نارسایی های بازاریابی محصولات کشاورزی از منظر جامعه شناسی، در شهرهای اهر، مرند و مراغه

مطالعات جامعه شناسی

مقاله 7، دوره 16، شماره 59، شهریور 1402، صفحه 129-148   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jss.2023.1969055.1503

نویسندگان

قادر محمدی¹؛ صمد عابدینی^{* 2}؛ صمد رسول زاده³

¹دانشجوی دکتری جامعه شناسی اقتصادی و توسعه، واحد خلخال ، دانشگاه آزاد اسلامی ، خلخال، ایران.

²استادیار، گروه جامعه شناسی، واحد خلخال، دانشگاه آزاد اسلامی، خلخال، ایران (نویسنده مسئول). E- mail : [e-mail]

³دانشیار گروه جامعه شناسی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران

چکیده

اغلب کشاورزان برای افزایش تولید محصول، از انواع فناوری­ ها کمک می­گیرند تا شاید میزان بهره­وری را تقویت کرده باشند. اما افزایش تولید بدون توجه به مولفه ­های بازاریابی، باعث تولید انبوهی از ضایعات محصول و متضرر شدن کشاورز می­شود. لذا این تحقیق با هدف اصلی شناسایی نارسایی­های دانش بازاریابی بعنوان حلقه گمشده بین تولید بیشتر و جلوگیری از ضایعات محصول انجام شده است. برای این منظور با استعانت از نظریات نوآوری القایی و انتخاب عقلانی با روش گرندیدتئوری و تکنیک مصاحبه نیمه استاندارد و پرسشنامه، اقدام به جمع آوری داده گردید. تجزیه و تحلیل داده­های پرسشنامه با نرم افزار SPSS (نسخه 17) و داده ­های کیفی با تکنیک ساختارگذاری(SLT) انجام شد. جامعه آماری شامل کشاورزان بخش «زراعت و باغبانی» شهرستان­های اهر، مرند و مراغه بودند، که با روش نمونه گیری نظری انتخاب گردیدند. بالاخره بعد از مصاحبه با 180 نفر کشاورز، و تا رسیدن به اشباع نظری، نمونه گیری به پایان رسید. در ادامه، متن مصاحبه را کدگذاری باز، محوری و گزینشی کرده و با در نظرگرفتن تمام شرایط علی، و زمینه­ای، دو عامل اصلی(دانش کشاورزی دولتی و دانش کشاورزی بهره­ برداران) شناسایی شدند. در نهایت 6 مفهوم(مضمون) فرعی به عنوان نارسایی­ های بازاریابی محصولات کشاورزی شناسایی و معرفی گردید که بترتیب اولویت عبارتند از( نیازسنجی، انتخاب­ عقلانی، آگاهی بخشی و آموزش رسمی کشاورزان، آماده ­سازی زیرساخت ها، پیگیری نیازها، پیگیری اخبار کشاورزی).

کلیدواژه‌ها

جامعه شناسی؛ بازاریابی؛ نارسایی ها؛ محصولات کشاورزی

مراجع

- آمی سما، رسول، دیه جی، احمد(1393)، بررسی رابطه شاخص های تولید، بازاریابی و فروش در صنعت پنبه استان گلستان، مجله پژوهش های پنبه ایران، جلد دوم، شماره دوم،  صص 41-27

- ابراهیمی، محمدصادق(1392)، مدیریت توسعه کشاورزی، اصفهان، نشر آموخته.

- اووه، فیلیک(1988)، درآمدی بر تحقیق کیفی، ترجمه هادی جلیلی، تهران، نشر نی.

- برابری، علی(1390)، تجزیه تحلیل ساختار بازاریابی محصولات کشاورزی ایران، مجله اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال نوزدهم، شماره 75، پاییز 1390، صص 1-21

- بخشی جهرمی، آ، و شیروانی، م، ع(1393)، راهنمای تهیه هندبوک در علوم کشاورزی، انتشارات مدیریت هماهنگی ترویج کشاورزی سازمان جهادکشاورزی استان کرمان.

- توسلی، بهاره و خلیفه سلطانیان، فرشته سادات و چیذری، محمد و پزشکی راد، غلامرضا(1386)، بررسی وضعیت و تنگناهای بازاریابی محصولات کشاورزی ایران، ششمین کنفرانس اقتصاد کشاورزی ایران، تهران.

- ذوقی، فرهاد(1393)، نتایج تفصیلی سرشماری کشاورزی استان آذربایجان شرقی، سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان آذربایجان شرقی، تبریز.

- سیدنظری، مریم و فلسفیان، آزاده(1393)، اندازه گیری کارایی فنی زعفرانکاران شهرستان مرند، دومین کنفرانس بین المللی و ششمین کنفرانس ملی کشاورزی، اردبیل، دانشگاه محقق اردبیلی.

- سرایی، محمدحسین و همکاران(1387)، تحلیل سازمان فضایی استان آذربایجان شرقی در سطوح شهری و ناحیه ای با استفاده از مدل آنتروپی، مجله فضای جغرافیایی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهر، شماره 22، صص58-57

- شجری، ش(1393)، بهینه سازی الگوی بهره برداری از منابع آبی در جهت حداکثر کردن منافع اجتماعی در استان فارس، تهران، کنفرانس دوسالانه اقتصاد کشاورزی، 20 ام خرداد 93.

- زارع، شهرام(1386). بررسی اقتصادی تولید و بازاریابی محصولات کشاورزی در استان فارس، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز.

- زبردست، اسفندیار و حق روستا، سمیه(1393)، تحلیل تطبیقی نابرابری های منطقه ای  بین استان های همجوا،ر بررسی موردی استان های همدان و مرکزی، دوفصلنامۀ دانشگاه هنر، شماره 15، صص137-113

- جلالی، علی اکبر(1385)، روستای الکترونیکی، تهران، انتشارات دانشگاه علم و صنعت.

- چایچی، ب(1388)کشاورزی ارگانیک خاک سالم،گیاه سالم، انسان سالم. ماهنامه دام،کشت و صنعت، شماره 117

- حمیدنژاد، م و همکاران(1380)، تعیین و ارزیابی اقتصادی گندم در زمان برداشت و خرمن کوبی د رمناطق هرات، مروست و ابرکوه، فصلنامه پژوهشی موسسه پژوهش های برنامه ریزی و اقتصاد کشاورزی، شماره 34

- حیدری، غ و جهان نما، ف(1382)، توانایی های زنان در بخش کشاورزی روستایی، فصلنامه پژوهش زنان، دوره 1، شماره 6، صص 164-129

- دهقانی، س(1392)، مدیریت و نقش آن در شرکتهای تعاونی تولید روستایی، مجله توسعه و حمایت از شرکتهای تعاونی تولید روستایی.

- عنبری، موسی(1396)، جامعه شناسی توسعه از اقتصاد تا فرهنگ، تهران، انتشارات سمت.

- عالم، رسول و بیغم، مازیار و رشنو، علی و نظامی، مرضیه(1395)، بررسی نقش مدیریت تکنولوژی بر بهبود اقتصاد روستایی با تاکید بر توسعه بخش کشاورزی، سومین کنفرانس بین المللی پژوهش های نوین در مدیریت، حسابداری و اقتصاد، 25 اسفند 1395، استانبول-ترکیه

- عنابستانی، علی اکبر و طولابی نژاد، مهرشاد(1397)، بررسی موانع و چالشهای بازاریابی محصولات کشاورزی بخش مرکزی شهرستان پلدختر با استفاده از تحلیل شبکه فازی، مجله آمایش جغرافیایی فضا، دانشگاه گیلان، شماره 30

- عباسیان، مجتبی و محمد حسین کریم کشته(1384)،  تحلیل اقتصادی حاشیه بازاریابی با استفاده از مدلهای اقتصادی،  مطالعه موردی خرمای مضافتی استان سیستان و بلوچستان، مجموعه مقالات پنجمین کنفرانس اقتصاد کشاورزی ایران، زاهدان.

- علوی، س.ا(1397)، کشاورزی هوشمند و تغذیه پایدار، تهران، نشر مرکز.

- فتاحی، احمد(1385)، اندازه گیری بهره وری مهمترین عوامل موثر بر تولید روناس در استان یزد، نشریه پژوهش و سازندگی، شماره 72 ، پاییز 85، صص25-42

- فیندلی شنک، باربارا(1919)، بازاریابی کسب و کارهای کوچک به زبان آدمیزاد، ترجمه حسام خضرایی حاذق فکر و ساعده غیوری ثالث، تهران، انتشارات هیرمند.

- قمبرعلی، رضوان، آگهی، حسین، علیبیگی، امیرحسین و کیومرث زرافشانی (1394)،  شناسایی چالشهای بازاریابی کارآفرینان کشاورزی شهرستان کرمانشاه، پژوهشهای روستایی، سال ششم، شماره یک، صص 64-47

- گل پرور، پرویز(1391)، آسیب شناسی بهره برداری از سیستم های آبیاری تحت فشار در اراضی پایاب سد ستارخان شهرستان اهر، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز.

-کروک شنگ، دونالد(1393)، بهره برداری از فناوری، موسسه هاروارد بیزنس پرس، ترجمه فرشید قهرمانی، تهران، انتشارات چیمین.

- نجفی، بهالدین(1386)، بررسی عملکرد تعاونی های روستایی در زمینه بازاریابی محصولات کشاورزی در ایران، مجله اقتصاد و کشاورزی دانشگاه شیراز، دوره 1 شماره 1 ، صص 20-1

-  نیومن، ویلیام لاورنس (1950)، رویکردهای کیفی و کمی، ترجمه حسن دانایی فرد و سید حسین کاظمی، تهران، مهربان نشر، جلد یک، چاپ اول

- یعقوبی،ن(1389)، شناسایی و رتبه بندی عوامل مؤثر بر پذیرش خدمات دفاتر فن آوری اطلاعات و ارتباطات روستایی. جغرافیا و توسعه، دوره 20، صفحات 5-2

- لیتل، دانیل(1377)، تبیین در علوم اجتماعی، ترجمه عبدالکریم سروش، تهران، انتشارات صراط.

- Arrow, K. (2006), "Economic Welfare and The Allocation of Resources for Inventions", The Rate of Direction Incentive Activity, ed. R.Nelson. Princeton Universty Press. pp.609-626.

- Akca, Hasan & Sayili, Kemal(2007), "Challenge of rural people to reduce digital divide in the globalized world" Theory and practice, Government Information Quarterly 24, pp. 404–413

- Adulis, Dalberto (2001); "Challenges to overcome the digital divide in Brazil: Building an Amazonian development information network" University of Sao Paulo, Prepared for the 2001 Independent Sector Spring Research Forum, Washington, DC.

- Ayar , H, Akgün, A & Keskin, H. (2014). "Standardization and Adaptation of International Marketing Mix Activities" A Case Study, 10th International Strategic Management Conference. Social and Behavioral Sciences, (150): 609 – 618.

- Astuti, R, Silalahi, R. & Wijaya, G. (2015). "Marketing Strategy Based on Marketing Mix Influence on Purchasing Decisions of Malang Apples Consumers at Giant Olympic Garden Mall (MOG)". Agriculture and Agricultural Science Procedia, 3: 67–71.

- Ahmed, A. 2013. Rural Marketing Strategies for Selling Products & Services: Issues & Challenges, Journal of Business Management & Social Sciences Research, Vol 1, No 4, pp 55-60.

- Ayferam, Gashaw, (2015), "Assessment of the Roles and Constraints of Women in Economic Development of Ethiopia": The Case of Ambo Town since 1991, Journal of Political Sciences & Public Affairs

- Claire, Kremen(2006), "Diversified Farming Systems, An Agro ecological, Systems-based Alternative to Modern Industrial Agriculture", Guest Editorial, part of a Special Feature on A Social-Ecological Analysis of Diversified Farming Systems: Benefits, Costs, Obstacles, and Enabling Policy Frameworks  

- Damijan, J. & Knell, M. (2005), “How Important Is Trade and Foreign Ownership in Closing the Technology Gap? Evidence from Estonia and Slovenia, Review of World Economics 2005, Vol. 141 (2), pp.271-295.

- Findlay Schenck, Barbara(1919), "Small Business Marketing For Dummines, Hirmand", Tehran.

- Godara, R. (2006) “Rural Job Opportunities Agribusiness Centres – Some Realities”, Kurukshetra, March, pp.14-17.

- Karthikeyan, G(2016), "PROBLEMS IN THE MARKETING OF AGRICULTURAL GOODS", International Journal of Multidisciplinary Research and Modern Education (IJMRME), 233-235

- Kumar, S.(2015). "Rural Marketing of Agricultural Produce in India: Problems and Prospects", Global Journal of Engineering, Science & Social Science Studies, 1(4): 1-13.

- Kamien, M. I. & Schwartz,N. L. (2001), “Market Structure & Innovation :A Survey”, Journal of Economic Literature, pp.1-37

- Schumpeter, J. (1944), "Capitalism, Socialism and Democracy", George Allen and Unwind: London.

- Garcia-Melon, M. Ferris-Onate, J. Aznar-Bellver, J. Aragonés-Beltran, P. and Poveda-Bautista, R. (2008). "Farmland appraisal based on the analytic network Process", Journal of Global Optimization, 42: 143-155.

- Hosseini, S, and H. Shahbazi(2010), "A Model of Iran’s Farm-Retail Marketing Margin for Beef", J. Agr. Sci. Tech., Vol. 12, PP. 255-264.

- Luh, Y. H., & Chang, C. C, & Huang, F. M(2008), "Efficiency change and productivity growth in agriculture" A comparative analysis for selected East Asian economies, Journal of Asian Economics, 19: 312-324.

- Rothman, J(1968), "three Models Of Community Organization Practice in Social Work Practice", New York, Columbia University Press.

- Riaz, Khalid, (2008), "A Case Study of Milk Processing" The Idara-e-Kissan, Cooperative, The Lahore Journal of Economics, 13: 1, Summer, PP. 87-128.

- Rehman, Sh.U., Selvaraj, M., and Syed Ibrahim, M. 2012. "Indian agricultural marketing- A review". Asian Journal of Agriculture and Rural Development, 2 (1): 69-75.

- Venkatesh V, Bala H(2008), "Technology Acceptance Model 3 and a Research Agenda on Interventions". ecis Sci J 2008;39(2):273-315.

- Vadivelu, A., and Kiran, B.R(2013), "Problems and Prospects of Agricultural Marketing in India" An Overview, International Journal of Agricultural and Food Science, 3 (3): 108-118.

- Zaman, S. B. and S. Ahmad. 2011. "Wood Supply and Demand Analysis in Pakistan": Key Issues. Pakistan Agricultural Research Council, Islamabad, Pakistan.