اثربخشی بازی‌های آموزشی مبتنی بر یادگیری هیجانی- اجتماعی بر همدلی و شایستگی اجتماعی در کودکان پیش‌دبستانی

روانشناسی اجتماعی

مقاله 1، دوره 10، شماره 63، فروردین 1401، صفحه 1-15   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

محمود حکیمی فریمانی¹؛ فریده حمیدی^{* 2}؛ حسین اکبری امرغان³

¹دانشجوی دکتری، گروه روانشناسی، واحد بجنورد، دانشگاه آزاد اسلامی، بجنورد، ایران

²دانشیار روانشناسی، گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران

³استادیار، گروه روانشناسی، واحد قوچان، دانشگاه آزاد اسلامی، قوچان، ایران

چکیده

هدف این پژوهش تعیین اثربخشی بازی‌های آموزشی مبتنی بر یادگیری هیجانی- اجتماعی بر همدلی و شایستگی اجتماعی در کودکان پیش‌دبستانی بود. این پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه پژوهش کودکان پیش‌دبستانی ناحیه 4 شهر مشهد در سال تحصیلی 1400-1399 بودند. نمونه پژوهش 48 نفر بودند که با روش نمونه‌گیری دردسترس انتخاب و به‌صورت تصادفی با کمک قرعه‌کشی در دو گروه مساوی جایگزین شدند و گروه آزمایش 20 جلسه 45 دقیقه با روش بازی‌های آموزشی مبتنی بر یادگیری هیجانی- اجتماعی آموزش دید و گروه کنترل در این مدت آموزشی دریافت نکرد. داده‌ها با دو خرده‌مقیاس همدلی و شایستگی اجتماعی در مقیاس ارزش‌های هیجانی- اجتماعی و تاب‌آوری برای کودکان پیش‌دبستانی (راویتچ، 2013) گردآوری و با آزمون‌های خی‌دو، تی مستقل و تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر تحلیل شدند. یافته‌ها نشان داد که در مرحله پیش‌آزمون گروه‌های آزمایش و کنترل از نظر هیچ‌یک از متغیرهای همدلی و شایستگی اجتماعی تفاوت معنی‌داری نداشتند (05/0P>)، اما در مراحل پس‌آزمون و پیگیری از نظر هر دو متغیر مذکور تفاوت معنی‌داری داشتند (05/0P<). دیگر یافته‌ها نشان داد که مداخله به روش بازی‌های آموزشی مبتنی بر یادگیری هیجانی- اجتماعی باعث افزایش معنی‌دار همدلی و شایستگی اجتماعی در کودکان پیش‌دبستانی شد و نتایج مداخله در مرحله پیگیری نیز حفظ شد (05/0P<). نتایج نشان‌دهنده اثربخشی روش بازی‌های آموزشی مبتنی بر یادگیری هیجانی- اجتماعی بر افزایش همدلی و شایستگی اجتماعی در کودکان پیش‌دبستانی بود. بنابراین، برای بهبود ارزش‌های هیجانی- اجتماعی کودکان پیش‌دبستانی می‌توان از روش بازی‌های آموزشی مبتنی بر یادگیری هیجانی- اجتماعی در کنار سایر روش‌ها استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

بازی‌های آموزشی# یادگیری هیجانی- اجتماعی# همدلی؛ شایستگی اجتماعی# کودکان پیش‌دبستانی

مراجع

امامقلی‌وند، فاطمه؛ کدیور، پروین و شریفی، حسن پاشا. (1397). شاخص‌های روانسنجی پرسشنامه شایستگی هیجانی- اجتماعی دانش‌آموزان (SECQ). فصلنامه اندازه‌گیری تربیتی، 9(33)، 101-79. ##

حسینیان، سیمین؛ نوری‌پور لیاولی، رقیه؛ محولاتی، آزاده و اکبری‌زاده، اعظم. (1399). اثربخشی آموزش مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر همدلی و انعطاف‌پذیری شناختی زنان دارای همسر جانباز. فصلنامه روانشناسی نظامی، 11(42)، 18-5. ##

زینلی ده‌رجبی، زهرا و عاشوری، محمد. (1400). تاثیری بازی درمانی مبتنی بر رویکرد اکسلاین بر ارزش‌های اجتماعی هیجانی و تاب‌آوری کودکان کم‌شنوای پیش‌دبستانی. مجله پژوهش‌نامه روانشناسی مثبت، 7(4)، 24-13. ##

عاشوری، محمد و یزدانی‌پور، معصومه. (1398). بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی فارسی مقیاس ارزش‌های اجتماعی- هیجانی و تاب‌آوری در کودکان عادی و ناشنوای پیش‌دبستانی. نشریه توانمندسازی کودکان استثنایی، 10(3)، 124-109. ##

Anthony, C. J., Elliott, S. N., DiPerna, J. C., & Lei, P. W. (2020). Multirater assessment of young children's social and emotional learning via the SSIS SEL brief scales – preschool forms. Early Childhood Research Quarterly, 53, 625-637. ##

Bedard, C., Hanna, S., & Cairney, J. (2020). A longitudinal study of sport participation and perceived social competence in youth. Journal of Adolescent Health, 66(3), 352-359. ##

Carrizales, A., Branje, S., & Lannegrand, L. (2021). Disentangling between- and within-person associations between empathy and prosocial behaviours during early adolescence. Journal of Adolescence, 93, 114-125. ##

Cheng, Y. J., & Ray, D. C. (2016). Child-centered group play therapy: Impact on social-emotional assets of kindergarten children. Journal for Specialists in Group Work, 41(3), 209-237. ##

Chinekesh, A., Kamalian, M., Eltemasi, M., Chinekesh, Sh., & Alvai, M. (2014). The effect of group play therapy on social-emotional skills in pre-school children. Global Journal of Health Science, 6(2), 163-167. ##

Daunic, A. P., Corbett, N. L., Smith, S. W., Algina, J., Poling, D., Worth, M., & et al. (2021). Efficacy of the social-emotional learning foundations curriculum for kindergarten and first grade students at risk for emotional and behavioral disorders. Journal of School Psychology, 86, 78-99. ##

Domitrovich, C. E., Durlak, J. A., Staley, K. C., & Weissberg, R. P. (2017). Social-emotional competence: An essential factor for promoting positive adjustment and reducing risk in school children. Journal of Child Development, 88(2), 408-416. ##

Dracinschi, M. C. (2012). The development of social and emotional abilities of primary school children. Procedia – Social and Behavioral Sciences, 55, 618-627. ##

Dunn, M. E. (2019). The impact of a social emotional learning curriculum on the social-emotional competence of elementary-age students. Doctor of Philosophy Dissertation, South Carolina: Clenson University. ##

Figueiredo, P., Azeredo, A., Barroso, R., & Barbosa, F. (2020). Psychometric properties of teacher report of social-emotional assets and resilience scale in preschoolers and elementary school children. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment, 42(5), 799-807. ##

Higgins, D., Zibrek, K., Cabral, J., Egan, D., & McDonnell, R. (2022). Sympathy for the digital: Influence of synthetic voice on affinity, social presence and empathy for photorealistic virtual humans. Computers & Graphics, 104, 116-128. ##

Hirn, S. L., Thomas, J., & Zoelch, C. (2018). The role of empathy in the development of social competence: a study of German school leavers/ International Journal of Adolescence and Youth, 24(1), 1-13. ##

Mantz, L. S., Bear, G. G., Yang, C., & Harris, A. (2018). The Delaware social-emotional competency scale (DSECS-S): Evidence of validity and Reliability. Child Indicators Research, 11(1), 137-157. ##

Massachusetts Standards for Preschool and Kindergarten. (2015). Social and emotional learning, and approaches to play and learning. Boston: University of Massachusetts Boston. ##

McCallops, K., Barnes, T. N., Berte, I., Fenniman, J., Jones, I., Navon, R., & Nelson, M. (2019). Multirater assessment of young children's social and emotional learning via the SSIS SEL brief scales – preschool forms. International Journal of Educational Research, 94, 11-28. ##

McKenna, L., Brown, T., Williams, B., & Lau, R. (2020). Empathic and listening styles of first year undergraduate nursing students: A cross-sectional study. Journal of Professional Nursing, 36(6), 611-615. ##

Meyers, D. C., Domitrovich, C. E., Dissi, R., Trejo, J., & Greenberg, M. T. (2019). Supporting systemic social and emotional learning with a schoolwide implementation model. Evaluation and Program Planning, 73, 53-61. ##

Miller, M. L., Strassnig, M. T., Bromet, E., Depp, C. A., Jonas, K., Lin, W., & et al. (2021). Performance-based assessment of social skills in a large sample of participants with schizophrenia, bipolar disorder and healthy controls: Correlates of social competence and social appropriateness. Schizopherenia Research, 236, 80-86. ##

Ravitch, N. K. (2013). Development and preliminary validation of the social-emotional assets and resiliency scale for preschool. PhD Dissertation of Special Education and Clinical Sciences, USA: University of Oregon. ##

Salter, K., Beamish, W., & Davies, M. (2016). The effects of child-centered play therapy (CCPT) on the social and emotional growth of young Australian children with autism. International Journal of Play Therapy, 25(2), 78-90. ##

Schuller, I., & Demetriou, Y. (2018). Physical activity interventions promoting social competence at school: A systematic review. Educational Research Review, 25, 39-55. ##

Sheridan, S. M., Knoche, L. L., Boise, C. E., Moen, A. L., Lester, H., Edwards, C. P., & et al. (2019). Supporting preschool children with developmental concerns: Effects of the Getting Ready intervention on school-based social competencies and relationships. Early Childhood Research Quarterly, 48, 303-316. ##

Wang, Q., Yang, M., Deng, X., Wang, S., Zhou, B., Li, X., & et al. (2022). Explorations on risk profiles for overweight and obesity in 9501 preschool-aged children. Obesity Research & Clinical Practice, 16(2), 106-114. ##

Yazdanipour, M., Ashori, M., & Abedi, A. (2022). Impact of group therapy play on the social-emotional assets and resilience in children with hearing loss. International Journal of Play Therapy, 31(2), 107-118. ##