نقش عوامل محیطی مجموعه‌های تاریخی باز زنده سازی شده در ارتقاء تعاملات اجتماعی کاربران(مطالعه‌ی موردی: مجموعه‌ی تاریخی سعدالسلطنه قزوین)

فصلنامه مطالعات فضا و مکان

مقاله 2، دوره 1، شماره 3، خرداد 1402، صفحه 17-30   

نوع مقاله: مقاله تخصصی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jsps.2023.1980355.1040

نویسندگان

مهتاب سلیمانی الموتی¹؛ سارا جلالیان^{* 2}؛ امید دژدار²

¹دانشجوی دکتری معماری، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان ، ایران

²گروه معماری، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران

چکیده

تعاملات اجتماعی از مهم­ترین عواملی است که باید در طراحی فضاهای شهری و معماری به آن دقت کرد. آنچه که موجب ایجاد و ارتقای تعاملات اجتماعی می­شود، ­حضور انسان در فضاست. زمانی­که همبستگی میان انسان و فضا به­وجود آید؛ به­دنبال آن تعاملات نیز پدید می­آید. هدف این پژوهش شناخت نقش عوامل محیطی مؤثر بر ارتقاء تعاملات اجتماعی در مجموعه های تاریخی باززنده سازی شده است. به نظر می رسد باز­زنده­سازی مجموعه­های با ارزش تاریخی می­تواند موجب آفرینش فضاهای نوین، تعامل افراد و ارتقای سطح تعاملات اجتماعی گردد، همچنین در ایجاد بسترهای اجتماعی فرهنگی نقش به سزایی داشته باشد.
پژوهش از نظر هدف، کاربردی است و در دو گام انجام شده است. درگام اول پژوهش، چارچوب نظری مبتنی بر مطالعات نظری  و تحلیل متن، شکل گرفته است.گام دوم؛ مطالعات میدانی با روش مطالعه ی موردی در تلفیق با راهبرد پیمایشی(زمینه­یابی) و ابزار پرسشنامه انجام شده؛ تحلیل آماری با استفاده از نرم­افزارهای SPSS و PLS صورت گرفته است. نمونه­گیری به روش تصادفی در مجموعه­ی سعدالسلطنه قزوین و با استفاده از فرمول کوکران انجام شده­است. نتایج این پژوهش بیانگر آن است که عوامل محیطی مجموعه های بازنده سازی شده که منجر به شکل گیری حس تعلق به مکان، فعالیت پذیری، خوانایی، نفوذپذیری و دسترسی می شود، در ارتقای تعاملات اجتماعی  کاربران تأثیرگذار است.

کلیدواژه‌ها

باززنده سازی؛ مجموعه های تاریخی؛ ارتقاء تعاملات اجتماعی؛ شهر قزوین؛ مجموعه سعدالسلطنه

سایر فایل های مرتبط با مقاله

2- 1040 Jalalian Eng. 260302.pdf

مراجع

 آلتمن، ایروین(1390). محیط و رفتار اجتماعی: خلوت، فضای شخصی، قلمرو و ازدحام، مترجم: دکتر علی نمازیان، تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.

 الکساندر، کریستوفر (1395). زبان الگو: شهرها. مترجم: رضا کربلایی نوری،تهران:  مرکز تحقیقات راه و مسکن و شهرسازی.

 انوری،حسن(1381). فرهنگ بزرگ سخن.تهران: انتشارات سخن، جلد سوم.

 بهزادفر، مصطفی؛ طهماسبی، ارسلان(1392). شناسایی و ارزیابی مؤلفه های تأثیرگذار بر تعاملات اجتماعی؛ تحکیم و توسعه روابط شهروندی در خیابان های شهری : نمونه مورد مطالعه سنندج. باغ نظر، 10(25):17-28.

 پاکزاد، جهانشاه (1384). راهنمای طراحی فضای شهری، تهران: انتشارات وزارت مسکن و شهرسازی.

 پاکزاد، جهانشاه( 1397 ). سیر اندیشه ها در شهرسازی 3 از فضا تا مکان ، انتشارات شهیدی؛آرمان شهر.

 پدرام،بهنام؛ ناسخیان،شهریار؛ فرشته نژاد،سید مرتضی؛ اکبری، داوود(1395). احیای یک هویت؛ امکان سنجی باززنده سازی حمام تاریخی خسروآغا، مرمت و معماری ایران،6 (12): 51-66.

 تبریزی، امید؛ مختاباد امرئی، مصطفی ؛ فیضی، محسن(1393). اثرات طراحی فضاهای شهری و معماری جمع گرا بر تعاملات و ارتباطات اجتماعی. مدیریت شهری،13(37): 257-271.

 ترکمان، احمد؛ قائد، مجتبی ؛ شمتوب، سوگل(1396). پاتوق، فضای جمعی شهری و معماری و محل تعاملات اجتماعی و فرهنگی (نمونه موردی شهر برازجان). پژوهش و برنامه ریزی شهری، 8 (31): 225- 248.

 حائری مازندرانی، محمد رضا(1388). خانه، فرهنگ، طبیعت ،تهران: انتشارات وزارت مسکن و شهرسازی.

 حبیب، فرح (1387). کالبد شهری: بازیابی مفهوم شهروندی از تعامل اجتماعی با رویکرد ارتقاء کالبدی شهری. مسکن و محیط روستا،121:2-13.

 دانشپور،سیدعبدالهادی؛چرخچیان، مریم(1386). فضاهای عمومی و عوامل مؤثر بر حیات جمعی،باغ نظر، 4(7): 19-28.

 زهتابیان، شادی(1391). آشنایی با بنای کاروانسرای سعدالسلطنه در شهر قزوین.

 عطائی،رقیه؛ پورمحمدی، محمدرضا(1394). تأثیر مؤلفه های هویت کالبدی و فعّالیّتی بافت های تاریخی در ایجاد تعاملات اجتماعی .مدیریت شهری،41: 229-246.

 غفوریان، میترا؛ افشین نهر، وحید؛ نوروزی زاده ، زهرا(1396). بازشناسی مؤلفه های پایداری اجتماعی مؤثر بر افزایش تعاملات اجتماعی

 

در مجموعه های مسکونی( مطالعه موردی: محله اباذر، تهران)،هویت شهر،30(11):31- 44.

 فلامکی، محمدمنصور (1391). باززنده سازی بناها و شهرهای تاریخی، تهران: دانشگاه تهران.

فیضی، محسن؛ علی، اسدپور (1392). فرآیند بازآفرینی منظر میادین شهر تهران با هدف ارتقای تعاملات اجتماعی شهروندان ، مطالعات شهری،7 : 3-14.

 قنبران، عبدالحمید ؛ جعفری، مرضیه؛(1393). بررسی عوامل مؤثر بر ارتقای تعاملات اجتماعی در میان ساکنان محله مسکونی (نمونه  موردی: محله درکه تهران). انجمن معماری و شهرسازی ایران، 1(7): 57-64.

گل، یان(1387) زندگی در فضای میان ساختمان ها، مترجم: سیما شصتی، تهران: سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی.

 لنگ، جان(1396). آفرینش نظریه معماری: نقش علوم رفتاری در طراحی محیط ،مترجم: علیرضا عینی فر، تهران: دانشگاه تهران.

 مجابی،سید مهدی(1388). در جستجوی هویت شهری قزوین،تهران:  مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری.

 محمدی، محمود؛ عظیمی، مریم؛ مقدم، حامد؛ رفیعیان، مجتبی(1391). فضاهای عمومی شهری، تحقق تعاملات اجتماعی در بافتهای تاریخی (نمونه موردی: شهرقدیم لار)، مرمت آثار و بافت های تاریخی، فرهنگی ،2(4): 15-28.

مدنی پور، علی(1389). فضاهای عمومی و خصوصی شهر ، مترجم: فرشاد نوریان، تهران: شرکت پردازش و برنامه‌ریزی شهری.

 مدنی پور، علی(1392). طراحی فضای شهری:نگرشی بر فرآیندی اجتماعی- مکانی ، مترجم: فرهاد مرتضایی، تهران: شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری.

یزدانفر، سیدعباس؛ حسینی، سیدباقر؛ زرودی، مصطفی(1392). کیفیت فضاهای عمومی و افزایش تعاملات اجتماعی( مطالعه موردی: مجتمع مسکونی کوثر و فاز دو مجتمع مسکونی اکباتان ). مدیریت شهری، 32: 7-22.

Bagozzi, R. P., & Fornell, C. (1982). Theoretical concepts, measurements, and meaning. In Fornell, C. (Ed.) A second generation of multivariate analysis (24-38). Vol. 1. New York. NY.: Praeger.

 Carmona , M., Tim, H., Taner, O., & Steve, T. (2003 Public Places and Urban Spaces: The Dimensions of  Urban  Design.

 Carr, S., Frances, M., Rivlin, L. G., & Stone, A. M.(1992). Public Spac. New York: Cambridge Universitypress

 Chin, W. W. (2003). Issues and opinions on structural equation modeling. MIS Quarterly, 22(1), 7-16.

 Choua, Sh. W., & Chen, P. Y. (2009). The influence of individual differences on continuance.

 For nell, C., & Larcker, D. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, 18(1), 39−50.

Henseler, J. a. R., Christian M. and Sinkovics, Rudolf R,. (2009). The Use of Partial Least Squares Path Modeling in International Marketing. Advances in International Marketing (AIM), 20, 277-320. doi: SSRN: 25.Jackson, CM. Chow, S. Leitch, RA.

Jacobs, J. (1965). The Death and Life of Great American Cities. Harmondsworth :Penguin.

Lefebvre, H. (1991). The Production of Space. London: Blackwell, Oxford

Whyte, W, H. (1980). The social life of small urbanspaces. Tuxedo, Maryland: Printers II Inc.

http://gardeshban.ir/fa/news/11691/

https://www.touristgah.com/Iran/City/Sightseeing/4529/

https://hamgardi.com/fa/Post/10085