بهینه‌سازی فرایند استخراج عصاره های آبی و الکلی (اتانول) گیاه آجار به روش سطح پاسخ و بررسی اثر آنتی‌اکسیدانی آن بر پایداری روغن سویا طی مدت‌زمان ماندگاری

میکروب شناسی مواد غذائی- Journal of Food Microbiology

مقاله 4، دوره 8، شماره 2، شهریور 1400، صفحه 19-33   

نوع مقاله: اصیل پژوهشی

نویسندگان

الهام آزادفر¹؛ مریم ثابت قدم^{* 1}؛ زهره بهرامی²؛ بیتا بیضایی²

¹دانشجوی دکترای رشته علوم و مهندسی صنایع غذایی، عضو باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، گروه علوم و صنایع غذایی، واحد سبزوار، دانشگاه آزاد اسلامی، سبزوار، ایران

²کارشناس صنایع غذایی، واحد سبزوار، دانشگاه آزاد اسلامی، سبزوار، ایران

چکیده

گیاهان دارای گستره‌‌ای از ترکیبات فنولی از مولکول‌های ساده مانند اسیدهای فنولی تا مولکول‌هایی با درجه پلی‌مریزاسیون بالاتری مانند تانن‌ها هستند. فنول‌ها و پلی‌فنول‌های بافت‌های گیاهی بر سلامت و بهبود زندگی انسان اثر می‌گذارند.در این پژوهش گیاه آجار از سبزوار تهیه و هموژن شد. عصاره‌گیری با روش استخراج اولتراسوند با کمک حلال اتانول و آب انجام شد. سنجش میزان آنتی‌اکسیدانی عصاره‌های استخراج‌شده به ترتیب به روش DPPH مورد بررسی قرار گرفت.در این پژوهش فرایند استخراج توسط فناوری اولتراسوند با دو فاکتور سه سطح که شامل غلظت (ppm 800-200)، زمان (30-10 دقیقه) توسط روش سطح پاسخ صورت گرفت. نتایج فرایند بهینه‌سازی، نشان داد؛ شرایط بهینه استخراج الکلی زمان 81/17 دقیقه و غلظت تعیین800 گردید. همچنین شرایط بهینه برای استخراج آبی شامل غلظت ppm 800 و زمان 52/13 دقیقه تعیین گردید. با توجه به نتایج بهینه‌سازی میزان استخراج آنتی‌اکسیدانی در استخراج آبی و الکلی به ترتیب 893/33-499/33 درصدگزارش شد. نتایج حاصل از پایداری اکسایشی روغن نشان داد اندیس پراکسید و تیوباربیوتیک اسید در استخراج آبی و الکلی158/3-938/1 و 337/0- 173/0تعیین گردید.

کلیدواژه‌ها

آجار؛ پراکسید؛ سطح پاسخ؛ قدرت رادیکال گیرندگی

مراجع

اسماعیل زاده کناری، ر.، و مهدی پور، س. (1391). اثرآنتی اکسیدانی عصاره متانولی پوست کیوی درپایداری سازی روغن آفتاب گردان. پژوهشهای علوم و صنایع غذایی ایران، جلد8، شماره 2، صفحه250-245.

 افرازه، ز.، بلندی، م.، خورشیدی، م.، و محمدی نافچی، ع. (1393). بررسی فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره_­های آبی و الکلی  (متانول، اتانول) گلبرگ زعفران، زراعت و فناوری زعفران، جلد2، شماره 3، صفحه 236-231.

 فیاض مهر، ب.، و آصفی، ن. (1391). تأثیر امواج فراصوت بر مقدار و ظرفیت آنتی اکسیدانی لیکوپن استخراج شده از تفاله گوجه فرنگی. پژوهش_­های صنایع غذایی، جلد22، شماره2، صفحه 248-242.

Abootalebian. M. Keramat. J. Kadivar. M. Ahmadi. F. and Abdinian. M. 2016. Comparison of total phenolic and antioxidant activity of different Mentha spicata and M. longifolia accessions. Annals of Agricultural Sciences, 61 (2), 175-179

Agregán. R. Lorenzo. J. M. Munekata. P. E. Dominguez. R. Carballo. J. and Franco. D. 2016. Assessment of the antioxidant activity of Bifurcaria bifurcata aqueous extract on canola oil. Effect of extract concentration on the oxidation stability and volatile compound generation during oil storage. Food Research International. In press

Bagheri. AR. 2006. Fundamentals of Plant Tissue Culture (eds. R. L. Piric). Mashhad: Ferdosi University of Mashhad.

Ben Salem. M. Affes. H. Athmouni. K. Ksouda. K. Dhouibi. R. Sahnoun. Z. Hami, S. and Zeghal. K. M. 2017. Chemicals Compositions, Antioxidant and Anti-Inflammatory Activity of Cynara scolymus Leaves Extracts, and Analysis of Major Bioactive Polyphenols by HPLC. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine.

Burits. M. Bucar. F. 2000. Antioxidant activity of Nigella sativa essential oil. Phytotheraphy Research 14, 323–328.

Chirinos. R. Rogez. H. Campos. D. Pedreschi. R. and Larondelle. Y. 2007. Optimization of extractionconditions of antioxidant phenolic compounds from mashua (Tropaeolum tuberosum Ruız & Pavon) tubers. Separation and Purification Technology 55: 217–2

 David Raja. H. and Arockiasamy. DI. 2008. In vitro Propagation of Mentha viridis L. from Nodal and Shoot tip Explants. Plant Tissue Cult & Biotech, 18:1-6.

14-Farhoosh. R. and Moosavi. S.M.R. 2006. Determination of carbonylvalue in rancid oils: a critical reconsideration. J Food Lipids. 13: 298–305.

 Ferreres. F. Sousa. C. Valento. P. Seabra. R. M., Pereira. J. A. and Andrade. P. B. 2007. Tronchuda cabbage (Brassica oleracea L. var. costata DC) seeds: phytochemicalcharacterization and antioxidant potential. J Food Chem., 101: 549-558

Ghafoor. K. and Choli, H. 2009. Optimization of ultrasound assisted extraction of phenolic compound and antioxidant fram grape peel through response surface methodology. J Bilogical chemistry 52 (3):295-300.

Gülçın. İ. Oktay. M. Kıreçcı. E. Küfrevıoǧlu. Öİ. 2003. Screening of antioxidant and antimicrobial activities of anise. (Pimpinella anisum L.) seed extracts. Food chem; 83 (3): 371-82.

Hismath. Wan Aida. 2011. Optimization of extraction conditions for phenolic compounds from neem (Azadirachta indica) leaves. J International Food, 18 (3):931-939.

Horwitz. W. 1975. Official methods ofanalysis of the association of official analytical chemist.  (AOAC). 13^th ed.

Morella. L. and Prado. M.A. 2012. Extraction optimization for antioxidant phenolic compounds in red grape jam using ultrasound with a response surface methodology. Ultrasonics Sonochemistry, 19:1144-1149.

Muret. K. Sevgi. K. Sengul. K. Esra. U. Cemalettin. B. Fedra. V. 2007. Biological activities, chemical composition of three honeys of different types from Anatolia. Food Chem. 100 (2): 526-534.

Negi. P.S. 2012. Review Plant extracts for the control of bacterial growth: Efficacy, stability and safety issues for food application. Int J Food Microbiol; 156: 7-17.

Olugbami. J. O. Gbadegesin. M. A. and Odunola. O. A. 2015. In vitro free radical scavenging and antioxidant properties of ethanol extract of Terminalia glaucescens. Pharmacognosy research, 7 (1), 49-55.

Rostagno. A. Palma. M. and Barroso, C. 2003. Ultrasound assisted extraction of soy isoflavones. J Chromatography A, 1012: 119-128.

Seabury. k. 2002.The effect of antioxidants in preventing farther oxidation in TBA analysis. California state science fair. Project number, Jo404.

Stoilova. I. Krastanov. A. Stoyanova. A. Denev. P. and Gargova. S. 2007. Antioxidant actirity of ginger extract (Zingiber officinale). Food Chem; 102: 764-70.

Suzuki. M. Watanabe. T. Miura. A. Harashima. E. Nakagawa. Y. and Tsuji. K. 2002. An extractionsolvent optimum for analyzing polyphenol contents by Folin-Denis assay. Nippon Shokuhin Kagaku Kaishi 49: 507-511.

Yang. Y. Song. X. Sui. X. Qi, B. Wang. Z. Li, Y. and Jiang. L. 2016. Rosemary extract can be used as a synthetic antioxidant to improve vegetable oil oxidative stability. Industrial Crops and Products, 80, 141-147.

Yassari. S. and Yasari. E. 2013. Effects of extracts of Thompson orange peel on the stability of canola oil.  J International of Agriculture and Crop Sciences. 5-5:410-420

Zargari. A. 1996. Medicinal Plants. Tehran: Tehran University Publications: 437.