کاوش و تبیین پدیده تصمیم‌هراسی مدیران در سازمان‌های دولتی (مورد مطالعه: وزارت کشور و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی)

مطالعات رفتاری در مدیریت

مقاله 2، دوره 13، شماره 29، اردیبهشت 1401، صفحه 18-53   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

زهرا رضایی¹؛ اردشیر شیری^{* 2}؛ زهرا علیپور درویش³؛ ندا نفری⁴

¹دانشجوی دکتری مدیریت دولتی، مدیریت منابع انسانی، دانشکده مدیریت و علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، تهران، ایران

²دانشیار گروه مدیریت منابع انسانی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه ایلام، ایلام، ایران

³دانشیار، گروه مدیریت دولتی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی،تهران، ایران

⁴استادیار گروه مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت و علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی،واحد تهران شمال، تهران، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر کاوش و تبیین تصمیم­هراسی مدیران در دو وزارت­خانه­ کشور و تعاون، کار و رفاه اجتماعی بوده است. پژوهش به روش ترکیبی با استفاده از نظریه داده­بنیاد انجام شده است، که ابزار جمع­آوری اطلاعات بخش کیفی مصاحبه‌های نیمه ساختار­یافته و در بخش کمی، پرسشنامه محقق­ساخته بوده که روایی و پایایی آن تأیید شده است. که بر مبنای آن 16 مصاحبه با خبرگان انجام شد برای بخش کمی نمونه­ای متشکل از 253 نفر از مدیران و کارشناسان ارشد دو وزارت­خانه صورت گرفته است. که طی فرآیند کدگذاری، باز (475 کد)، محوری (60 کد) و انتخابی (26 کد) استخراج شد؛ که در قالب پارادایم کدگذاری عوامل طفره­روی در تصمیم­گیری، ناتوانی درک مساله، هراس از مواجه با تصمیم­گیری و تصمیم­گیری انتزاعی (پدیده­محوری)، ضعف در تصمیم­گیری، ترس از عواقب تصمیم، جو سازمانی، برنامه­محور نبودن تصمیمات سازمانی، فقدان تجربه تصمیم‌گیری، عدم دسترسی به اطلاعات واقعی (شرایط علی)، تأثیرپذیری تصمیم­گیری از افراد و گروه­های غیر­رسمی، فرقه­گرایی در سازمان، رویکردهای انتصاب مدیران (عوامل زمینه­ای)، اضطراب درونی مدیر، خودحفاظتی در تصمیم­گیری، فرهنگ سازمانی و عدم پرورش مدیران جسور (عوامل مداخله­گر)، عدم تفویض اختیار، رفع تکلیف اداری، فرار از مساله و محافظه­کاری در تصمیم‌گیری (راهبردها) و رفتار سیاسی نا­مشروع مدیران، ناتوانی آموخته شده، سیستم ارزشیابی عملکرد معیوب، پرورش مدیران خاکستری، مدیریت ناکارآمد (پیامدها) شناسایی شد. با توجه به یافته­های بخش کیفی تأیید ارتباط ابعاد با متغیرها و مدل معادلات ساختاری پژوهش که با نرم‌افزار Smart PLS3 انجام گرفت مشخص شد معیارهای GOF، Q²، Rsquare و Fsquare برای مدل ساختاری و مدل­های اندازه­گیری محاسبه شد که همگی مقادیر مجاز و قابل قبولی داشتند.

کلیدواژه‌ها

تصمیم گیری؛ تصمیم هراسی مدیران؛ جو‌سازمانی؛ طفره روی در تصمیم گیری؛ تصمیم گیری انتزاعی

مراجع

احمدی بالادهی، سید مهدی (1399)، تأثیر سبک­های تصمیم­گیری مدیران بر راهبردهای جانشین پروری در ناجا، فصلنامه نظارت و بررسی، سال سیزدهم، شماره 50، صص 65-84.

حجازی، اسد، صیادی، یاسر، 1399، فراتحلیلی بر رابطه بین به­کارگیری سیستم­های اطلاعات مدیریت و بهبود تصمیم­گیری مدیران، مدیریت فرهنگ سازمانی، دوره 18، شماره 2، صص 217-247.

جواهری، حدیث، امیری، مجتبی، سید جوادین، سید رضا، فرهی، علی، امین، فرشته (1399)، ارائه الگوی تصمیم­گیری اخلاقی مدیران منابع انسانی مورد مطالعه: سازمان­های فعال در صنعت دارو، مطالعات رفتار سازمانی، سال نهم، شماره 3، صص 31-84

دانائی فرد، حسن. (1399). آنچه کیفیت کشور­داری را تهدید می­کند: بدتصمیمی، بی­تصمیمی و تصمیم­گیری تاخیری. مطالعات مدیریت دولتی ایران، 3، (1)1 صص-25.

رضاییان، صهبا، خرازی، سید کمال، جمالی، احسان، نادری، ابوالقاسم (1398)، الگوی مفهومی تصمیم­گیری با رویکرد شناختی، فصلنامه تازه­های علوم شناختی، سال 21، شماره 1، صص 1-20.

سپهوند، رضا، فتحی چگینی، فریبرز، سلیمی، نجمه (1399)، جرأت­ورزی مدیر و انحراف خلاق: تبیین نقش میانجی شبکه­سازی سیاسی در دانشگاه­های دولتی ایران، فصلنامه مطالعات رفتار سازمانی، 9، (3)، صص 85-104.

شمس، زینب، ططهماسبی بروجنی، شهرزاد، بهلول، اکبر (1400). تأثیر هیجانات مثبت و منفی بر تصمیم گیری بازیکنان فوتبال، مطالعات روانشناسی ورزشی، دوره 10، شماره 35، صص 280-295.

محسنین، شهریار، اسفیدانی، محمد. رحیم، 1393، مدلسازی معادلات ساختاری به کمک نرم افزار لیزرل، تهران، نشر کتاب مهربان.

نائیجی، محمد جواد، اسفندیاری، زینب (1394)، تأثیر اعتماد به نفس بیش از حد و خوشبینی بر تصمیم به شروع فعالیت­های نوآورانه، نقش میانجی ادراک از خطر، توسعه کارآفرینی، شماره 3، صص 531-550.

Ait Yassine, F. (2017). The Role of Management Information Systems in the Effectiveness of Managerial Decision Making in Greater Irbid Municipality. Arabian J Bus Manage Review, 7: p. 315.

Belter, F., & De Colon, S, 2014, Dynamics of the entrepreneurial process: the innovative entrepreneur and the strategic decisions. Review of Business &Finance Studies, 5(1), pp.69-81

Bachkirov,A. (2015).Managerial decision making under specific emotions, Journal of Managerial Psychology, Vol. 30 Issue: 7, pp.861-874.

Bachrach, P., & Baratz, M. S,1992, Decisions and nondecisions: An analytical framework. The American Political Science Review, 57(3),pp 632-642.

Barsade, S., Brief, A. & Spataro, S. (2003). The affective revolution in organizational behavior: The emergence of a paradigm, Journal of Social Sciences, 2(3): 74- 80.

Corbo, V. (2011). Interaction of fear and stress: From healthy population samples to post-traumatic stress disorder, Journal of Health and Social Behavior, 38: 229- 244

Caraway, K., Tucker, C., Reinke, W. & Hall, C. (2003). Self-efficacy, goal orientation, and fear of failure as predictors of school engagement in high school students, Psychology in the Schools,40(1): 417- 427

Justus, A. H., Jooste, K., & Nangombe, J. P, 2016, Description of a model to facilitate male involvement in the reproductive health context by the registered nurses. International Journal of Advanced Nursing Studies, 5(1), pp.19.

Kumar, SH. & Jagacinski, C. (2006). Imposters have goals too: The imposter phenomenon and its relationship to achievement goal theory, Personality and Individual Difference, 40(1): 147- 157.

Missier, F D., Mantyla T., & Bruin D. (2012). Decision-making Competence, Executive Functioning, and General Cognitive Abilities, Journal of Behavioral Decision Making, 25, 331–351

Martin AC, Dumas F, Spaulding C,2014, Manzo-Silberman S. Management and decision-making process leading to coronary angiography and revascularization in octogenarians with coronary artery disease: Insights from a large single-center registry. Geriatr Gerontol Int. 15(5):pp. 544-552.

Mitchell, R. Busenitz, l. lant, T. Mc Dougall, P. Morse, E. Smith, J,2002, Toward Theory of Entrepreneurial Cognition: Rethinking the People Side of Entrepreneurship Research” Entrepreneurship Theory and Practice, 27(2), pp. 93-104

Schlosser, T., Dunning D., & Fetchenhauer D. (2013). What a Feeling: The Role of Immediate and Anticipated Emotions in Risky Decisions, Journal of Behavioral Decision Making, Vol 26, 13–30.

Shultz, K. S., Whitney, D. J., & Zickar, M. J. (2013). Measurement theory in action: Case studies and exercises. Routledge

Sweeny, K., Melnyk, D., Miller, W., & Shepperd, J. A, (2010), Information avoidance: Who, what, when, and why. Review of General Psychology,14(4), 340-353.

Vilarr, R, (2016), Deyad decisions-how long is too long? Journal of Hip Preservation Surgery, 3(3), PP.169–170.

William G, Ferrell JR, Chhoker A, (2002), Design of economically optimal acceptance sampling plans with inspection error. Comput Oper Res; 29: 1283-1300.

Weiner SJ, Kelly B, Ashley N, Binns-Calvey A, Sharma G, Schwartz A, et al, (2014), Content coding for contextualization of care: evaluating physician performance at patient-centered decision making. Med Decis Making; 34(1): PP.97-106

Welpe, I., Sporrle, M., Grichnik, D., Michl, T. & Audretsch, D. (2011). Emotions and opportunities: The interplay of opportunity evaluation, fear,joy, and anger as antecedent of entrepreneurial exploitation, Entrepreneurship Theory and Practice, 36(1): 69– 96.

Shultz, K. S., Whitney, D. J., & Zickar, M. J. (2013). Measurement theory in action: Case studies and exercises. Routledge

Sweeny, K., Melnyk, D., Miller, W., & Shepperd, J. A, (2010), Information avoidance: Who, what, when, and why. Review of General Psychology,14(4), 340-353.

Vilarr, R, (2016), Deyad decisions-how long is too long? Journal of Hip Preservation Surgery, 3(3), PP.169–170.

William G, Ferrell JR, Chhoker A, (2002), Design of economically optimal acceptance sampling plans with inspection error. Comput Oper Res; 29: 1283-1300.

Weiner SJ, Kelly B, Ashley N, Binns-Calvey A, Sharma G, Schwartz A, et al, (2014), Content coding for contextualization of care: evaluating physician performance at patient-centered decision making. Med Decis Making; 34(1): PP.97-106

Welpe, I., Sporrle, M., Grichnik, D., Michl, T. & Audretsch, D. (2011). Emotions and opportunities: The interplay of opportunity evaluation, fear,joy, and anger as antecedent of entrepreneurial exploitation, Entrepreneurship Theory and Practice, 36(1): 69– 96.