تحلیلی بر توسعه یافتگی مناطق یازده گانه شهر شیراز از نظر خدمات گردشگری

فصلنامه جغرافیایی فضای گردشگری

دوره 11، شماره 42، خرداد 1401، صفحه 59-80   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

محمدجعفر نامدار¹؛ علی شکور^{* 2}؛ احمدعلی خرم بخت³

¹دانشجوی دکتری، گروه جغرافیا، واحد لارستان، دانشگاه آزاد اسلامی، لارستان، ایران

²استاد گروه جغرافیا، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی، مرودشت، ایران

³استادیار گروه جغرافیا، واحد لارستان، دانشگاه آزاد اسلامی، لارستان، ایران

چکیده

با شروع انقلاب صنعتی و گسترش شهرنشینی انگیزه مسافرت و تفریح برای تأمین احتیاجات روحی انسان به امری ضروری مبدل گردید، این مهم در دهه‌های اخیر پدیده جهانی را به وجود آورد که اصطلاح صنعت گردشگری را بر آن نهاده‌اند. ورود گردشگر به یک مکان می‌تواند اثرات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی مهمی در آن محیط برای جای گذارد و باعث توسعه و پیشرفت منطقه شود. هدف پژوهش حاضر ارزیابی توسعه یافتگی مناطق یازده‌گانه شهر شیراز از نظر خدمات گردشگری می‌باشد. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش توصیفی - تحلیلی می‌باشد. اطلاعات و داده‌های مورد نیاز در این پژوهش، با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و آمارنامه سال 1398 گردآوری شده است. جهت تحلیل، ابتدا داده‌ها استاندارد سازی شده و در نهایت با بهره‌گیری از روش اسکالوگرام مناطق یازده‌گانه شهر شیراز رتبه‌بندی شد. نتایج پژوهش نشان داد که از نظر شاخص‌های مورد بررسی منطقه یک با امتیاز 79 در رتبه اول گردشگری و بسیار برخوردار قرار دارد. همچنین مناطق چهار و یازده علی­رغم موقعیت جغرافیایی به دلیل جمعیت زیاد و عدم توجه مدیران مربوطه از نظر شاخص‌ها و عناصر تأمین کننده توسعه پایدار گردشگری با امتیاز‌های 46 و 49 درسطح تا حدودی برخوردار و رتبه‌های آخر شناخته شدند. نتایج حاصل از این پژوهش حاکی از وجود شکاف بین مناطق یازده‌گانه شیراز از نظر توسعه گردشگری می‌باشد و در این بین هیچ کدام از مناطق در شرایط کم برخوردار قرار نگرفته است.

کلیدواژه‌ها

توسعه؛ توسعه پایدار شهری؛ خدمات گردشگری و شهر شیراز

مراجع

 

• اطاعت، جواد ؛ نیکزاد، روح الله (1395). تأثیر تقسیم‌بندی سیاسی فضا بر توسعه منطقه‌ای: مطالعه موردی: استان‌های سواحل جنوبی ایران، پژوهش‌های جغرافیای ایران، 45، 2: 243-227.
• افراخته حسن، رهنمایی محمدتقی، طهماسبی اصغر، ایمنی قشلاق سیاوش.(1395). تحلیل نابرابری‌های فضایی در توسعه منابع گردشگری (مورد مطالعه: استان اردبیل)، گردشگری و توسعه،5، 1(7): 128-107.
• امانپور، سعید؛ ملکی، سعید؛ حسینی، شهپریان. (1396). تحلیل فضایی پراکنش جمعیت و توزیع خدمات در مناطق کلانشهر اهواز، جغرافیا و آمایش شهری-منطقه ای، 7، 22: 116-99.
• درستی، امیرعلی، ادیبی سده، مهدی، ادهمی، عبدالرضا. (1397). تحلیل فرهنگی اجتماعی نقش سرمایه اجتماعی بر توسعه پایدار شهری در استان اصفهان، فصلنامه توسعه اجتماعی(توسعه انسانی سابق)، 12،4: 184-167.
• رئیسی، محمد و رئیسی، اسماعیل. (1394).جستاری در سنجش توسعه یافتگی نواحی شهر شیراز. پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، 6(21)، 138-121.
• سرایی، محمد حسین و شمشیری، مسلم. (1392). بررسی وضعیت گردشگری در شهر شیراز در راستای توسعه پایدار با استفاده از تکنیک swot، جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، 24، 49: 88-69.
• شادالویی، فاطمه. (1400). بررسی تأثیر گردشگری در فرآیند توسعه پایدار شهری با تأکید بر نقش فرهنگ، پژوهش‌های گردشگری و توسعه پایدار، سال چهارم بهار شماره 1 (13): 82-
• ضرغام فرد، مسلم؛ مشکینی، ابوالفضل؛ پوراحمد، احمد. (1397). واکاوی جریان مسکن در نظریه‌های برنامه‌ریزی: دیدگاه تطبیقی و مقابله‌ای، فصلنامه جغرافیا و روابط انسانی، دوره 1، شماره 3.
• مولایی هشتجین، نصراله؛ دانش نظافت، علیرضا؛ معتمدی مهر، اکبر. (1395). مقایسه تطبیقی توسعه یافتگی مناطق شهری رشت با استفاده از روش‌های ارزیابی چند شاخصه، مطالعات برنامه‌ریزی سکونت‌های انسانی، سال یازدهم، شماره 34 : 16-1.
• مولایی هشجین، نصرالله، معتمدی مهر، اکبر و علیرضا دانش نظافت. (1397)، تحلیلی بر توسعه یافتگی مناطق شهری رشت با استفاده از تکنیک تاپسیس و آنتروپی شانون، مهندسی جغرافیایی سرزمین، دورة دوم، شماره 4، 14-1.
• میرزایی، سارا و زنگ آبادی، علی. (1399). تحلیل فضایی شاخص‌های گردشگـری و توسعة شهـری با رویکـرد شهرشـاد (مطالعه موردی: کلانشهر شیراز)، نشریه جغرافیا و برنامه‌ریزی، سال24، شماره 73: 404-379.
• نادیان، م. (1392). ارزیابی مسابقات گردشگری ایران از ابتدای چهارم به برنامه پنجم توسعه. دوره تحصیلات تکمیلی. دانشگاه علامه طباطبایی تهران، ایران.
• نظریان، اصغر، شوهانی، نادر. (1395). توانمند سازی نظام مدیریت شهری بر اساس الگوی شهر شهروند مدار در ایلام، چشم‌انداز جغرافیایی(مطالعات انسانی)، سال ششم، شماره 16:151-134.
• نظم فر، حسین؛ محمدی، چنور. (1396).سنجش کیفیت زندگی شهری(مطالعه موردی: منطقه دوشهر اردبیل)، مجله آمایش محیط، دوره 10 ،شماره 36 ، 92-69.
• یاوری، محمدکاظم؛ یزدانی، سعید و شیخ الاسلامی، علیرضا. (1397). بررسی اهمیت برنامه‌های ارتقاء کیفیت فضاهای شهری با تأکید بر توسعه گردشگری، مطالعات مدیریت شهری، 10، 35: 57-43.
• Chen,Y& Zhang, D.(2021). Evaluation and driving factors of city sustainability in Northeast China: An analysis based on interaction among multiple indicators, Sustainable Cities and Society, Volume 67,2210.
• - Mandić A, Kennell, J (2021). Smart governance for heritage tourism destinations: Contextual factors and destination management organization perspectives, Tourism Management Perspectives, Volume 39.
• - Mutana, S & Mukwada, G. (2019). Are policies and guidelines shaping tourism sustainability in South Africa? Critical Success Factors for tourism sustainability governance in the Drakensberg Region, Tourism and Hospitality Research, 20(2), 198-109.
• - Shidong Liu, Jianjun Zhang, Yuhuan Geng, Jiao Li, Yibo Wang, Jie Zhang (2021). Plausible response of urban encroachment on ecological land to tourism growth and implications for sustainable management, a case study of Zhangjiajie, China, Ecological Indicators, Volume 132.
• -Wang, F.; Lu, Y.; Li, J.; Ni, J.(2021). Evaluating Environmentally Sustainable Development Based on the PSR Framework and Variable Weigh Analytic Hierarchy Process. J. Environ. Res. Public Health, 18, 2836.