ارزیابی اثرات شاخص‌های گردشگری فرهنگی در توسعه نمونه موردی شهرستان خواف

جغرافیا و مطالعات محیطی

دوره 11، شماره 41، اردیبهشت 1401، صفحه 100-113   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

نصراله باعقیده¹؛ کتایون علیزاده^{* 2}؛ حمید جعفری²

¹دانشجوی دکتری، گروه جغرافیا، مجتمع علوم انسانی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی مشهد، مشهد، ایران

²استادیار، گروه جغرافیا، مجتمع علوم انسانی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

توجه به گردشگری فرهنگی در سرتاسر جهان در سالهای اخیر رو به رشد بوده است که این خود ناشی از رونق گرفتن توجه به میراث فرهنگی، رشد و توسعه سفرهای ملی و بین المللی می باشد و از طرف دیگر شناسایی ظرفیت های گردشگری داخلی و به خصوص گردشگری فرهنگی به عنوان یک محرک اقتصادی با حفظ فرهنگ محلی کمک زیادی به توسعه گردشگری فرهنگی نموده است. در ایران امکان توسعه‌ی گردشگری فرهنگی به ویژه در شهرستانهایی مثل خواف به دلیل وجود خرده فرهنگ‌های متعدد، آثار فرهنگی و هنری غنی و اصالت صنایع دستی وجود دارد. هدف اصلی این پژوهش نیز، بررسی نقش شاخص‌های گردشگری فرهنگی در توسعه شهرستان خواف می‌باشد. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی انجام شده است. برای جمع‌آوری داده‌ها از روش میدانی- کتابخانه ای استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق، گردشگران شهرستان خواف می‌باشند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 190 نفر در نظر گرفته شد. و به صورت تصادفی پرسشنامه بین آن ها توزیع گردید. داد‌ه‌های این تحقیق با استفاده از نرم افزار SPSS و Amos تجزیه و تحلیل شده‌اند. یافته‌های تحقیق نشان می دهد که همه شاخص های گردشگری فرهنگی از دید گردشگران در شهرستان خواف به غیر از شاخص دسترسی به شهرستان و خدمات دهی به گردشگران مطلوب هستند، بنابراین برای توسعه گردشگری فرهنگی نیازمند توسعه زیر ساخت های دسترسی در این شهرستان می باشیم

کلیدواژه‌ها

گردشگری؛ گردشگری فرهنگی؛ میراث فرهنگی؛ شهرستان خواف

مراجع

ابوالحسنی، فرحناز؛ کیانی، صدیقه و موسوی، میرنجف (1391)، تدوین استراتژی توسعه گردشگری در مناطق کویری و بیابانی (مطالعه موردی شهرستان کویری خور و بیابانک)، مجله علمی_ پژوهشی آمایش سرزمین، سال چهارم، شماره دوم، صص 161_141.

اصغری سراسکانرود، صیاد؛ جلالی عنصرودی، طاهره و زینالی، بتول (1392)، تحلیل تغییرپذیری وضعیت گردشگری شهرهای واقع در اطراف دریاچه ارومیه، فصلنامه علمی_پژوهشی برنامه ریزی منطقه ای، سال سوم، شماره 11، صص 114_99.

بسته نگار، مهرنوش؛ حسنی، علی و خاکزار بفروئی، مرتضی (1396)، طراحی مدل مفهومی، فصلنامه علمی_پژوهشی گردشگری و توسعه، سال ششم، شماره 11، صص 108_81.

جعفر صالحی، سحر؛ اشتیاقی، معصومه و فاضلی، محمد (1391)، انسان شناسی تأثیرات اقتصادی گردشگری در مازندران، فصلنامه راهبرد اجتماعی و فرهنگی، سال اول، شماره چهارم، صص 85_63.

حاجی نژاد، علی؛ اسلام فرد، فاطمه و علیزاده، محمدرضا (1392)، ارزیابی سطح برخورداری توسعه خدمات و امکانات رفاهی گردشگری در مراکز شهرستان های استان فارس، فصلنامه پژوهش های بوم شناسی شهری، سال سوم، شماره 1، صص 34_24.

حاجی نژاد، علی؛ پایدار ، ابوذر؛ باقری، فاطمه و عبدی، ناصر (1395)، ارزیابی تأثیر گردشگری حلال بر حوزه های گردشگری ایران با استفاده از مدل جمع وزنی (WSM)، فصلنامه سیاست های راهبردی و کلان، سال چهارم، شماره پانزدهم، صص 46_27.

خاوریان گرمسیر، امیررضا؛ ام. استاورس، ژاکلین و علیان، مهدی (1392)، برنامه ریزی راهبردی توسعه گردشگری شهری با استفاده از مدل استراتژیک SOAR (نمونه موردی شهر تفت)، فصلنامه مدرس علوم انسانی_برنامه ریزی و آمایش فضا، دوره هفدهم، شماره سوم.

رحیمی، محمد و پازند، فاطمه (1395)، الگوی گردشگری خلاق شهری در ایران با استفاده از مدل تحلیلی سلسله مراتبی، فصلنامه علمی_ پژوهشی ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، دوره ششم، شماره سه، صص 124_97.

رضوانی، محمدرضا؛ اروجی، حسن؛ علیزاده، محمد و نجفی، محمدسعید (1392)، مکان یابی احداث پیست های اسکی از دیدگاه گردشگری( مطالعه موردی: مناطق شمالی استان تهران)، فصلنامه برنامه ریزی منطقه ای، سال سوم، شماره 10، صص 44_27.

رنجبریان، بهرام؛ غفاری، محمد و فتحی، سعید (1393)، بخش بندی بازار گردشگری داخلی شهر اصفهان بر اساس انگیزه های سفر به عنوان ابزاری برای مدیریت گردشگری شهری، فصلنامه تخصصی علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی_ واحد شوشتر، سال هشتم، شماره دوم، صص 24_1.

زرافشانی، کیومرث؛ شرفی، لیدا؛ گراوندی، شهیر و قبادی، پرستو (1392)، بررسی اثرات توسعه گردشگری در ارتقاء شاخص های اقتصادی_ اجتماعی نواحی روستایی (مورد: منطقه گردشگری ریجاب در استان کرمانشاه)، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال دوم، شماره 3، صص 134_119.

شفیعی، زاهد ؛ فرخیان، فیروزه و میرقدر، لیلا (1392)، اصفهان به عنوان شهر خلاق صنایع دستی با رویکرد توسعه گردشگری، جغرافیا (فصلنامه علمی_ پژوهشی و بین المللی انجمن جغرافیای ایران)، سال دوازدهم، شماره 43، صص 278_252.

ضرابی، اصغر و محبوب فر، محمدرضا (1392)، کاربرد مدل SWOT-QSPM در تدوین استراتژی توسعه گردشگری شهر کاشان، مجله علمی_پژوهشی برنامه ریزی فضایی(جغرافیا)، سال سوم، شماره چهارم، صص 58_37.

قاسمی، یونس؛ حاتمی­نژاد، حسین؛ قرخلو، مهدی و زیاری، کرامت الله (1394)، برنامه ریزی راهبردی توسعه ی قابلیت­های گردشگری در فضاهای شهری (مطالعه موردی: شهر ارومیه)، فصلنامه جغرافیا و توسعه، سال سیزدهم، شماره38، صص 188_169.

کیانی سلمی، صدیقه و بسحاق، محمدرضا (1395)، ﺗﺒﯿﯿﻦ اﺛﺮات ﺟﺸﻨﻮاره ﮔﻼبﮔﯿﺮی از دﯾﺪﮔﺎه ﺳﺎﮐﻨﺎن ﻣﺤﻠﯽ، ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت مدیریت گردشگری، سال یازدهم، شماره 34، صص 92_65.

مرادی مسیحی، واراز و قاسمی، علی (1393)، نقش گردشگری در توسعه اقتصادی سکونتگاه های روستایی شهرستان بهشهر، فصلنامه اقتصاد و فضا و توسعه روستایی، سال سوم، شماره 2، صص 124_105.

ویسی، هادی و مهماندوست، خدیجه (1393)، بررسی موانع توسعه صنعت گردشگری بین المللی در ایران با تأکید بر گردشگری ورودی، فصلنامه ژئوپلیتیک، سال یازدهم، شماره اول، صص 156_135.

یعقوب زاده، رحیم؛ زندی، ابتهال و جانعلی زاده چوب بستی، حیدر (1391)، تحلیل بازار گردشگری خارجی ورودی ایران (مطالعه موردی: سه کلان شهر تهران، شیراز و اصفهان)، فصلنامه راهبرد اجتماعی و فرهنگی، سال اول، شماره سوم، صص 119_97. 

Aksit Asik, N. (2014). Creative Tourism, The Journal of International Social Research; Vol: 7, Issue; 31. 22-58.

Babaee Rashan, H.& Abbasi .B (2013). Creative Tourism Entrepreneurship In Rasht,Advances In Environmental Biology, 7(8): 2006-2012, 2013 ISSN 1995-0756.

Lee, J. & Lee, H. (2015). Deriving Strategic Priority of Policies for Creative Tourism Industry in Korea using AHP, Procedia computer science ,55, 479_484.

Lindroth, K., J. Ritalahti, T & Soisalon-Soininen (2007), Creative tourism in destination development, Tourism Review 62(3/4), 53-58.

Liu, A. and Wall, G. (2006) Planning tourism employment: A developing country

Ohridska-Olson, R. &  Ivanov, S. (2010), Creative Tourism Business Model And Its Application In Bulgaria, cultural realms, 1_17.

Pine, B. J. II & H. J. Gilmore (1999), The experience economy: Work is theatre and every business a stage, Boston, MA: Harvard Business School Press.

Richards, G & C. Raymond, C (2000), Creative tourism. ATLAS news (23), pp. 16–20.

Richards, G (2005), Textile tourists in the European periphery: New markets fordisadvantaged areas? Tourism Review International, 8, 4, 323 – 338.

Richards, G. and J. Wilson (eds) (2007), Tourism, Creativity and Development. Routledge

Richards , Greg (2011). ‘Creativity and Tourism: The State of the Art’, Annals of Tourism Research 38(4), pp: 53- 1225.

Richards, g. & Marques, L. (2012), Exploring creative tourism: Introduction, Journal of Tourism Consumption and practice, Volume 4, No.2, 1_11.

Richards , G (2013), Creativity and tourism in the city, Current Issues in Tourism, pp: 1- 33.

Richards, G. (2014). Creativity and tourism in the city. Current Issues in Tourism,17(2), 119e144.

Tan, S-K., Ding-Bang, L. & Shiann- F, K. (2014). A taxonomy of creative in creative tourism, Tourism Management 42, pp: 248- 259.

UNESCO (2006 – 2), What are Creative Clusters? The Global Allience for Cultural Diversity, UNESCO

Urry, J. (1990), The tourist gaze: Leisure and travel in contemporary societies. London: Sage.

Yozcu, Ӧ. K.& Orhan I., (2010). A Model Proposal On The Use  Of Creative  Tourism Experienec In Congress Tourism & The Congress Marketing Mix, PASOS. Revista de Turismo y Patrimonio Cultural, 8(3): 105-113.