تأثیر ابعاد سرشت بر اختلال اضطراب فراگیر، وحشت‌زدگی و وسواس اجباری: با واسطه‌گری حساسیت انزجاری در دانشجویان دانشگاه ارومیه

دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی

دوره 24، شماره 2 - شماره پیاپی 92، شهریور 1402، صفحه 94-108   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30486/jsrp.2022.1932177.3020

نویسندگان

سعید اسدنیا¹؛ مجید محمود علیلو^{* 2}؛ منصور بیرامی³؛ عباس بخشی پور رودسری³

¹دانشجوی دکتری تخصصی روان شناسی، گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه تبریز، ایران

²استاد، گروه روا نشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

³استاد، گروه روانشناسی بالینی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

چکیده

فرض بر این است که ابعاد سرشت و حساسیت انزجاری در تعامل با یکدیگر به اختلال ­اضطراب فراگیر، اختلال­پانیک و اختلال ­وسواسی اجباری منجر می­شوند. برخلاف اهمیت ­این مدل، پژوهش­های­کافی برای ارزیابی ­تجربی ­آن انجام نشده است. پژوهش ­حاضر با هدف تأثیر ابعاد سرشت بر اختلال اضطراب فراگیر، اختلال پانیک و اختلال وسواسی اجباری با واسطه­گری حساسیت ­انزجاری در دانشجویان دانشگاه ارومیه انجام شده است. طرح پژوهش­حاضر توصیفی و از نوع همبستگی است؛ برای این منظور 377 نفر از دانشجویان دانشگاه ارومیه با استفاده از نمونه­گیری خوشه­ای انتخاب شدند و به پرسشنامه­های سرشت و منش ­کلونینجر(TCI-125, 1994)، مقیاس حساسیت انزجاری(DSS, 1994)، پرسشنامۀ اختلال ­اضطراب فراگیر(GADQ-IV,2006)، پرسشنامۀ بازنگری­شدۀ وسواسی ­اجباری(OCI-R, 2002) و پرسشنامۀ اختلال­ وحشت‌زدگی لیبوییتز (LPI, 1984) پاسخ دادند. تحلیل­داده­ها با استفاده­ از مدل­یابی معادلات ساختاری انجام شد. همچنین برای طبقه‌بندی، پردازش، تحلیل داده­ها و بررسی فرضیه‌های پژوهش  ­از نرم افزارهای SPSS و AMOS استفاده شد. ارزیابی مدل فرضی پژوهش با استفاده از شاخص­های برازندگی نشان داد که مدل فرضی، با مدل اندازه‌گیری برازش دارد( 97/0= CFI،93/0=NFI، 065/0=RMSEA). نتایج پژوهش حاکی از آن بود که ابعادسرشت بر اختلال اضطراب فراگیر، اختلال پانیک، اختلال وسواسی اجباری در سطح 001/0P< تأثیر معنا­داری دارد و همچنین نتایج پژوهش نشان داد که ابعاد سرشت با واسطه‌گری حساسیت انزجاری بر اختلال اضطراب فراگیر، اختلال وحشت‌زدگی و اختلال وسواسی اجباری در سطح 001/0P< تأثیر معنا­داری دارد. یافته­های پژوهش ­در کنار حمایت ­از مدل فرضی برای اختلال ­اضطراب فراگیر، اختلال وسواسی­ اجباری و اختلال­ وحشت­زدگی، الگوی مناسبی برای سبب­­شناسی این اختلالات نشان می­دهد و می­تواند به نقش انزجار در اختلالات اضطرابی و بهبود مداخلات شناختی رفتاری مرتبط با آن کمک کند.

کلیدواژه‌ها

سرشت؛ اختلال اضطراب فراگیر؛ اختلال وحشت زدگی؛ اختلال وسواسی اجباری؛ حساسیت انزجاری

مراجع

Alonso, P., Menchòn J. M., Jiménez S, Segalàs J., Mataix-Cols, D., Jaurrieta, N., Labad, J., Vallejo, J., Cardoner, N., Pujol, J. (2008). Personality dimensions in obsessive–compulsive disorder: Relation to clinical variables. Psychiatry Research, 157(1), 159-168.

 Armfield, J. M. (2006). Cognitive vulnerability: a model of the etiology of fear. Clinical psychology review, 26(6), 746-768.

 Armstrong, T., Wilbanks, D., Leong, D., & Hsu, K. (2021). Beyond Vernacular: Measurement Solutions to the Lexical Fallacy in Disgust Research. Journal of Anxiety Disorders, 102408

 Árnadóttir, Á., & Daníelsdóttir, S. A. (2016). The contribution of disgust in contamination fear: The mediating role of harm avoidance and incompleteness (Doctoral dissertation).

 Bal, Z. E., Solmaz, M., Aker, D. A., Akin, E., & Kose, S. (2017). Temperament and character dimensions of personality in patients with generalized anxiety disorder. Psychiatry and Behavioral Sciences, 7(1), 10-9.

 Bandelow, B., & Michaelis, S. (2015). Epidemiology of anxiety disorders in the 21st century. Dialogues in clinical neuroscience, 17(3), 327.

 Bandelow, B., Broocks, A., Pekrun, G., George, A., Meyer, T., Pralle, L., Bartmann, U., Hillmer-Vogel, U., Rüther, E. (2000). the use of the Panic and Agoraphobia Scale (P&A) in a controlled clinical trial. Pharmacopsychiatry, 33(5), 174-81.

 Bey, K., Weinhold, L., Grützmann, R., Heinzel, S., Kaufmann, C., Klawohn, J. & Wagner, M. (2020). The polygenic risk for obsessive‐compulsive disorder is associated with the personality trait harm avoidance. Acta Psychiatrica Scandinavica, 142(4), 326-336.

 Bhikram, T., Abi-Jaoude, E., & Sandor, P. (2017). OCD: obsessive–compulsive… disgust? The role of disgust in obsessive–compulsive disorder. Journal of psychiatry & neuroscience: JPN, 42(5), 300.

 Bruno, A., Muscatello, M. R. A., Pandolfo, G., La Ciura, G., Quattrone, D., Scimeca, G., & Zoccali, R. A. (2018). Does personality matter? Temperament and character dimensions in panic subtypes. Archives of Neuropsychiatry, 55(4), 325.

 Cervin, M., Perrin, S., Olsson, E., Claesdotter-Knutsson, E., & Lindvall, M. (2020). Incompleteness, harm avoidance, and disgust: a comparison of youth with OCD, anxiety disorders, and no psychiatric disorder. Journal of anxiety disorders, 69, 102175.

 Cloninger CR.(1994). Temperament and personality. Current opinion in neurobiology. 1;4(2):266-73.

 Foa, E. B., Huppert, J. D., Leiberg, S., Langner, R., Kichic, R., Hajcak, G., & Salkovskis, P. M. (2002). The Obsessive-Compulsive Inventory: development and validation of a short version. Psychological assessment, 14(4), 485

 Haidt, J., McCauley, C. R., & Rozin, P. (1994). A scale to measure disgust sensitivity. Personality and Individual Differences, 16(5), 701-713.

 Izci, F., Gültekin, B. K., Saglam, S., Koc, M. I., Zincir, S. B., & Atmaca, M. (2014). Temperament, character traits, and alexithymia in patients with panic disorder. Neuropsychiatric disease and treatment, 10, 879.

 Kampman, O., Viikki, M., & Leinonen, E. (2017). Anxiety disorders and temperament—an update review. Current psychiatry reports, 19(5), 27

 Kampman, O., Viikki, M., Järventausta, K., & Leinonen, E. (2014). Meta-analysis of anxiety disorders and temperament. Neuropsychobiology, 69(3), 175-186.

Karsazi, H., Nasiri, M., T. & Hashemi , Nosratabad, T. (2016). Factor Analysis and Evaluation of Internal Structure of Disgust Sensitivity Scale. Journal of Clinical Psycology, Volume:8 Issue: 4, 1-16. [Persian]

 Kline RB. (2011). Principles and practice of structural equation modeling.3nd Ed. New York: Guilford

 Knowles, K. A., Jessup, S. C., & Olatunji, B. O. (2018). Disgust in anxiety and obsessive-compulsive disorders: recent findings and future directions. Current psychiatry reports, 20(9), 1-10.

 Kumar V.(2016). To walk alongside Myth, magic, and mind in The Golden Bough. Hau: Journal of Ethnographic Theory 6 (2): 233–254

 Liotta, M. (2013). Relationship between temperament and anxiety disorders: a systematic review. Mediterranean Journal of Clinical Psychology, 1(1).

 Mahmood Alilou, M., Bakhshipour Roudsari, A., & Nasiri, M. (2018). Structural Relationships Between Behavioral Brain Systems, Disgust Sensitivity, and Obsessive-Compulsive Disorder. Iranian Journal of Psychiatry and Clinical Psychology, 23(4), 466-479.

 Marincowitz, C., Lochner, C., & Stein, D. J. (2021). The Neurobiology of Obsessive-Compulsive Personality Disorder: A Systematic Review. CNS spectrums,11, 1-39.

 Mathes, B. M., Day, T. N., Wilver, N. L., Redden, S. A., & Cougle, J. R. (2020). Indices of change in exposure and response prevention for contamination-based OCD. Behaviour Research and Therapy, 133, 103707.

 Melli, G., Chiorri, C., Carraresi, C., Stopani, E., & Bulli, F. (2015). The two dimensions of contamination fear in obsessive-compulsive disorder: Harm avoidance and disgust avoidance. Journal of Obsessive-Compulsive and Related Disorders, 6, 124-131.

 Mochcovitch, M. D., Baczynski, T. P., Silva, A. C. D. O., & Nardi, A. E. (2015). Treatment effect on temperament and character in panic disorder: a prospective randomized double-blind study. MedicalExpress, 2.

 Mohammadi, N. (2008). The psychometric properties of the Behavioral Inhibition System (BIS) and Behavioral Activation System (BAS) scales among students of Shiraz University

Mohammadi, A., Zamani, R., & Fata, L. (2009). Validation of the Persian Version of the Obsessive-Compulsive Inventory-Revised in a Student Sample. Psychological Research, Volume:11 Issue: 1, 66-78. [Persian]

 Moses, K., Gayed, M., Chuah, S., & Wootton, B. M. (2020). The use of evidence-based assessment for anxiety disorders in an Australian sample. Journal of anxiety disorders, 75, 102279.

 Naeinian, M. R., Shairi, M. R., Sharifi, M., & Hadian, M. (2011). To study reliability and validity for a brief measure for assessing Generalized Anxiety Disorder (GAD-7).

 Niles, A. N., Dour, H. J., Stanton, A. L., Roy-Byrne, P. P., Stein, M. B., Sullivan, G.,& Craske, M. G. (2015). Anxiety and depressive symptoms and medical illness among adults with anxiety disorders. Journal of psychosomatic research, 78(2), 109-115.

 Ólafsson, R. P., Emmelkamp, P. M., Ólason, D. Þ., & Kristjánsson, Á. (2020). Disgust and contamination concerns: The mediating role of harm avoidance and incompleteness. International Journal of Cognitive Therapy, 13, 251-270.

 Olatunji, B. O., Armstrong, T., & Elwood, L. (2017). Is disgust proneness associated with anxiety and related disorders? A qualitative review and meta-analysis of group comparison and correlational studies. Perspectives on Psychological Science, 12(4), 613-648.

 Olatunji, B. O., Berg, H., Cox, R. C., & Billingsley, A. (2017). The effects of cognitive reappraisal on conditioned disgust in contamination-based OCD: An analogue study. Journal of anxiety disorders, 51, 86-93.

 Perna, G., di Pasquale, D., Grassi, M., Vanni, G., Bellodi, L., & Caldirola, D. (2012). Temperament, Character and Anxiety Sensitivity in Panic Disorder: A High-Risk Study. Psychopathology, 45(5), 300-304.

 Preacher, K. J., & Hayes, A. F. (2004). SPSS and SAS procedures for estimating indirect effects in simple mediation models. Behavior research methods, instruments, & computers, 36(4), 717-731.

 Purves, K. L., Coleman, J. R., Meier, S. M., Rayner, C., Davis, K. A., Cheesman, R.,... & Eley, T. C. (2020). A major role for common genetic variation in anxiety disorders. Molecular psychiatry, 25(12), 3292-3303.

 Rozin, P., & Fallon, A. E. (1987). A perspective on disgust. Psychological review, 94(1), 23.

 Rus, O. G., Reess, T. J., Wagner, G., Zimmer, C., Zaudig, M., & Koch, K. (2017). Functional and structural connectivity of the amygdala in obsessive-compulsive disorder. NeuroImage: Clinical, 13, 246-255

 Schiele, M. A., & Domschke, K. (2018). Epigenetics at the crossroads between genes, environment and resilience in anxiety disorders. Genes, Brain and Behavior, 17(3), e12423.

 Schienle, A., Schäfer, A., Stark, R., Walter, B., Franz, M., & Vaitl, D. (2003). Disgust sensitivity in psychiatric disorders: a questionnaire study. The Journal of nervous and mental disease, 191(12), 831-834.

 Spitzer, R. L., Kroenke, K., Williams, J. B., & Löwe, B. (2006). A brief measure for assessing generalized anxiety disorder: the GAD-7. Archives of internal medicine, 166(10), 1092-1097.

 Tiwari R., Ram D., Srivastava M.(2018). Temperament and Character Profile in Obsessive Compulsive Disorder (OCD): A Pre and Post Intervention Analysis. International Journal of School and Cognitive Psychology. 12, 141-156

 Zaninotto, L., Solmi, M., Toffanin, T., Veronese, N., Cloninger, C. R., & Correll, C. U. (2016). A meta-analysis of temperament and character dimensions in patients with mood disorders: Comparison to healthy controls and unaffected siblings. Journal of affective disorders, 194, 84-97.