بررسی فیتوشیمیایی، ضدمیکروبی و عملکرد سمیت سلولی عصاره‌های مختلف گیاه داروییL. Rosa persica در خراسان شمالی

اکوفیتوشیمی گیاهان دارویی

دوره 10، شماره 3 - شماره پیاپی 39، آبان 1401، صفحه 41-55   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/ejmp.2022.1951443.1677

نویسندگان

علی کوهستانیان¹؛ مریم تاتاری^{* 2}؛ ملیحه صمدی کاظمی³؛ احمد اصغرزاده⁴؛ سیده فائزه تقی زاده⁵

¹دانشجوی دکتری، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، واحد شیروان، دانشگاه آزاد اسلامی، شیروان، ایران

²استادیار، گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، واحد شیروان، دانشگاه آزاد اسلامی، شیروان، ایران

³استادیار، گروه شیمی، دانشکده علوم، واحد بجنورد، دانشگاه آزاد اسلامی، بجنورد، ایران

⁴استادیار، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، واحد شیروان، دانشگاه آزاد اسلامی، شیروان، ایران

⁵پسا دکترا، مرکز تحقیقات علوم دارویی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

این مطالعه با هدف شناسایی و تعیین مقدار متابولیت­های ثانویه، بررسی ضدمیکروبی و سمیت سلولی در عصاره­های مختلف اندام­ هوایی گیاه دارویی رز ایرانی
(Rosa persica L.) به روش کروماتوگرافی مایع- اسپکترومتر جرمی (LC- MS/MS) در یک طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. گیاه رز ایرانی از شهرستان شیروان واقع در استان خراسان شمالی در اواخر تابستان سال 1399 جمع آوری شد و عصاره­های متانولی، پترولیوم اتری، اتیل استاتی و آبی از اندام هوایی آن به روش خیساندن تهیه گردید. با استفاده از سیستم کروماتوگرافی مایع- اسپکترومتر جرمی مشخص شد که عصاره متانولی دارای بالاترین مقادیر ترکیبات رزمارینیک اسید بود. بررسی اثرات آنتی میکروبی عصاره­های مختلف به روش تعیین حداقل غلظت مهارکنندگی و حداقل غلظت کشندگی انجام شد. نتایج بررسی عملکرد عصاره‌ها بر سویه­های استافیلوکوکوس اورئوس، استافیلوکوکوس اپیدرمیس، میکروکوکوس لوتئوس، باسیلوس سرئوس، سدوموناس اوروژینوزا، سالمونلا تیفی، سراشیا مارسسنز، اشرشیا کلی، کاندیدا آلبیکنس، آسپرژیلوس نایجر نشان داد که در همه تیمارها باکتری‌های گرم منفی در مقایسه با گرم مثبت مقاومت بیشتری را از خود نشان دادند. در تمامی عصاره‌ها، حساس‌ترین سویه، استافیلوکوکوس اورئوس بود که به ترتیب با حداقل غلظت مهارکنندگی و کشندگی برابر 0/13±10/89و 0/33±19/34 میکروگرم بر میلی‌لیتر در عصاره متانولی بیشترین اثر را داشت. عصاره­ متانولی اندام هوایی به ترتیب دارای اثرات آنتی میکروبی معنی دار قوی تری بودند. بر اساس نتایج سمیت سلولی عصارهای مختلف بر روی سلول‌های MCF-7، DU-145، PC3،A2780 ،C26 ،U-87-MG ، MDA-MB-231 وHela  عصاره متانولی دارای بیشترین اثرات سمیت سلولی بر روی تمام رده‌های سلولی مورد مطالعه بود. کمترین اثرات سمیت سلولی مربوط به عصاره آبی اندام هوایی بود. در تمام تیمارها و رده‌های سلولی،IC50  کمتر از 400μg/ml  بود. فعالیت‌های بیوشیمیایی و بیولوژیکی R. persica ممکن است به ترکیبات فنلی آن مربوط باشد، بنابراین مطالعات بیشتر توصیه می‌شود. نتایج نشان داد که گیاه مورد مطالعه در این تحقیق غنی از اسیدهای فنلی است که می­تواند از بسیاری از آسیب­های ناشی از رادیکال­های آزاد جلوگیری کند.

کلیدواژه‌ها

آنتی باکتریال؛ رز ایرانی (Rosa persica L.)؛ حداقل غلظت مهارکنندگی؛ حداقل غلظت کشندگی؛ سمیت سلولی؛ فیتوشیمی

مراجع

1. Ayati, Z., Amiri, M.S., Ramezani, M., Delshad, E., Sahebkar, A., Emami, S.A. 2018. Phytochemistry, traditional uses and pharmacological profile of Rose hip: A review. Current pharmaceutical design, 24: 4101-4124.
2. Azadmanesh, R., Tatari, M., Asgharzade, A., Taghizadeh, S.F., Shakeri, A. 2021. GC/MS profiling and biological traits of Eucalyptus globulus essential oil exposed to solid lipid nanoparticle (SLN). Journal of essential oil bearing plants, 24: 863-878.
3. Chen, Y., Liu, Z-J., Liu, J., Liu, L-K., Zhang, E-S., Li, W-L. 2015. Inhibition of metastasis and invasion of ovarian cancer cells by crude polysaccharides from Rosa roxburghii tratt in vitro. Asian Pacific Journal of Cancer Prevention, 15(23):10351-4.
4. Cheng, B.C.Y., Fu, X.-Q., Guo, H., Li, T., Wu, Z.-Z., Chan, K., Yu, Z.-L. 2016. The genus Rosa and arthritis: Overview on pharmacological perspectives. Pharmacological research 114: 219-234.
5. Djenane, D., Aïder, M., Yangüela, J., Idir, L., Gómez, D., Roncalés, P. 2012. Antioxidant and antibacterial effects of Lavandula and Mentha essential oils in minced beef inoculated with coli O157: H7 and S. aureus during storage at abuse refrigeration temperature. Meat Science, 92: 667-674.
6. El Omari, K., Hamze, M., Alwan, S., Osman, M., Jama, C., Chihib, N.-E. 2019. In-vitro evaluation of the antibacterial activity of the essential oils of Micromeria barbata, Eucalyptus globulus and Juniperus excelsa against strains of Mycobacterium tuberculosis (including MDR), Mycobacterium kansasii and Mycobacterium gordonae. Journal of infection and public health, 12: 615-618.
7. Emami, A., Mousavi, Z., Ramezani, V., Shoeibi, S., Rastegar, H., Amirahmadi, M., Emami, I. 2017. Residue levels and risk assessment of pesticides in Pistachio nuts in Iran. Iranian Journal of Toxicology, 11: 1-6.
8. Graziano, M.C., Cuzzullin, G.C., Franco, H.O., Schwartz-Filho, E.D., de Andrade, F.C. 2015. Groppo statins and antimicrobial effects: simvastatin as a potential drug against Staphylococcus aureus biofilm, PLoS One, 10: 128-198.
9. Jiménez, S., Gascón, S., Luquin, A., Laguna, M, Ancin-Azpilicueta, C., Rodríguez-Yoldi, MJ. 2016. Rosa canina extracts have antiproliferative and antioxidant effects on caco-2 human colon cancer. PloS one. 11: 70-81.
10. Ma, Y., Wang, Y., Zhang, H., Sun, W., Li, Z., Zhang, F., Zhang, H., Chen, F., Zhang, H., An, J. 2020. Antimicrobial mechanism of strictinin isomers extracted from the root of Rosa roxburghii Tratt (Ci Li Gen). Journal of ethnopharmacology, 250: 112498.
11. Mármol I, Sánchez-de-Diego C, Jiménez-Moreno N, Ancín-Azpilicueta C, Rodríguez-Yoldi MJ. 2017. Therapeutic applications of rose hips from different Rosa International Journal of Molecular Sciences, 18(6):1137.
12. Nejatbakhsh F, Shirbeigi L, Rahimi R, Abolhassani H. 2016. Review of local herbal compounds found in the Iranian traditional medicine known to optimise male fertility. Andrologia, 48(8):850-9.
13. Nikolova, G., Karamalakova, Y., Kovacheva, N., Stanev, S., Zheleva, A., Gadjeva, V. 2016. Protective effect of two essential oils isolated from Rosa damascena and Lavandula angustifolia Mill, and two classic antioxidants against L-dopa oxidative toxicity induced in healthy mice. Regulatory Toxicology and Pharmacology, 81: 1-7.
14. Sadraei, H., Asghari, G., Emami, S. 2013. Inhibitory effect of Rosa damascena flower essential oil, geraniol and citronellol on rat ileum contraction. Research in pharmaceutical sciences, 8(1):17.
15. Sarabhai, S., Harjai, K., Sharma, P., Capalash, N. 2015. Ellagic acid derivatives from Terminalia chebula increase the susceptibility of Pseudomonas aeruginosa to stress by inhibiting polyphosphate kinase. Journal of applied microbiology, 118: 817-825.
16. Shakeri, A., Akhtari, J., Soheili, V., Taghizadeh, S.F., Sahebkar, A., Shaddel, R., Asili, J. 2017. Identification and biological activity of the volatile compounds of Glycyrrhiza triphylla & CA Mey. Microbial pathogenesis, 109: 39-44.
17. Shakeri, A., D’Urso, G., Taghizadeh, S.F., Piacente, S., Norouzi, S., Soheili, V., Asili, J., Salarbashi, D. 2019. LC-ESI/LTQOrbitrap/MS/MS and GC–MS profiling of Stachys parviflora and evaluation of its biological activities. Journal of pharmaceutical and biomedical analysis, 168: 209-216.
18. Snene, A., El Mokni, R., Jmii, H., Jlassi, I., Jaïdane, H., Falconieri, D., Piras, A., Dhaouadi, H., Porcedda, S., Hammami, S. 2017. In vitro antimicrobial, antioxidant and antiviral activities of the essential oil and various extracts of wild (Daucus virgatus (Poir.) Maire) from Tunisia. Industrial Crops and Products, 109: 109-115.
19. Taghizadeh, S.F., Rezaee, R., Mehmandoust, M., Badibostan, H., Karimi, G. 2020. Assessment of in vitro bioactivities of Pis v 1 (2S albumin) and Pis v 2.0101 (11S globulin) proteins derived from pistachio (Pistacia vera). Journal of Food Measurement and Characterization, 14: 1054-1063.
20. Taghizadeh, S.F., Rezaee, R., Mehmandoust, M., Madarshahi, F.S., Tsatsakis, A., Karimi, G. 2019. Coronatine elicitation alters chemical composition and biological properties of Cumin seed essential oil. Microbial pathogenesis, 130: 253-258.
21. Yi, O., Jovel, E.M., Towers, G.N., Wahbe, T.R., Cho, D. 2007. Antioxidant and antimicrobial activities of native Rosa from British Columbia, Canada. International Journal of Food Sciences and Nutrition, 58: 178-189.
22. Zu, Y., Yu, H., Liang, L., Fu, Y., Efferth, T., Liu, X., Wu, N. 2010. Activities of ten essential oils towards Propionibacterium acnes and PC-3, A-549 and MCF-7 cancer cells. Molecules, 15: 3200-3210.