نقش تعدیلگر هزینه‌های تحقیق و توسعه بر رابطه بین محدودیت‌های مالی و تقسیم سود بر ارزش شرکت‌های دارویی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

پیشرفت های مالی و سرمایه گذاری

دوره 3، شماره 7، شهریور 1401، صفحه 94-73   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/afi.2022.1947065.1078

نویسندگان

حسین اکبری مقدم¹؛ میثم واحدیان^{* 1}؛ موسی ابراهیمی²

¹گروه حسابداری، واحد بردسکن، دانشگاه آزاد اسلامی، بردسکن، ایران.

²گروه حسابداری، واحد مبارکه، دانشگاه آزاد اسلامی، مبارکه، ایران.

چکیده

هدف: در پژوهش حاضر به بررسی نقش هزینه‌های تحقیق و توسعه بر رابطه بین محدودیت‌های مالی و تقسیم سود بر ارزش شرکت‌های دارویی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته شده است. ارزش‌گذاری شرکت‌ها، از ضروریات برنامه‌ریزی برای مدیران و سرمایه‌گذاران است. اگر شرکت در ایجاد ارزش موفق باشد، نه‌تنها سرمایه‌گذاران و افراد داخلی شرکت‌ها بلکه در سطح وسیع‌تر، جامعه از ایجاد ارزش بهره‌مند خواهد شد.
روش‌شناسی پژوهش: در این پژوهش شرکت‌های دارویی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بین سال‌های 1398-1391 شامل 34 شرکت مورد بررسی قرار گرفتند. اطلاعات با استفاده از داده‌های موجود در نرم‌افزار ره‌آورد نوین و بررسی گزارش‌ها و صورت‌های مالی از طریق مراجعه به وبگاه رسمی بورس اوراق بهادار تهران جمع‌آوری شد؛ و آزمون‌های همبستگی و رگرسیون فرضیه‌ها با استفاده از نرم‌افزار ایویوز 10 مورد آزمون قرار گرفت.
یافته‌ها: نتیجه آزمون فرضیه اول نشان داد که رابطه معکوس و معناداری بین محدودیت‌های مالی و ارزش شرکت‌های دارویی وجود دارد. نتایج حاصل از آزمون فرضیه دوم نشان داد که بین تقسیم سود و ارزش شرکت‌های دارویی رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد. در نهایت نتایج حاصل از آزمون فرضیه سوم نشان داد که هزینه‌های تحقیق و توسعه بر رابطه بین محدودیت‌های مالی و ارزش شرکت و فرضیه چهارم نیز نشان داد که هزینه‌های تحقیق و توسعه بر رابطه بین تقسیم سود و ارزش شرکت تأثیر معناداری دارد.
اصالت / ارزش افزوده علمی: نتایج این پژوهش علاوه بر توسعه مبانی نظری مخارج تحقیق و توسعه به‌ویژه در صنعت دارویی کشور به مدیران این صنعت و سرمایه‌گذاران کمک خواهد کرد تا هزینه‌های تحقیق و توسعه را با درنظرگرفتن عواملی همچون نحوه تغییر هزینه‌ها با آهنگ تغییر سودآوری شرکت‌ها و تأثیر مثبت هزینه‌های تحقیق و توسعه در بهینه‌کردن ارزش شرکت‌ها و اثرات منفی آن هنگام محدودیت مالی در طول زمان در نظر بگیرند. آنچه در این پژوهش برای اولین‌بار در ایران مورد بررسی قرار گرفت موجب خواهد شد ازاین‌پس در صنعت داروسازی توجه ویژه‌ای به مخارج تحقیق و توسعه و همچنین نقشی که هزینه‌های تحقیق و توسعه می‌تواند بر ارزش شرکت داشته باشد، شود.

کلیدواژه‌ها

ارزش شرکت؛ تقسیم سود؛ محدودیت‌های مالی؛ هزینه‌های تحقیق و توسعه

مراجع

امینی مهر، اکبر؛ فرخ نژاد، خدانظر؛ غریبی، مریم. (1393). تأثیر محدودیت‌های مالی ایرانی و خارجی بر عملکرد مالی شرکت‌های سرمایه‌گذاری پذیرفته شده دربورس اوراق بهادار تهران. کنفرانس بین المللی توسعه و تعالی کسب‌وکار، تهران.

برزگر، قدرت اله؛ حقیقت، طوبی. (1399). بررسی اثر تعدیل کنندگی معاملات با اشخاص وابسته بر رابطه بین افشای هزینه تحقیق و توسعه و ارزش شرکت. پژوهش های تجربی حسابداری، 10(1)، 225-203.

بشرونتن، موسی؛ گرکز، منصور. (1396). بررسی تاثیرگذاری برنامه ریزی مالیاتی بر ارزش شرکت در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. اولین کنفرانس ملی مطالعات نوین مدیریت در ایران، کرج. 

پاکدلان، سعید؛ ودیعی، محمد حسین؛ آذربراهمان، علیرضا؛ سلیم، سمیرا. (1399). بررسی رابطه تورش رفتار توده وار با ارزش شرکت های موجود در صنعت محصولات شیمیایی بورس اوراق بهادار تهران. پیشرفت‌های مالی و سرمایه‌گذاری، 1(1)، 36-19.

پورحیدری، امید؛ کیانی چنده، علی؛ باقری، مژگان. (1399). بررسی تأثیر سازوکارهای نظام راهبری شرکتی بر رابطۀ میان هزینۀ تحقیق و توسعه (R&D) و رشد شرکت. پژوهش های حسابداری مالی، 12(2)، 130-115.

تهرانی، رضا؛ حصارزاده، رضا. (1388). تاثیر جریان های نقدی آزاد و محدودیت در تامین مالی بر بیش سرمایه گذاری و کم سرمایه گذاری. تحقیقات حسابداری و حسابرسی، 1(3)، 67-50.

جامی، مجید؛ محمدی، فاطمه؛ سارانی، افسانه. (1398). بررسی تأثیر کیفیت حسابرسی بر ارزش شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. فصلنامه رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری، 3(14)، 76-65.

دستخوش، آسو؛ قنبری، مهرداد. (1397). مطالعه تأثیر محدودیت مالی و ساختار سرمایه بر ارزش شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، سومین کنفرانس بین المللی مدیریت، حسابداری و حسابرسی پویا، تهران.

دستگیر، محسن، بزاز زاده، حمید رضا. (1382). تاثیر میزان افشاء بر هزینه سهام عادی. تحقیقات مالی، 5(16)، 103-83.

دهقانی، علی؛ خردمند، کامران؛ عبدی، محمد. (1386). اثربخشی هزینه های تحقیق و توسعه. فصلنامه اقتصاد مقداری، 4(2)، 114-99.

رضایی، فرزین؛ پیری، عبدالله؛ نیلی، وحید. (1392). تأثیر سرمایه فکری بر ارزش بازار شرکت ها در مراحل مختلف چرخه حیات. فصلنامه مدیریت توسعه و تحول، (13)، 27-19.

رضوانی راز، کریم؛ رکابدار، قاسم؛ احمدی، محمدرمضان. (1388). بررسی رابطه بین جریان های نقد آزاد و سیاست تقسیم سود در شرکت های پذیرفته شده در بورس تهران. حسابداری مالی، 1(4)، 107-92.

طالبی مرادی، لیلا؛ سپهروند، سعید. (1396). بررسی تأثیر سیاست تقسیم سود و عملکرد مالی بر ارزش شرکت. اولین کنفرانس ملی نقش حسابداری، اقتصاد و مدیریت، تبریز.

عابدی، زهرا. (1389). تأثیر مخارج تحقیق و توسعه بر ارزش شرکت. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهرا، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی.

عباسی، ابراهیم؛ رستگارنیا، فاطمه. (1391). تاثیر ساختار مالکیت بر ارزش شرکت هادر بورس اوراق بهادار تهران. پژوهش‌های تجربی حسابداری، 2(3)، 50-33.

عبدی گلزار، بهمن؛ بادآور نهندی، یونس. (1400). ارتباط خطر اخلاقی مدیران با عدم نقد شوندگی سهام و ارزش شرکت با تاکید بر مکانیزم‌های حاکمیت شرکتی. پیشرفت‌های مالی و سرمایه‌گذاری، 2(5)، 90-67.

فتحی، سعید؛ مقدس، فرنوش؛ نادی، شیوا. (1392). سنجش محدودیت مالی شرکتهای سرمایه گذاری پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران: کاربرد روشهای رتبه بندی چند معیاره، ششمین کنفرانس توسعه نظام تامین مالی در ایران، تهران.

فخاری، حسین؛ یوسفعلی تبار، نصیبه. (1389). بررسی رابطه بین سیاست تقسیم سود و حاکمیت شرکتی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. بررسی‏‌های حسابداری و حسابرسی، 17(4)، 152-69.

فدائی نژاد، محمداسماعیل؛ اسدی، غلامحسین؛ اقبال نیا، محمد. (1390). بررسی اثر محدودیت های مالی روی حساسیت سرمایه گذاری بر جریان های نقدی. چشم انداز مدیریت مالی، 1(1)، 31-9.

کاشانی پور، محمد؛ راسخی، سعید؛ نقی نژاد، بیژن؛ رسائییان، امیر. (1389). محدودیت‌های مالی و حساسیت سرمایه‌گذاری به جریان‌های نقدی در بورس اوراق بهادار تهران. پیشرفت‌های حسابداری، 2(2)، 74-51.

کامران راد، صدیقه. (1396). بررسی رابطه بین محدودیت های مالی و بازده سهام در بورس اوراق بهادار تهران، چهارمین کنگره بین المللی پژوهش‌های نوین در مطالعات مدیریت، حسابداری و اقتصاد، شیراز.

محسنی ملکی، بهرام؛ صفائی قادیکلائی، سونیا. (1398). رابطه کیفیت سود و سود تقسیمی در شرکت های بورس اوراق بهادار تهران، سومین کنفرانس بین المللی تحولات نوین در مدیریت، اقتصاد و حسابداری، تهران.

وطن پرست، محمدرضا؛ ملکی، مصطفی. (1399). مقاله پژوهشی: بررسی ارتباط بین مخارج تحقیق و توسعه با روش های بودجه بندی سرمایه ای در صنایع بافناوری پیشرفته. راهبرد مدیریت مالی، 8(3)، 252-232.

هاشمی، سید عباس؛ صادقی، محسن؛ سروش یار، افسانه. (1389). ارزیابی نقش کیفیت سود بر الگو، شیوه تأمین مالی و کارایی سرمایه گذاری شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. تحقیقات حسابداری و حسابرسی، 2(6)، 101-86.

 

Abbasi, E., Rastegarnia, F. (2012). The Effect of Ownership Structure on Firms Value in Tehran Stock Exchange. Empirical Research in Accounting, 2(3), 33-50. [In Persian]

Abdigolzar, B., Badavar Nahandi, Y. (2022). The Effect of Moral Hazard of Managers on the Stock Illiquidity and Firm Value with Emphasis on Corporate Governance Mechanisms. Advances in Finance and Investment, 2(5), 90-67. [In Persian]

Abedi, Z. (2010). The effect of R&D expenditure on firm value. Master's thesis, Al-Zahra University, Faculty of Social and Economic Sciences. [In Persian]

Altaf, N., & Ahmad, F. (2019). Working capital financing, firm performance and financial constraints: Empirical evidence from India. International Journal of Managerial Finance.

Amini Mehr, A; Farrokhnejad, Kh; Gharibi, M. (2013). The Impact of Iranian and Foreign Financial Restrictions on the Financial Performance of Investment Companies Listed on the Tehran Stock Exchange. International Conference on Business Development and Excellence, Tehran. [In Persian]

Barzegar, G., Haghighat, T. (2020). Moderating Effects of Related Party Transactions on The Relation between Disclosure of Research and Development Expenditures and Firm's Value. Empirical Research in Accounting, 10(1), 203-225. [In Persian]

Basheronten, M., Gerkez, M. (2016). Investigating the Impact of Tax Planning on the Value of the Company in Companies Listed on the Tehran Stock Exchange. The First National Conference on New Management Studies in Iran, Karaj. [In Persian]

Bhattacharya, S. (1979). Imperfect Information, Dividend Policy, and “The Bird in the Hand” Fallacy. The Bell Journal of Economics, 10(1), 259.

Bond, S., & Meghir, C. (1994). Financial Constraints and Company Investment. Fiscal Studies, 15(2), 1–18.

Charitou, A., Lambertides, N., & Theodoulou, G. (2010). The Effect of Past Earnings and Dividend Patterns on the Information Content of Dividends When Earnings Are Reduced. Abacus, 46(2), 153–187.

Chen, S.-S., & Wang, Y. (2012). Financial constraints and share repurchases. Journal of Financial Economics, 105(2), 311–331.

Dastgir, F., Bezazzadeh, HR. (2003). The effect of disclosure on the cost of common stock. Financial Research, 5(16), 83-103. [In Persian]

Dastkhosh, A,. Ghanbari, M. (2017). Studying the effect of financial restrictions and capital structure on the value of companies listed in the Tehran Stock Exchange, Third International Conference On Dynamic Management, Accounting And Auditing, Tehran. [In Persian]

Dehghani, A,. Khordmand, K,. Abdi, M. (2007). The effectiveness of research and development costs. Quantitative Economics Quarterly, 4(2), 114-99. [In Persian]

Ehie, I. C., & Olibe, K. (2010). The effect of R&D investment on firm value: An examination of US manufacturing and service industries. International Journal of Production Economics, 128(1), 127–135.

Fadainejad, MI,. Asadi, Gh,. Iqbal Nia, M. (2011). Examining the effect of financial restrictions on the sensitivity of investment on cash flows. Journal of Financial Management Perspective, 1(1), 31-9. [In Persian]

Fakhari, H., Yousef Ali Tabar, N. (2010). The study of relationship between dividend policy & corporate governance in Tehran Stock Exchange. Accounting and Auditing Review, 17(4), 69-152. [In Persian]

Fathi, S,. Moghadas, F; Nadi, S. (2012). Measuring the financial constraints of investment companies admitted to the Tehran Stock Exchange: the application of multi-criteria ranking methods, the 6th conference on the development of the financing system in Iran, Tehran. [In Persian]

Hall, B. H. (1993). The Stock Market’s Valuation of R&D Investment During the 1980’s. The American Economic Review, 83(2), 259–264.

Hashemi, S., Sadeghi, M., Soroushyar, A. (2010). Evaluating the Role of Earnings Quality on Pattern, Financing and Investment Efficiency of Listed Companies in Tehran Stock Exchange. Accounting and Auditing Research, 2(6), 86-101. [In Persian]

Jami, M,. Mohammadi, F,. Sarani, l. (2018). Investigating the impact of audit quality on the value of companies listed in the Tehran Stock Exchange. Journal of New Research Approaches in Management and Accounting, 3(14), 65-76. [In Persian]

Jiang, W., & Stark, A. W. (2013). Dividends, research and development expenditures, and the value relevance of book value for UK loss-making firms. The British Accounting Review, 45(2), 112–124.

Kamran Rad, S. (2016). Investigating the relationship between financial constraints and stock returns in Tehran Stock Exchange, the 4th International Congress of New Researches in Management, Accounting and Economics Studies, Shiraz. [In Persian]

Khashanipour, M., Rasekhi, S., Naghinejad, B., Rassayian, A. (2011). Financial Constraints and Investment-Cash Flow Sensitivity in Tehran Stock Exchange. Journal of Accounting Advances, 2(2), 51-74. [In Persian]

Kim, J., Yang, I., Yang, T., & Koveos, P. (2021). The impact of R&D intensity, financial constraints, and dividend payout policy on firm value. Finance Research Letters, 101802.

Kowsari, A., & Shorvarzi, M. R. (2017). The Relationship between Working Capital Management, Financial Constraints and Performance of Listed Companies in Tehran Stock Exchange. Journal of Politics and Law, 10(2), 248.

‌Kraft, K., & Ugarković, M. (2006). Profit sharing and the financial performance of firms: Evidence from Germany. Economics Letters, 92(3), 333–338.

Mohseni Maleki, B,. Safaei Ghadikolaei, S. (2019). The relationship between profit quality and dividend profit in tehran stock exchange companies. The third international conference on new developments in management, economics and accounting. [In Persian]

Pakdelan, S., Vadeei, M., Azarbrahman, A., Salim, S. (2020). Investigating the Relationship between herding Behavior Bias and Value of Companies in the Chemical Products Industry of Tehran Stock Exchange. Advances in Finance and Investment, 1(1), 19-36. [In Persian]

Palomino-Tamayo, W., Timana, J., & Cerviño, J. (2020). The Firm Value and Marketing Intensity Decision in Conditions of Financial Constraint: A Comparative Study of the United States and Latin America. Journal of International Marketing, 28(3), 21–39.

Pourheydari, O., Kiani Chandeh, A., Bagheri, M. (2020). Investigating the Impact of Corporate Governance Mechanisms on the Relationship between Research and Development Expenditurs and Firm Growth. Journal of Financial Accounting Research, 12(2), 115-130.[In Persian] 

Razvani Raz, K,. Rakbadar, Q,. Ahmadi, MR. (2009). Investigating the relationship between free cash flows and dividend policy in companies listed on the Tehran Stock Exchange. Financial Accounting, 1(4), 92-107. [In Persian]

Rezaei, F., Piri, A., Nili, V. (2013). Influence of Intellectual Capital on Firm’s Market Value in Different Life-Cycle Stages. Journal of Development & Evolution Mnagement, (13), 19-27. [In Persian]

Talebi Moradi, L,. Sepehrvand, S. (2016). Investigating the Impact of Profit Sharing Policy and Financial Performance on Company Value. First National Conference on the Role of Accounting, Economics and Management, Tabriz. [In Persian]

Tehrani, R., Hesarzadeh, R. (2009). The effect of free cash flow and financing constraints on over-investment and under-investment. Accounting and Auditing Research, 1(3), 50-67. [In Persian]

Vatanparast, M., Maleki, M. (2020). Investigating the Relationship between Research and Development Expenditures and Capital Budgeting Methods in Advanced Technology Industries. Financial Management Strategy, 8(3), 232-252. [In Persian]

Weitzman, M., & Kruse, D. (1990). Profit sharing and productivity,1990. 95-142.‏