مروری بر روند تکاملی مدل‌های توسعه پایدار با رویکردی انتقادی

فصلنامه مطالعات مدیریت و توسعه پایدار

دوره 3، شماره 1 - شماره پیاپی 9، خرداد 1402، صفحه 71-93   

نوع مقاله: مقاله مروری

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/msds.2023.1980233.1120

نویسنده

حسن مقیم^*

دانش آموخته دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری، اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان فارس.

چکیده

به‌طور کلی برای بیان و به تصویر کشیدن مفهوم پایداری از مدل‌های مفهومی استفاده شده و در سال‌های اخیــر مدل‌های مختلفی برای بیان و نشان دادن مفهوم توسعه پایدار از سوی پژوهشگران و تحلیلگران این حوزه ارائه گردیده است. در این پژوهش که از نوع پژوهش‌های مروری و کتابخانه‌ای می‌باشد، تلاش گردیده روند تکاملی مدل‌های توسعه پایدار و مطالب بیان شده پیرامون مدل‌های توسعه پایدار مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. بدین منظور، تعداد بیش از 50 مقاله در حوزه نظری توسعه پایدار و مدل‌های آن مورد بررسی و کنکاش قرار گرفت که از میان آن‌ها تعداد 39 مقاله برتر براساس محتوا و رسایی مطلب به عنوان منبع و مآخذ مورد استفاده قرار گرفته است. این پژوهش با بیان سیر تکاملی مدل‌های توسعه پایدار در گذر زمان، مجموعه‌ای واحد در قالب مقاله‌ای مروری با رویکردی انتقادی شامل قابلیت‌ها، ظرفیت‌ها، نقاط قوت و ضعف مدل‌های توسعه پایداری که تاکنون در سطح جهانی مطرح شده‌اند، ارائه داده است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که عدم استقلال ابعاد سه‌گانه، نادیده گرفتن بُعد زمان، و توجه کمتر به بُعد محیط‌زیستی از عمده‌ترین مشکلات مدل‌های موجود می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

توسعه پایدار؛ رویکرد انتقادی؛ محیط‌زیست

مراجع

Atkinson, A., Hatcher, R. L., & Green, S. (2004). Introducing pyramid: Versatile process and planning tool for accelerating sustainable development. The natural advantage of nations. EA Books, Australia.

Badri, S. A., & Rukhuddin Eftekhari, A. (1997). Sustainability Assessment: Concept and Method. Geographical Research Quarterly(567), 1-34. (In Persian)

Bervar, M., & Bertoncelj, A. (2016, 1-4 June 2016). The five pillars of sustainability: Economic, Social, Environmental, Cultural and Security aspects Mic- management international conference, Pula,Croatia.

BinEli, M. (2005). Sustainability, the five core principle (a new framework). The cybersex consulting group. www.sustsainabilitylabs.org

Colantonio, A., & Lane, G. (2007). Measuring social sustainability: "Best practice from urban ranewel in the UE". 2007/01: EIBURS working paper Series. Institute for sustainable development (OISD) International land markets group, Oxford: Oxford brookes University.

Costanza, R., Wainger, L., C., F., & G., M. K. (1993). Modeling complex ecological economic systems: Toward an evolutionary, dynamic understanding of people and nature, In Ecosystem Management. Ecosystem Management, 148-163. https://doi.org/10.1007/978-1-4612-4018-1_15

Dawe, N. K., & Ryan, K. L. (2003). The faulty three ‐ legged ‐ stool model of sustainable development. Conservation Biology, 17(5), 1458-1460.

Dyllick, T., & Hockerts, K. (2002). Beyond the business case for corporate sustainability. Business Strategy and the Environment, 11(2), 130-141.

Hamedani, A. Z. (2014). Methodology and statistical analysis of sustainable transportation criteria for certification systems [Doctoral Dissertation, University ätsbibliothek Wuppertal].

Hansmann, R., Mieg, H. A., & P., F. (2012). Principal sustainability components: empirical analysis of synergies between the three pillars of sustainability. International Journal of Sustainable Development & World Ecology, 19(5), 451-459.

Kain, J. H. (2000). Urban support systems – social and technical, socio-technical or sociotechnical. Gothenburg.

Kates, R. W., Parris, T. M., & Leiserowitz, A. A. (2005). What is sustainable development? goals, indicators, values, and practice. Environment: science and policy for sustainable development, 47(3), 8-21. https://sites.hks.harvard.edu/sustsci/ists/docs/whatisSD_env_kates_0504.pdf

Keiner, M. (2005). Re-emphasizing sustainable development—the concept of ‘Evolutionability’. Environment, Development and Sustainability, 6(4), 379-392. https://www.zef.de/uploads/tx_zefnews/a7b9_Keiner_Evolutionabilty.pdf

Lawn, P. A. (2000). Toward sustainable development: an ecological economics approach. CRC Press, Boca Raton.

Lozano, R. (2008). Envisioning sustainability three-dimensionally. Journal of Cleaner Production, 16(17), 1838-1846.

Marin, D., & Todorovova, V. (2009). Models of sustainability 18th world IMACS/MoDSIM congress, Cairns, Australia.

Mieg, H. A. (2012). Sustainability and innovation in urban development: concept and case. Sustainable Development, 20(4), 251-263.

Neumayer, E. (2003). Weak versus strong sustainability: exploring the limits of two opposing paradigms. Edward Elgar Publishing, Cheltenham.

OECD. (2001). Guidelines towards Environmentally Sustainable Transport. Organization for Economic Co-operation and Development, OECD Publications Service.

Scerri, A., & Paul, J. (2010). Accounting for sustainability: combining qualitative and quantities research in developing "indicators" of sustainability. International Journal of social research methodology, 13(1), 41-53.

Schoolman, E. D., Guest, J. S., Bush, K. F., & Bell, A. R. (2012). How interdisciplinary is sustainability research? Analyzing the structure of an emerging scientific field. Sustainability Science, 7(1), 67-80.

SEPA. (2002). What is sustainable development? S. E. P. Agency. http://www.sepa.org.uk/education/sustainable_development Scottish Environment Protection Agency

Spangenberg, J. H., & Bonniot, O. (1998). Sustainability indicators: a compass on the road towards sustainability. Wuppertal papers, 7(4), 1-34. https://epub.wupperinst.org/frontdoor/deliver/index/docId/721/file/WP81.pdf

Stavins, R. N., Wagner, A. F., & Wagner, G. (2002). Interpreting sustainability in economic terms: dynamic efficiency plus intergenerational equity. Harvard University, Cambridge, Massachusetts.

Thakshila Ruvini Herath, H. M., & Prabodha Subhashini Rathnayake, R. M. (2019). A Critical Approach towards Sustainable Development Models - A Review. International Journal of Agriculture Innovations and Research, 7(9), 4-23.

Thatcher, A. V. a., pp. . . (2014). Theoretical definitions and models of sustainable development that apply to human factors and ergonomics 11th International Symposium on Human Factors in Organizational Design and Management and the 46th Annual Nordic Ergonomics Society Conference, Santa Monica, CA.

U.N.W.S. (2005). World Summit Outcome. United_Nations_World_Summit. http://www.unep.org/geo/GEO4/report/GEO-4_Report_Full_en.pdf

Valentin, A., & Spangenberg, J. (1999). Indicators for sustainable communities international workshop ‘assessment methodologies for urban infrastructure, Stockholm.

WCED. (1987). Our common future (Brundtland report). World Commission on Environment and Development, Oxford (UK) Oxford University Press.

Woolcock, M., & Narayan, D. (2000). Social capital: Implication for development theory, research and policy. The World Bank research observer.