های دولتی و غیر‌انتفاعی. اندیشة مدیریت راهبردی. سال 7، شمارة 1 (بهار و تابستان)، صص 122-79.

 

Alves, A. C. Barbieux, D. Reichert, F. Tello-Gamarra, J. & Zawislak, P. A. (2017). Innovation and dynamic capabilities of the firm: Defining an assessment model. Revista de Administração de Empresas, Vol.57(3), pp.232-244. https://doi.org/10.1590/s0034-759020170304

Adner, R. (2017). Ecosystem as structure: An actionable construct for strategy. Journal of Management, Vol. 43, pp.39-58.

Boachie-Mensah, F. & Acquah, I. S. K. (2015). The Effect of Innovation Types on the Performance of Small and Medium-Sized Enterprises in the Sekondi-Takoradi Metropolis Archives of Business Research, Vol.3(3), 2015. https://doi.org/10.14738/abr.33.1240

Breznik, L. & Hisrich, R. (2014). Dynamic capabilities vs. innovation capability: Are they related? Journal of Small Business and Enterprise Development. Vol.21, pp.368-384.

https://doi:10.1108/JSBED-02-2014-0018

Canton, J. (2015). Future smart: Managing the game-changing trends that will transform your world. Da Capo Press, Incorporated.

Crema, M., Verbano, C., Venturini, K. (2014). Linking strategy with open innovation and performance in SMEs. Measuring Business Excellence. Vol. 18(2), pp.14 -27.

De Mello, A. Marx, R. & Salerno, M.S. (2012). Organizational structures to support innovation: how do companies decide? Revista de Administração Pública. Vol.9(5). DOI: 10.5773/rai.v9i4.623.

Drucker, P. (1985). The discipline of innovation. Harvard Business Review, 63(3), 67–72.

Eisenhardt, K. M. & Martin, J. A. (2000). Dynamic capabilities: What are they? Strategic Management Journal, 21(10-11), 1105-1121.

Eneanya, A. (2018). Performance management system and public service delivery in Nigeria: Impacts, problems, challenges and prospects. Africa’s Public Service Delivery and Performance Review, 6.

Ferreira, J. Coelho, A., Moutinho,L. (2020). Dynamic Capabilities, creativity and innovation capability and their impact on competitive advantage and firm performance: The moderating role of entrepreneurial orientation. Technovation, Vol. 92–93, 2020. https://doi.org/10.1016/j.technovation.2018.11.004.

Foss, N. J. & Saebi, T. (2017). Fifteen years of research on business model innovation: How far have we come, and where should we go? Journal of Management, 43 (1), 200-227.

Giniuniene, J. & Jurksiene, L. (2015), Dynamic Capabilities, Innovation and Organizational Learning: Interrelations and Impact on Firm Performance. Procedia - Social and Behavioral Sciences, Vol. 213, 2015, pp. 985-991. ISSN 1877-0428. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2015.11.515

Hao, Q. Kasper, H. and Muehlbacher, J. (2012). "How does organizational structure influence performance through learning and innovation in Austria and China". Chinese Management Studies. Vol. 6 No. 1, pp. 36-52. https://doi.org/10.1108/17506141211213717

Helfat, C. E. Finkelstein, S. Mitchell, W. Peteraf, M. Singh, H. Teece, D. & Winter, S. (2007). Dynamic capabilities: Understanding strategic change in organizations. Malden: MA, Blackwell.

Inigo, E. Albareda, L. & Ritala, P. (2017). Business model innovation for sustainability: Exploring evolutionary and radical approaches through dynamic capabilities. Industry and Innovation, 24(5), 515-542.

Kogabayef, T. &  Maziliauskas, A. (2017). The definition and classification of innovation. Holistica, Vol 8, Issue 1, 2017, pp. 59-72. DOI:10.1515/hjbpa-2017-0005

Li, D. & Liu, J. (2014). Dynamic capabilities, environmental dynamism, and competitive advantage: Evidence from China. Journal of Business Research, 67(1), 2793-2799.

Monteiro, A. P. Soares, A. M. & Rua, O. L. (2017). Entrepreneurial orientation and export performance: The mediating effect of organisational resources and dynamic capabilities. J. for International Business and Entrepreneurship Development (JIBED), 10(1).

Plessis, M. D. (2007). The role of knowledge management in innovation. Journal of Knowledge Management, 11(4), 20-29.

Teece, D. J. (2007). Explicating dynamic capabilities: The nature and micro foundations of (sustainable) enterprise performance. Strategic Management Journal, 28, 1319-1350.

http://dx.doi.org/10.1002/smj.640

Teece, D.J. (2009). Dynamic capabilities and strategic management: Organizing for innovation and growth. Oxford University Press.

Teece, D. J. (2012). Dynamic capabilities: Routines versus entrepreneurial action. Journal of Management Studies. 49, 1395-1401. http://dx.doi.org/10.1111/j.1467-6486.2012.01080.x.

Urabe, K. (1988). Innovation and Management: International Comparison. Berlin, New York: Walter De Gruyter.

Van Acker, W. (2018). An introduction into public sector innovation - definitions, typologies, and an overview of the literature.

Verhees F.J.H.M. & Meulenberg M.T.G. (2004)  Market Orientation, Innovativeness, Product Innovation, and Performance in Small Firms. Journal of Small Business Management. Vol.(42)2, pp.134-154. DOI: 10.1111/j.1540-627X.2004.00102.x

Waltz, C. & Bausell, R.B. (1983). Nursing research: Design, statistics, and computer analysis. Philadelphia: F. A. Davis.

Wang, C. L. & Ahmed, P. K. (2007). Dynamic capabilities: A review and research agenda. International Journal of Management Reviews. Vol. 9 ,pp.31-51.

Wang, Ch. & Hsu, L. (2010). The influence of dynamic capability on performance in the high technology industry: The moderating roles of governance and competitive posture. African journal of business management, 4.

Wilden, R., & Gudergan, S. (2017). Service-dominant orientation, dynamic capabilities and firm performance. Journal of Service Theory and Practice. Vol. 27(4), pp.808-832.