بررسی خواص آنتی اکسیدانی و شناسایی ترکیبات شیمیایی عصاره های حاصل از برگ گیاه ‏پرسیاوشان(‏Adiantum capillus-veneris‏) ‏

نوآوری در علوم و فناوری غذایی

دوره 13، شماره 1 - شماره پیاپی 47، فروردین 1400، صفحه 29-15   

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jfst.2021.678973

نویسندگان

محمد مهدی نعمت شاهی^{* 1}؛ امیر حسین الهامی راد²؛ نفیسه نعمت شاهی³؛ سید حسین استیری²

¹باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان ، واحد سبزوار، دانشگاه آزاد اسلامی، سبزوار، ایران

²گروه علوم و صنایع غذایی، واحد سبزوار، دانشگاه آزاد اسلامی، سبزوار، ایران

³دانشجوی دکتری زیست شناسی- فیزیولوژی گیاهی،گروه علوم پایه، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

چکیده

‎در‎‎این پژوهش ساختار اسیدهای چرب، اجزاء توکوفرولی، استرول ها و نوع ‏ترکیبات فنلی عصاره های حاصل از برگ گیاه پرسیاوشان شناسایی شد و سپس ‎‎تاثیر‎‎حلال‌های متانول و اتانول ‎‎بر‎‎استخراج‎‎ ترکیبات پلی‌فنلی‎‎ و ‎‎فعالیت آنتی‌اکسیدانی عصاره استخراجی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که اسید پالمتیک اسیدچرب اشباع غالب ‏عصاره، گاما و بتا توکوفرول بیشترین ترکیبات توکوفرولی، سیتواسترول بالاترین میزان استرول ها و سیرینژیک اسید و هیدروکسی ‏تیروزول ترکیبات فنلی غالب در عصاره برگ پرسیاوشان بودند. اندازه گیری ترکیبات فنلی نیز نشان داد که در عصاره های ‏استخراج شده با هر دو حلال، با افزایش غلظت عصاره تا 1000 پی پی ام میزان ترکیبات پلی فنلی استخراج شده در عصاره متانولی و اتانولیبه ترتیب تا 65/240 و 40/142 میلی گرم اسید گالیک در گرم عصاره افزایش یافت، با ‏این تفاوت که درصد استخراج این ترکیبات آنتی‌اکسیدانی توسط حلال متانول به طور قابل ملاحظه‌ای بیشتر از حلال اتانول بود. در ‏مرحله بعد، با اندازه‌گیری فعالیت مهارکنندگی رادیکال‌های آزاد در غلظت‌های مختلف عصاره‌های متانولی و اتانولی و مقایسه آن ‏با آنتی‌اکسیدان سنتزیبوتیل هیدروکسی تولوئن(BHT)‏در غلظت 200 پی پی ام، مشخص شد که افزایش خاصیتآنتی‌اکسیدانی عصاره‌های متانولی و اتانولی ‏وابسته به غلظت می‌باشد، بدین معنی که با افزایش غلظت عصاره‌ها از 200 پی پی ام تا 1000 پی پی ام، خاصیت آنتی‌اکسیدانی به ‏طور چشمگیری افزایش یافت و در یک غلظت ثابت، عصاره استخراج شده با حلال متانول دارای فعالیت رادیکال گیرندگی بیشتری ‏نسبت به عصاره اتانولی بود و هر دو عصاره فعالیت آنتی‌اکسیدانی بیشتری نسبت به آنتی‌اکسیدان سنتزی ‏BHT‏ داشتند. به ‎‎طور‎‎کلی‎‎نتایج ‎‎این پژوهش‎‎نشان‎‎ داد‎‎ متانول‎‎ حلال ‎‎مؤثرتری‎‎ در ‎‎استخراج‎‎ ترکیبات ‎‎فنلی برگ گیاه پرسیاوشان می‎‎باشد. ‏‎‎همچنین ‎‎همبستگی‎‎ مثبتی ‎‎بین‎‎ میزان‎‎ ترکیبات‎‎ فنلی ‎‎با ‎‎فعالیت‎‎ ضد اکسایشی ‎‎وجود‎‎دارد. ‏

کلیدواژه‌ها

ترکیبات شیمیایی؛ خواص آنتی‌اکسیدانی؛ عصاره؛ برگ پرسیاوشان

مراجع

1. نعمت شاهی، م. م. 1396. بررسی خواص آنتی‌اکسیدانی، ضد میکروبی وشناسایی ترکیبات شیمیایی عصاره های حاصل از بخشهای مختلف گیاه علف کبکی (Bongardia chrysogonum) و ارزیابی امکان استفاده ازآن جهت افزایش پایداری اکسیداتیو روغن آفتابگردان، پایان نامه دکتری تخصصی، گروه علوم و صنایع غذایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سبزوار.
2. Amin, G. 2005. Popular medicinal plants of Iran: 1 ed. Vice-chancellorship of Research, TehranUniversity of Medical Sciences. IR. IRAN, p: 90.
3. Bahramiyan, F., Ghiassi Tarzi, B.,Yaghmaei, S. and Bahonar, A. 2012.Extraction of plum phenolic CompoundsUsing Different solvents, The AntimicrobialEffect of the Extracts on the growth of E.coli and S. aureus. Food Technology &Nutrition, 1(9): 73-80.
4. Chatchawan, C., Soottawat, B., Jakul, H., Nattiga, S. 2008. Antioxidant components and properties of five long- grained rice bran extracts from commercial available cultivars in Thailands. Food Chemistry; 111 (3): 636-641.
5. Chirinos, R., Rogez, H., Campos, D., Pedreschi, R., Larondelle, Y. 2007. Optimization of extraction conditions of antioxidant phenolic compounds from mashua (Tropaeolum tuberosum Ruiz and Pavon). Separation and Purification Technology, 55: 217-225.
6. Davarynejad, G. 2012. Investigation of Antioxidant Capacity and Some Bioactive Compounds of Iranian Pistachio (Pistachio veraL.) Cultivars. Notulae Scientia Biologicae, 4 (4): 62-66.
7. Demirci, B., Kosar, M., Demirci. F. 2007. Antimicrobial and antioxidant activities of the essential oil of Chaerophyllum libanoticum Boiss. et Kotschy. J Agric Food Chem. 105:1512–1517.

 

8. Fennema, O.R. 1996. Principles of Food Science.Part I. Food Chem.J. Marcel Dekker, New York.
9. Ferreres, F., Sousa, C., Valento, P., Seabra, R. M., Pereira, J. A., Andrade, P. B. 2007. Tronchuda cabbage (Brassica oleracea L. var. costata DC) seeds: phytochemical characterization and antioxidant potential. Food Chemistry, 101: 549-558.
10. Ghaderi,Gh., farokhi, M., Sadeghi, Mahoonak, A.R., Alami, M., Ghorbani, M., and Azizi, M.H. 2012. Determination of antiradical activity, reducing power and total antioxidant activity of phenolic extracts of Acorn Fruit (Q.brantiverpersica). Journal of Research of Food Science and Technology, 21(1): 93-104.
11. Gharavi, M.RA., Moatar, F. 1994.The acute and chronic effect of Adiantum capilus venerisL. Extract on hemoglobin, hematocrite, mean corpuscle volume, prothrombin time and partialthromboplastin time in rat. Zanjan University Med. Sci; 2: 6 - 13.
12. Gohorbani, M., Ganjloo, A., and Bimakr,M. 2017. Evaluation the effect of differentsolvents on total phenolic content andantioxidant activity of pea (Pisum sativumL.) pod Extract. Journal of Food Science andTechnology, 64(14):83-92.
13. Gulcin, I., Oktay, M., Kufrevioglu, I.Ö., and Aslan, A. 2002.Determination of antioxidant activity of Lichen Cetriariaislandca (L) Ach.Journal of Ethnopharmacology, 79:325-329.
14. Hafez Ghoran, S., Mighani, H., Ebrahimi, P. 2014. In-Vitro anti-bacterial activity of chloroform, ethyl acetate and hydroalcoholic extracts of Scilla persica Hausskn. Journal of Gorgan University of Medical Sciences; 16(1):106-113.
15. Hayouni, A., Abedrabba, M., Bouix, M., and Hamdi, M. 2007. The effects of solvents and extraction method on the phenolic contents and biological activities in vitro of Tunisian Quercuscoccifera L. and Juniperusphoenicea L. fruit extracts. Food Chemistry, 105:1126–1134.
16. Jeevani Osadee Wijekoon, M.M., Bhat, R., and KarimA.A. 2011. Effect of extraction solvents on the phenolic compounds and antioxidant activities of bungakantan (Etlingeraelatior Jack.) inflorescence. Journal of Food Composition and Analysis, 24:615–619.
17. Jimoh, F.O., Adedapo, A.A., Aliero, A.A andAfolayan, J. 2008. Polyphenolic Contents and Biological Activities of Rumex ecklonianus. Biol. 46: 333 - 40.
18. Kallithraka, S., Viguera, C. G. and Bakker, J. 1995. Survey of Solvents for the extraction of grape seed phenolics. Phytochemical analysis, 6:265-267.
19. Karaman, S., Tutem, E., Bas-Kan, K. S.and Apak, R. 2010. Comparison of totalantioxidant capacity and phenoliccomposition of some apple juices withcombined HPLC-CUPRAC assay. FoodChemistry, 120: 1201-9.
20. Khanizadeh, S., Ding, L., Tsao, R., Rekika, D., Yang, R., Charies, M.T., Vigneault, C., and Rupasinghe, H.P.2007. Phytochemical distribution among selected advanced apple genotypes developed for fresh market and processing. J Agri Food Environ Sci. (E-journal), 1(2), (Accessible on line).
21. Koca, I., and Karadeniz, B. 2009. Antioxidantproperties of blackberry and blueberry fruits grownin the Black Sea Region of Turkey. Hort. 121: 447 – 50.
22. Locatelli, M., Travaglia, F., Coisson J.D., Martelli A., Stevigny C., and Arlorio, M.2010. Analytical methods total antioxidant activity of hazelnut skin (NocciolaPiemontePGI): Impact of different roasting conditions. Food Chemistry, 119:1647-1655.
23. McDonald, S., Prenzler, P. D.,Autolovich, M., and Robards, K. 2001.Phenolic content and antioxidant activity ofolive extracts. Food Chemistry, 73:73-84.
24. Milos, M., Mastelic, J., and Jerkovic, I. 2000. Chemical composition and

 

antioxidant effect of glycosidically bound volatile compounds from  oregano (Origanum vulgar L. ssp. hirtum). Food chemistry, 71: 79-83.

25. Mohamadi, M., ElhamiRad, A.H., and Pourfallah Z. 2012.Determinationof total phenolic compound contents and antioxidant capacity of persimmon skin.Graduated of Food Science, 2(5): 41-55.
26. Muret, K., Sevgi, K., Sengul, K., Esra U., Cemalettin B, Fedra V. 2007. Biological activities, chemical composition of three honeys of different types from Anatolia. Food Chem; 100(2): 526-534.
27. Neergheen, S.V., Bahorun, T., Jen, S.L. and Arouma, I.O. 2007.Bioefficacy of Mauritian endemic medicinal plant: Assessment of their phenolic contents and antioxidant potential. Pharmaceutical Biology, 45:9-17.
28. Negi, P., Jayaprakasha., S. 2003. Antioxidant and antibacterial activities of Punica granatum peel extracts. Journal of food science, 68(4): 1473-1477.
29. Pan, C., Chen, Y.G., Ma, X.Y., Jiang, J.H., He, F., Zhang, Y.2011. Phytochemical Constituents and Pharmacological Activities of Plants from the Genus Adiantum: A Review. Trop. Pharmaceut. Res; 10 (5): 681 - 92.
30. Pekic, B. and Kovac, V. 1997. Study of the extraction of Proanthocyanidins from grape seeds. Food Chemistry, 61:201-206.
31. Peschel, W., Rabaneda, F., Diekmann, W., PlescherA.,GartzıaI.,Jimenez D.,Raventos L., Buxaderas S., and Codina, C.2006. Anindustrialapproachinthesearchofnaturalantioxidants from vegetable and fruit wastes. Food Chemistry, 97(1):137 –50.
32. Pourmorad, F., Hosseinimehr, S.J., Shahabimajd, N.2009. Antioxidant activity, phenol and flavonoid contents of some selected Iranian Medicinal Plants. African J. Biotechnol; 5: 1142 – 5.
33. Rezaie, M., Farhoosh, R., Iranshahi, M., Sharif, A., and Golmohamadzadeh, S. 2015. Ultrasonic-assisted extraction of antioxidative compounds from Bene (Pistaciaatlantica subsp. mutica) hull using various solvents of different physicochemical properties. Food chemistry, 173:577-583.
34. Sahin, F., Gulluce, M., Daferera, D., Sokmen, A., Sokmen, M., Polissiou, M., Agar, G. and Ozer, H. 2004. Biological activities of the essential oils and methanol extract of Origanum vulgare ssp vulgare in the Eastern Anatolia region of Turkey. Food Control, 15, pp 549-557.
35. Sanchez-Moreno, C., Larrauri, J. A., Saura- Calixto. F. 1999. Free radical scavenging capacity and inhibition of lipid oxidation of wines, grape juices and related polyphenolic constituents. Food Research International. 32:407–412.
36. Seaman, T.2006.The antimicrobial and antimycobacterial activity of plants used for the treatment of respiratory ailments in Southern Africa and the isolation of anacardic acid from Ozoroa paniculosa M.Sc thesis, p: 20, 50.
37. Shon, M. Y., Kim, T. H., Sung. N. J. 2003. Antioxidants and free radical scavenging activity of Phellinus baumii extracts. Food Chemistry. 82: 593–597.
38. Singh, M., Singh, N., Khare, P.B., Rawat, A.K. S.2008. Antimicrobial activity of some important Adiantum species used traditionally in indigenous systems of medicine. Ethnopharmacol; 115: 327 - 9.
39. Stoilova, I., Krastanov, A., Stoyanova, A., Denev, P. and Gargova, S. 2007. Antioxidant actirity of ginger extract (Zingiber officinale). Journal of Food chemistry, 102: 764-70.
40. Sun, T., and Ho, H. 2005. Antioxidant activities of buckwheat extracts. Food Chemistry, 90:743–749.
41. Suzuki, M., Watanabe, T., Miura, A., Harashima, E., Nakagawa, Y., Tsuji. K. 2002. An extraction solvent optimum for analyzing polyphenol

contents by Folin-Denis assay. Nippon Shokuhin Kagaku Kaishi. 49: 507-511.

42. Turkmen, N., Sari F., and Velioglu Y.S. 2006. Effects of extraction solvents on concentrationand antioxidant activity of black and black mate tea polyphenols determined by ferrous tartrate and Folin-Ciocalteu methods. Food Chemistry, 99:835–841.
43. Yao, H., Qing, L. 2007. Antioxidant activities of barley seeds extracts. Food Chemistry, 102:732-737.
44. Zhou, K., and Yu L. 2004. Effects of extraction solvent on wheat bran antioxidant activity estimation..Lebensmittel Wissenschaft und-Technology, 37:717–721.
45. Zou, T., Wang, D., Guo, H., Zhu. Y., Luo, X., Liu, F. 2012. Optimization of microwaveassisted extraction of anthocyanins from mulberry and identification of anthocyanins in extract using HPLC-ESI-MS. J Food Sci. 77(1):C46-50.