توسعه پایدار گردشگری روستایی با رویکرد کاهش فقر (موردپژوهش روستای بیشه)

فصلنامه جغرافیایی فضای گردشگری

دوره 11، شماره 42، خرداد 1401، صفحه 43-58   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

مهدی صادقیها^*

کارشناس ارشد برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

گردشگری فعالیتی است همه‌جانبه که در توسعه اجتماعی و اقتصادی بسیار مؤثر است. از طرفی گردشگری در جهت کاهش فقر به‌منظور افزایش دریافت سود خالص قشر فقیر از گردشگری و اطمینان از کمک رشد گردشگری به کاهش فقر، طراحی شده‌است. این پژوهش با هدف برنامه‌ریزی گردشگری پایدار با تأکید بر کاهش فقر در روستای بیشه که از مناطق دارای پتانسیل گردشگری در شهرستان خرم‌آباد است تدوین گردیده‌است که در بطن خود از مفاهیم گردشگری روستایی نیز استفاده می‌کند. پژوهش حاضر از نوع توصیفی تحلیلی است. در شناخت از روش‌های مطالعات اسنادی و روش‌های پیمایشی نظیر پرسشنامه استفاده شده است. در پرسشنامه از مردم بومی، مسئولین و گردشگران نظرخواهی شد و به دلیل پایین بودن تعداد جامعه آماری از روش اشباع نظری برای دستیابی به تعداد هر نمونه استفاده شد. در تجزیه‌وتحلیل از روش‌های برنامه‌ریزی راهبردی نظیر ماتریس qspm و جدول سوات استفاده شد. همچنین بر اساس مدلی منتج شده از سه گونه گردشگری مطرح‌شده در پژوهش، شش مقوله جاذبه‌های توریستی، اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی، آموزشی، محیط زیستی و دولتی با شناخت، تحلیل و ارائه راهکارها مسیر دستیابی به اهداف را ترسیم کردند. در پایان نتایج تحقیق نشان داد که روستای بیشه به همراه روستاهای قمر آن می‌توانند از طریق زیرساخت سبز (سبزراه ها) به یکدیگر متصل شوند و یک مجموعه‌ی گردشگری ایجاد شود و گردشگر بیشتری را به این منطقه جذب کنند، از پتانسیل‌های طبیعی و صنایع‌دستی روستا استفاده شود و با مشارکت مردم در فعالیت‌های مربوط به گردشگری، فقر مردم محلی این منطقه نیز کاهش یابد.

کلیدواژه‌ها

گردشگری حامی فقرا؛ گردشگری پایدار؛ گردشگری روستایی؛ برنامه‌ریزی راهبردی؛ روستای بیشه

مراجع

 

• رمضان‌زاده لسبوئی، م. اکبریان رونیزی، س. رمضانی فر، ح. حیدری، ز. 1394. توسعۀ گردشگری در شهرهای ساحلی و امنیت اجتماعی (مطالعۀ موردی: شهر تنکابن). پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری. 309-324.
• صادقیها, م, نوری, س. (1400). برنامه‌ریزی توسعه گردشگری و فضایی شهر نور با بهره‌گیری از رهیافت شهر خردورز. فصلنامه جغرافیایی فضای گردشگری, 10(38), 1-18.
• قره نژاد، ح. 1374. مقدمه‌ای بر اقتصاد و سیاست‌گذاری توریسم. چاپ اول. انتشارات مانی.131 صفحه.
• مرکز آمار ایران، 1390، بلوک‌ها و اطلاعات آماری شهرستان خرم آباد.
• محلاتی، ص. 1382. جهان گردی شهری. چاپ اول. نشر دانشگاه شهید بهشتی.196 صفحه.
• منشی زاده، ر ، نصیری، ف، 1380، گردشگری روستایی : انتشارات منشی.478 صفحه.
• Blancas, F. J., & Lozano-Oyola, M. (2022). Sustainable tourism evaluation using a composite indicator with different compensatory levels. Environmental Impact Assessment Review, 93
• Goodwin, H. (2006). community-based tourism. UK: University sussex.
• Helgadóttir, G., & Dashper, K. (2021). 20 years of Nordic rural tourism research: a review and future research agenda. Scandinavian Journal of Hospitality and Tourism, 21(1), 60-69.‏
• Kotler, P., & Gertner, D. (2002). Country as brand,product,and beyond:A place marketing and brand management perspective. Journal of Brand Management,9, 249–261.
• Knight, D. W. (2018). An institutional analysis of local strategies for enhancing pro-poor tourism outcomes in Cuzco, Peru. Journal of Sustainable Tourism, 26(4), 631-648.‏
• Liu, Y., & Yu, J. (2022). Path dependence in pro-poor tourism. Environment, Development and Sustainability.
• Lo, K., Li, J., Wang, M., Li, C., Li, S., & Li, Y. (2019). A comparative analysis of participating and non-participating households in pro-poor tourism in Southern Shaanxi, China. Tourism Planning & Development, 16(3), 318-333.‏
• Martínez, J. M. G., Martín, J. M. M., Fernández, J. A. S., & Mogorrón-Guerrero, H. (2019). An analysis of the stability of rural tourism as a desired condition for sustainable tourism. Journal of Business Research, 100, 165-174.‏
• Musavengane, R.(2018).Toward pro-poor local economic development in Zimbabwe The role of pro-poor tourism.African Journal of Hospitality,Tourism and Leisure,7(1),114.‏
• Pato, L., & Kastenholz, E. (2017). Marketing of rural tourism–a study based on rural tourism lodgings in Portugal. Journal of Place Management and Development.‏
• Roe, D. &. (2001). Pro -Poor Tourism: Harnessing the World’sLargest Industry for the World’s PoorWorld summit on sustainable development.
• Rosalina, P. D., Dupre, K., & Wang, Y. (2021). Rural tourism: A systematic literature review on definitions and challenges. Journal of Hospitality and Tourism Management, 47, 134-149.‏
• Streimikiene, D., Svagzdiene, B., Jasinskas, E., & Simanavicius, A. (2021). Sustainable tourism development and competitiveness: The systematic literature review. Sustainable development, 29(1), 259-271.‏
• Strange, l. (2007). Pro-Poor Tourism in the Greater Mekong Sub-Region.
• Villanueva-Álvaro, J. J., Mondéjar-Jiménez, J., & Sáez-Martínez, F. J. (2017). Rural tourism: Development, management and sustainability in rural establishments. Sustainability, 9(5), 818.‏
• Wen, S., Cai, X., & Li, J. (2021). Pro-poor tourism and local practices: An empirical study of an autonomous county in China. Sage Open, 11(2).
• Yu, L., Wang, G., & Marcouiller, D. W. (2019). A scientometric review of pro-poor tourism research: Visualization and analysis. Tourism Management Perspectives, 30, 75-88.‏
• Zeng, B. (2018). How can social enterprises contribute to sustainable pro-poor tourism development?. Chinese Journal of Population Resources and Environment, 16(2), 159-170.‏