طراحی و اعتبارسنجی الگوی انگیزش تحصیلی شفقت‌محور ویژه دانش‌آموزان مقطع متوسطه دوم از دیدگاه متخصصین

نشریه علمی آموزش و ارزشیابی (فصلنامه)

مقاله 8، دوره 16، شماره 63، آبان 1402، صفحه 175-196   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jinev.2023.1990529.2895

نویسندگان

علیرضا رعیتی بادی¹؛ محمدحسین فلاح^{* 2}؛ سعید وزیری³؛ ماریه دهقان⁴؛ نجمه سدرپوشان⁵

¹-دانشجوی دکتری مشاوره، گروه علوم تربیتی و روانشناسی، واحد یزد، دانشگاه ازاد اسلامی، یزد، ایران

²استادیار، گروه علوم تربیتی و روانشناسی، واحد یزد، دانشگاه ازاد اسلامی، یزد، ایران

³استادیار، گروه مشاوره، واحد یزد، دانشگاه ازاد اسلامی، یزد، ایران

⁴دانشیار گروه مشاوره، واحد یزد، دانشگاه ازاد اسلامی، یزد، ایران

⁵استادیار، گروه علوم تربیتی و روانشناسی، واحد یزد، دانشگاه ازاد اسلامی، یزد، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر طراحی و اعتبارسنجی الگوی انگیزش تحصیلی شفقت­محور ویژه دانش‌آموزان مقطع متوسطه دوم از دیدگاه متخصصین بود که با استفاده از پارادایم تفسیرگرایی، با رویکرد ساخت­گرایی اجتماعی با استدلال استقرایی و با طرح پژوهش کیفی برای دستیابی به اهداف خود تلاش کرد. جامعه آماری پژوهش در بخش کیفی شامل متخصصان مشاوره و روان­درمانی مدارس متوسطه دوم شهر نطنز بود که با استفاده از روش نمونه­گیری از نوع هدفمند و بر اساس معیارهای ورود و خروج به پژوهش انتخاب شدند. اندازه نمونه آماری بر اساس اشباع نظری داده­ها بود (15 نفر). جامعه آماری در بخش کمی و اعتبارسنجی بسته آموزشی و الگوی پژوهش شامل کلیه متخصصان مشاوره و روان­درمانی مدارس متوسطه دوم شهر نطنز بود (100 نفر). ابزار پژوهش مصاحبه نیمه­ساختاریافته بود و  داده­ها در دو بخش کیفی و کمی و با استفاده از روش­های مربوطه تحلیل شد. در بخش کیفی و پاسخ به سؤال­های اول، دوم و سوم پژوهش از تحلیل کیفی استفاده شد و با استفاده از تحلیل ساختاری به این سؤالات پاسخ داده شد. برای پاسخ به سؤال چهارم و اعتبارسنجی از شاخص نسبت روایی محتوایی (CVR) و شاخص روایی محتوایی (CVI) استفاده شد. یافته­های پژوهش نشان داد که الگوی انگیزش تحصیلی شفقت­محور دارای 10 مضمون اصلی شامل عدم مادی­گرایی، تکنیک­های آرام­سازی، آموزش حق­شناسی، رفع موانع شفقت­ورزی، مفهوم‌سازی شفقت­ورزی به دیگران، بهبود تسهیل­گرهای شفقت­ورزی، رفع مسائل زمینه­ای شفقت­ورزی، تصویرسازی فعالیت‌های مبتنی بر شفقت به دیگران برای دانش‌آموزان، خیال­پردازی و در نهایت آموزش شفقت به دیگران؛ و 28 مضمون فرعی است و از اعتبار و روایی لازم برخوردار است. 

کلیدواژه‌ها

انگیزش تحصیلی؛ شفقت‌ورزی؛ انگیزش تحصیلی شفقت‌محور

مراجع

اسماعیلی، لیلا؛ امیری، شعله؛ عابدی، محمدرضا و مولوی، حسین (1397). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش وتعهد با تمرکز بر شفقت، بر اضطراب اجتماعی دختران نوجوان، مطالعات روانشناسی بالینی، 8(30)، 137-11

سپیدنامه، بهروز؛ مومنیف حسن و سلیمان­نژاد، محمد (1397). شناسایی دلایل ترک تحصیل دانش‌آموزان مقطع ابتدایی منطقه آموزش و پرورش مویان (نواحی روستایی). نشریه توسعه محلی (روستائی-شهری). 8 (1)، 198-167.

صابریان، سمیه و طباطبایی، سیدموسی (1396). اثربخشی آموزش خودشفقت­ورزی بر روی رفاه ذهنی وخودارزشمندی دانش‌آموزان دختر دارای اضطراب امتحان. فصلنامه روانشناسی تحلیلی-شناختی. 8 (31)، 29-19.

منظری توکلی، فرزانه(۱۳۹7). بررسی اثربخشی آموزش گروهی متمرکز بر خودشفقت ورزی بر اضطراب و افسردگی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد بافت.کنفرانس جهانی روانشناسی و علوم تربیتی، حقوق و علوم اجتماعی در آغاز هزاره سوم.

هادیان، صفورا و جبل‌عاملی،  شیدا (1398). اثربخشی  درمان متمرکز  بر  شفقت(CFT) بر  نشخوار  فکری  دانشجویان دارای  اختلال  خواب:  یک  مطالعه  شبه  تجربی  قبل  و  بعد. مجله پزشکی ارومیه،30 (2)، 96-86.

Adams, C. E., & Leary, M. R. (2007). Promoting self-compassionate attitudes towards eating among restrictive and guilty eaters. Journal of Social and Clinical Psychology, 26(10), 1120–1144. https://doi.org/10.1521/jscp.2007.26.10.1120

Aslam, U., Muqadas, F., Imran, M. K., & Saboor, A. (2018). Emerging organizational parameters and their roles in implementation of organizational change. Journal of Organizational Change Management, 31(5), 1084–1104.

Bridgeland, J. M., DiIulio, J. J., & Morison, K. B. (2016). The silent epidemic: erspectives of high school dropouts. Washington, DC: Civic Enterprises.

Cornelius, E. (2013). The motivation and limits of compassion. HTS Teologiese Studies/Theological Studies. 69(1), Art. #1189, 7 pages.

Cresswell, JW., & Plano Clark, VL. (2011). Designing and conducting mixed method research. 2nd Sage; Thousand Oaks.

Crowther, D., & Lancaster, G. (2012). Research methods (2nd ed.). Hoboken: Taylor and Francis.

Esmaeili, L., amiri, S., Reza Abedi, M., & Molavi, H. (2018). The Effect of Acceptance and Commitment Therapy Focused on Self -Compassion on Social Anxiety of Adolescent Girls. Clinical Psychology Studies, 8(30), 117-137. doi: 10.22054/jcps.2018.8605 [In Persian]

Hadian, S., & Jebelalami, Sh. (2019). The effectiveness of compassion –focused therapy (CFT) on rumination in students with sleep disorders: a quasi‐experimental research, before and after. Medical Journal of Uremia. 30(2), 86-96. [In Persian]

Hilbert, A., Braehler, E., Schmidt, R., Löwe, B., Häuser, W., & Zenger, M (2015). Self-Compassion as a Resource in the Self-Stigma Process of Overweight and Obese Individuals. Obes Facts. 8(5), 293-301. doi: 10.1159/000438681. Epub 2015 Oct 1. PMID: 26422226; PMCID: PMC5644803.

Irons, C., & Lad, S. (2017). Using compassion focused therapy to work with shame and self-criticism in complex trauma. Australian Clinical Psychologist, 3(1), 1743.

Kotera, Y. (2021). De-stigmatising self-care: Impact of self-care webinar during COVID-19. International Journal of Spa & Wellness.

      https://doi.org/10.1080/24721735.2021.1892324

Kris, D. F. (2019). How Self-Compassion Supports Academic Motivation and Emotional Wellness. Mind-Shift. 14, 25-45.

Legault, L., Green-Demers, I., & Pelletier, L. (2016). Why do high school students lack motivation in the classroom? Toward an understanding of academic amotivation and the role of social support. Journal of Educational Psychology, 98(3), 567–582. https://doi.org/10.1037/0022-0663.98.3.567

Lucre, KM., & Corten, N. (2016). An exploration of group compassion-focused therapy for personality disorder. Psychol Psychother. 86(4), 387-400

Manzari Tavakoli, F. (2017). Investigating the effectiveness of group training focused on self-compassion on anxiety and depression of Islamic Azad University students, Baft branch. World Conference on Psychology and Educational Sciences, Law and Social Sciences at the beginning of the third millennium. [In Persian]

Margolis, E., & Pauwels, L. (2011). The SAGE handbook of visual research methods. London; Los Angeles, Calif: SAGE.

Morsch, G. & Nelson, D., (2006). The power of serving others: You can start where you are, Berrett-Koehler Publishers, San Francisco, CA.

Neely, M. E., Schallert, D. L., Mohammed, S. S., Roberts, R. M., & Chen, Y.-J. (2009). Self-kindness when facing stress: The role of self-compassion, goal regulation, and support in college students’ well-being. Motivation and Emotion, 33(1), 88–97. https://doi.org/10.1007/s11031-008-9119-8.

Printrich, P., & e.t. al (2014). Motivation in education theory, research and application. England clipps. NJ. Prenticehell.

Saberian, S., & Tabatabaiee, S. M. (2017). Effectiveness of self-compassionate training on mental welfare and self-valuable of female students with exam anxiety. Quarterly of cognitive-analytical psychology. 8(31), 19-29. [In Persian]

Sepidnameh, B., Momeni, H., & Solymannejad, M. (2016). Identifying Causes of Dropout of Elementary School Students of Rural Districts of Musian Education System in Ilam Province. Community Development (Rural and Urban Communities), 8(1), 167-198. doi: 10.22059/jrd.2016.61185. [In Persian]

Tang, T.L-P., Sutarso, T., Davis, G.M.T-W., Dolinski, D., Ibrahim, A.H.S., & Wagner, S.L., (2008), ‘To Help or Not to Help? The Good Samaritan Effect and the Love of Money on Helping Behaviour’, Journal of Business Ethics. 82, 865−887. http://dx.doi. org/10.1007/s10551-007-9598-7

Wiliamson, K., & Johanson, G. (2017). Research Methods. Information, Systems, and Contexts. Second Edition. Elsevier.

Williams, M., & Vogt, W. P. (2011). The SAGE handbook of innovation in social research methods. London; Los Angeles, [Calif.]: SAGE.

Wuthnow, R., (1991). Acts of compassion: Caring for others and helping ourselves, Princeton University Press, Princeton, NJ.