بررسی مقایسه‌ای خواص فیتوشیمیایی، آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی عصاره گیاهان شوید، زیره سیاه، بومادران و میخک

اکوفیتوشیمی گیاهان دارویی

مقاله 4، دوره 9، شماره 4 - شماره پیاپی 36، اسفند 1400، صفحه 43-58   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/ejmp.2021.1936350.1644

نویسندگان

روح الله فرامرزی دوزین¹؛ افشین کریمی²؛ احسان کریمی‌^{* 3}؛ احسان اسکوئیان⁴؛ محسن قاسمی⁵

¹دانشجوی دکتری، شعبه مشهد، پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی ایران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران

²کارشناسی ارشد، واحد کنترل کیفیت شرکت صنایع قهوه پارت سازان، مشهد، ایران

³استادیار، گروه زیست شناسی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی ، مشهد، ایران

⁴استادیار، شعبه مشهد، پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی ایران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران

⁵استادیار، گروه کشاورزی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی ، مشهد، ایران

چکیده

این آزمایش به منظور مقایسه و ارزیابی خاصیت فیتوشیمیایی، آنتی‏اکسیدانی و ضدالتهابی عصاره‏های شوید[1]، زیره سیاه[2]، بومادران[3]، و میخک[4] در قالب یک طرح کامل تصادفی در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی مشهد در سال 1400 انجام شد. عصاره متانولی گیاهان به روش رفلاکس استخراج و با استفاده از کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) ترکیبات شیمیایی آنها آنالیز شد. فنل کل و ظرفیت آنتی‏اکسیدانی عصاره‏ها به ترتیب از طریق فولین-سیکالتو و رادیکال‏های آزاد DPPH و نیتریک اکسید (NO) بررسی و سپس پتانسیل عصاره‏ها در مهار آنزیم‏های زانتین اکسیداز، هیالورونیداز، استیل کولین استراز، الاستاز و تیروزیناز بررسی گردید. نتایج نشان داد که بیشترین میزان فنل کل (40/9 mg GAE/g.DW ) و ساپونین
(94/8 mg diosgenin /g.DW) در عصاره میخک و کمترین میزان فنل کل ( mg GAE/g.DW 2/7) و ساپونین (mg diosgenin /g.DW 7/72) در عصاره بومادران مشاهد شد. نتایج ارزیابی HPLC نشان داد که غلظت ترکیبات فنولیکی در عصاره گیاه میخک در مقایسه با بقیه عصاره‏های گیاهی بیشتر بود. عصاره گیاه میخک در مقایسه با بقیه عصاره‏_های مورد بررسی خاصیت آنتی‏اکسیدانی قویتری داشت به طوری که مقادیرIC₅₀  بدست آمده برای عصاره میخک از دو روش DPPH و NO به‌ترتیب برابر μg/ml 82/95 وμg/ml 104/34 بود. سه عصاره میخک، بومادران و زیره سیاه  به‌ترتیب در غلظت‌های  55/3 μg/ml ، 98/5 μg/ml  و 198 μg/ml   بیشترین اثر گذاری را بر روی مهار آنزیم زانتین‏اکسیداز داشتند. نتایج حاصل از خاصیت ضدالتهابی نشان داد که که عصاره گیاه میخک با بیش از 61 درصد، بالاترین مهار نیتریت اکساید را نشان داد. به نظر می‏رسد عصاره میخک این پتانسیل را دارد که به عنوان ماده ضدالتهاب، روشن­کننده پوست و جلوگیری کننده از چروک پوست مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

آنتی‏اکسیدان؛ تیروزیناز؛ ضدالتهاب؛ کوئرستین؛ گونه‌های معطر؛ ملانین

مراجع

1. Ajayi, O., Aderogba, M., Obuotor, E. and Majinda, R. 2019. Acetylcholinesterase inhibitor from Anthocleista vogelii leaf extracts. Journal of Ethnopharmacology, 231: 503-506.
2. Al-Sheddi, E. S., Al-Zaid, N. A., Al-Oqail, M. M., Al-Massarani, S. M., El-Gamal, A. A. and Farshori, N. 2019. Evaluation of cytotoxicity, cell cycle arrest and apoptosis induced by Anethum graveolens essential oil in human hepatocellular carcinoma cell line. Saudi Pharmatical Journal, 27(7): 1053-106.
3. Al-Snafi, A.E. 2014. The pharmacological importance of Anethum graveolens–a review. International Journal of Pharmacy Pharmaceutical Sciences, 6(4): 11-13.
4. Amini Navaie, B., Kavoosian, S., Fattahi, S., Hajian-Tilaki, K., Asouri, M., Bishekolaie, R. and Akhavan-Niaki, H. 2015. Antioxidant and cytotoxic effect of aqueous and hydroalcoholic extracts of the Achillea millefolium On MCF-7 breast cancer cell line. International Biological Biomedical Journal, 1(3): 119-125.
5. Arung, E. T., Matsubara, E., Kusuma, I. W., Sukaton, E., Shimizu, K. and Kondo, R. 2011. Inhibitory components from the buds of Clove (Syzygium aromaticum) on melanin formation in B16 melanoma cells. Fitoterapia, 82(2): 198-202.
6. Butterfield, D.A. and Halliwell, B. 2019. Oxidative stress, dysfunctional glucose metabolism and alzheimer disease. Journal of Nature Reviews Neuroscience, 20(3): 148-160.
7. Chaieb, K., Hajlaoui, H., Zmantar, T., Kahla‐Nakbi, A.B., Rouabhia, M., Mahdouani, K. and Bakhrouf, A. 2007. The chemical composition and biological activity of clove essential oil, Eugenia caryophyllata (Syzigium aromaticum (Myrtaceae): A short review. Phytotherapy Research, 21(6): 501-506.
8. Dahibhate, N.L., Saddhe, A.A. and Kumar, K. 2019. Mangrove plants as a source of bioactive compounds: A review. The Natural Products Journal, 9(2): 86-97.
9. Dias, M. I., Barros, L., Dueñas, M., Pereira, E., Carvalho, A. M., Alves, R. C., Oliveira, M. B., Santos-Buelga, C. and Ferreira, I. C. 2013. Chemical composition of wild and commercial Achillea millefolium and bioactivity of the methanolic extract, infusion and decoction. Food chemistry, 141(4): 4152-4160.
10. Dwivedi, V., Shrivastava, R., Hussain, S., Ganguly, C. and Bharadwaj, M. 2011. Comparative anticancer potential of Clove (Syzygium aromaticum)—an Indian spice—against cancer cell lines of various anatomical origin. Asian Pacific Journal of Cancer Prevention, 12(8): 1989-1993.
11. Eftekhar, N., Moghimi, A., Roshan, N. M., Saadat, S. and Boskabady, M. H. 2019. Immunomodulatory and anti-inflammatory effects of hydro-ethanolic extract of Ocimum basilicum leaves and its effect on lung pathological changes in an ovalbumin-induced rat model of asthma. BMC Complementary Medicine and Therapies, 19(1): 1-11.
12. Gani, R., Bhat, Z.A., Dar, M.A., Dar, M.A. and ul yousuf Rather, J. 2019. Pharmacognostic and phytochemical characteristics of the fruits of Bunium persicum (Boiss.) B. Fedtsch, growing wild in Kashmir valley, India. Journal of Pharmaceutical Methods, 10(1): 1-16.
13. Govindarajan, R., Tejas, V. and Pushpangadan, P. 2019. High-performance liquid chromatography (HPLC) as a tool for standardization of complex herbal drugs. Journal of AOAC International, 102(4): 986-992.
14. Hendra, R., Ahmad, S., Oskoueian, E., Sukari, A. and Shukor, M. Y. 2011. Antioxidant, anti-inflammatory and cytotoxicity of Phaleria macrocarpa (boerl.) scheff fruit. BMC Complementary Medicine and Therapies, 11(1): 110.
15. Kaur, G.J. and Arora, D.S. 2010. Bioactive potential of Anethum graveolens, Foeniculum vulgare and Trachyspermum ammi belonging to the family umbelliferae-current status. Journal of Medicinal Plants Research, 4(2): 087-094.
16. Khatib, S., Nerya, O., Musa, R., Shmuel, M., Tamir, S. and Vaya, J. 2005. Chalcones as potent tyrosinase inhibitors: The importance of a 2, 4-substituted resorcinol moiety. Bioorganic & Medicinal Chemistry, 13(2): 433-441.
17. Liyanaarachchi, G. D., Samarasekera, J. K. R. R., Mahanama, K. R. R. and Hemalal, K. D. P. 2018. Tyrosinase, elastase, hyaluronidase, inhibitory and antioxidant activity of Sri Lankan medicinal plants for novel cosmeceuticals. Industrial Crops and Products, 111: 597-605.
18. Mathew, M. and Subramanian, S. 2014. In vitro screening for anti-cholinesterase and antioxidant activity of methanolic extracts of ayurvedic medicinal plants used for cognitive disorders. Public Library of Science (PLOS), 9(1): 1-7.
19. Meena, S. S., Lal, G., Dubey, P. and Meena, M. D. 2019. Medicinal and therapeutic uses of dill (Anethum graveolens)-a review. Indian Society of Seed Spices, 9(1): 14-20.
20. Morikawa, T., Nakanishi, Y., Inoue, N., Manse, Y., Matsuura, H., Hamasaki, S., Yoshikawa, M., Muraoka, O. and Ninomiya, K. 2020. Acylated iridoid glycosides with hyaluronidase inhibitory activity from the rhizomes of Picrorhiza kurroa Royle ex Benth. Phytochemistry, 169:
21. Nguyen, M. T. T., Awale, S., Tezuka, Y., Le Tran, Q., Watanabe, H. and Kadota, S. 2004. Xanthine oxidase inhibitory activity of Vietnamese medicinal plants. Biological and Pharmaceutical Bulletin, 27(9), 1414-1421.
22. Oskoueian, E., Abdullah, N., Ahmad, S., Saad, W. Z., Omar, A. R. and Ho, Y. W. 2011. Bioactive compounds and biological activities of Jatropha curcas Kernel meal extract. International Journal of Molecular Sciences, 12(9): 5955-5970.
23. Oskoueian, E., Abdullah, N., Hendra, R. and Karimi, E. 2011. Bioactive compounds, antioxidant, xanthine oxidase inhibitory, tyrosinase inhibitory and anti-inflammatory activities of selected agro-industrial by-products. International Journal of Molecular Sciences, 12(12): 8610-8625.
24. Özek, G., Özbek, M. U., Yur, S., Göger, F., Arslan, M. and Özek, T. 2019. Assessment of endemic Cotafulvida (Asteraceae) for phytochemical composition and inhibitory activities against oxidation, α-amylase, lipoxygenase, xanthine oxidase and tyrosinase enzymes. Records of Natural Products, 13(4): 333-345.
25. Piwowarski, J. P., Kiss, A. K. and Kozłowska-Wojciechowska, M. 2011. Anti-hyaluronidase and anti-elastase activity screening of tannin-rich plant materials used in traditional polish medicine for external treatment of diseases with inflammatory background. Journal of Ethnopharmacology, 137(1): 937-941.
26. Radulescu, V., Popescu, M. L. and Ilies, D.-C. 2010. Chemical composition of the volatile oil from different plant parts of Anethum graveolens(Umbelliferae) cultivated in Romania. Farmacia, 58(5): 594-600.
27. Rita, P. and Animesh, D. K. 2011. An updated overview on peppermint (Mentha piperita). International Research Journal of Pharmacy, 2(8): 1-10.
28. Santoro, G.F., Cardoso, M.G., Guimarães, L.G.L., Mendonça, L.Z. and Soares, M. 2007. Trypanosoma cruzi: Activity of essential oils from Achillea millefolium, Syzygium aromaticum L. and Ocimum basilicum L. On epimastigotes and trypomastigotes. Journal of Experimental Parasitology, 116(3): 283-290.
29. Sestili, P., Ismail, T., Calcabrini, C., Guescini, M., Catanzaro, E., Turrini, E., Kayla, A., Akhtar, S. and Fimognari, C. 2018. The potential effects of Ocimum basilicum on health: A review of pharmacological and toxicological studies. Expert Opinion on Drug Metabolism & Toxicology, 14(7): 679-692.
30. Tran, H., Le, N., Trinh, A. and Huynh, T. 2019. Xanthine oxidase inhibitory activities of some Vietnamese medicinal plants. Planta Medica, 85(18): P-403.
31. Tripathi, Y.C. and Saini, N. 2019. Total phenolic, total flavonoid content and antioxidant efficacy of leaves of Eupatorium adenophorum. International Journal of Pharma and Bio Sciences, 10(2): 157-166.
32. Win Yee, L., Eric Wei Chiang, CH., Chia Wei, P. and Chen Wai, W. 2021. Tyrosinase Inhibiting Extracts from Coastal Plants as Potential Additives in Skin Whitening Formulations. Current Applied Science and Technology. 21(3): 25-50.
33. Zolghadri, S., Bahrami, A., Hassan Khan, M. T., Munoz-Munoz, J., Garcia-Molina, F., Garcia-Canovas, F. and Saboury, A. A. 2019. A comprehensive review on tyrosinase inhibitors. Journal of Enzyme Inhibition and Medicinal Chemistry, 34(1): 279-309.